روی دیگر سکه بارش ها در بخش کشاورزی آذربایجان شرقی

به گزارش آذر صبح به نقل از ایرنا، بخش کشاورزی آذربایجان شرقی با سهم ۲۳ درصدی در اشتغال، سهم ۱۲ درصدی در صادرات غیرنفتی و ۱۵ درصدی در ارزش افزوده فعالیت های اقتصادی استان، وابسته به آب و خاک و تاثیر پذیر از حوادث طبیعی بوده و هر ساله به علت سرمای زودرس بهاره خسارت قابل توجهی به مزارع و باغات استان وارد می شد.

هر چند بارش باران و راه افتادن سیلاب های ناشی از آن به صورت طبیعی در هفته های اخیر، خساراتی را به بخش کشاورزی وارد می کند، اما نباید از فواید آن در بخش های زراعت، باغداری و مرتع چشم پوشی کرد.

این امر به ویژه با در نظر گرفتن سهم بالای کشت دیم و نیز آمار بالای واحدهای دامی، در کشاورزی آذربایجان شرقی اهمیت دوچندان می یابد؛ بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی استا، در این خطه یک میلیون و ۱۰۱ هزار هکتار اراضی زراعی و حدود ۱۰۰ هزار هکتار باغ و قلمستان وجود دارد و سالانه افزون بر سه میلیون تن محصول کشاورزی در آن تولید می شود؛ آذربایجان شرقی حدود ۴ درصد مجموع محصول کشاورزی ایران را تولید می کند و در رتبه نهم کشوری از این نظر قرار دارد.

بر اساس این آمار همچنین حدود ۹ میلیون راس واحد دامی سبک و سنگین در آذربایجان شرقی وجود دارد و این استان با تولید سالانه افزون بر یک میلیون و ۱۰۰ هزار تن محصول دامی، معادل ۶٫۱۹ درصد مجموع تولید ملی، در رتبه سوم کشوری قرار دارد.

گفته می شود افزایش بارش ها و به تبع آن افزایش سطح پوشش گیاهی مراتع و اراضی کشاورزی می تواند تا حد زیادی از واردات نهاده های دامی به عنوان جایگزین علوفه بکاهد.

بررسی داداه های آماری نیز نشان می دهد که آذربایجان شرقی به دلیل کوهستانی بودن و متوسط بارش سالیانه ۲۷۰ میلی متری، نیازمند بارش های مداوم برای عبور از مشکلات ناشی از خشکسالی ۱۵-۱۰ ساله اخیر است و باران های اخیر می تواند صرف نظر از خسارات ناشی از آن، در مجموع برای کشاورزی استان مفید باشد.

رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی در گفت و گو با ایرنا به اثرات مثبت بارش ها پس از چند سال خشکسالی اشاره می کند و معتقد است: بارش های ابتدای بهار در جای خود از خسارت سرمازدگی هم پیشگیری کرد.

اکبر فتحی با اشاره به تاثیر بارش ها در افزایش تراز آبی دریاچه ارومیه اضافه می کند: این بارش ها نیاز آبی دو مرحله آبیاری مزارع را برطرف کرد.

وی بر ضرروت استفاده از بارش ها جهت تغذیه نباتی بخش کشاورزی استان تاکید می کند و ادامه می دهد: با توجه به احتمال شیوع برخی آفات آب پسند باید تدابیر لازم برای مبارزه با این آفات اندیشیده شود.

فتحی با اشاره به وابستگی دام سبک به مراتع، توضییح می دهد: بارش های فروردین ماه موجب تقویت مراتع شده و با توجه به وارداتی بودن برخی نهاده ها، تامین علوفه ما را از واردات نهاده بی نیاز می کند.

وی با اعلام اینکه در حوزه زراعت غلات، با توجه به افزایش بارندگی ها، افزایش ۵ درصدی تولید دانه های روغنی در استان برنامه ریزی شده است، گفت: با توجه به ضرورت استفاده از کود «سرک» در راستای تغذیه نباتی، نسبت به افزایش توزیع این کود اقدام شده است.

وی با اشاره به اینکه افزایش رطوبت در حوزه زراعت احتمال شیوع آفت زنگ زرد گندم را افزایش می دهد، می گوید: مزارع استان در حال پایش است تا درصورت مشاهده این آفت اقدامات لازم انجام شود.

رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی میزان تولید گندم استان در سال زراعی جاری را ۹۵۰ هزار تن برآورد و ابراز امیدواری می کند افزایش تولید این محصول راهبردی در استان بخشی از خسارت های گندم خیز را جبران کند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی نیز با اشاره به وجود ۲ میلیون و ۴۷۳ هزار و ۴۴۰ هکتار مرتع در استان و نقش مثبت بارندگی هایی اخیر بر آن می گوید: براساس برآورد کارشناسی، ۲۴ درصد مراتع استان خوب ، ۵۵ درصد مراتع متوسط و ۲۱ درصد مراتع فقیر می باشد.

داور نامداری تشریح می کند: مراتع استان ۲/۶۶ درصد از کل مراتع کشور را به خود اختصاص داده، ولی از نظر تولید علوفه خشک ۷/۸۴ درصد از تولید این محصول در سطح علوفه خشک کشور را شامل می شود.

وی ادامه می دهد: پتانسیل تولید علوفه خشک در مراتع استان سه برابر متوسط پتانسیل تولیدی مراتع کشور می باشد که بیانگر قابلیت و پتانسیل بالای تولید مراتع آذربایجان شرقی می باشد؛ از طرفی این میزان علوفه تولیدی ظرفیت تعلیفی حدود یک میلیون و ۵۶۱ هزار و ۵۹۵ واحد دامی را دارا می باشد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی توضیح می دهد: با توجه به تعداد دام موجود در عرصه مراتع استان، فشار دام روی مراتع بیش از ۵/۲ برابر ظرفیت مراتع می باشد، افزایش بارش ها و بهتر شدن پوشش گیاهی مراتع می تواند از شدت تخریب وارده بر آنها بکاهد.

مدیرکل امور عشایر آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه یک میلیون هکتار از مراتع استان در اختیار عشایر است، می گوید: بارش باران هر چند ممکن است آسیب هایی نیز به مراتع وارد کند، اما بدیهی است که نفع آن در امیدآفرینی برای بهبود وضعیت کشاورزی و معیشت کشاورزان بیشتر از ضرر آن است.

سید محمدحسن آل هاشم با بیان اینکه عشایر استان سالانه ۱۱هزار و ۹۳۹ تن گوشت، ۳۴ هزار و ۱۰۰ تن شیر و یک هزار و ۶۰۰ تن پشم تولید می کنند، تشریح می کند: ۲ درصد جمعیت ۳٫۹ میلیون نفری آذربایجان شرقی عشایر هستند و بر اساس سرشماری سال ۹۵، جمعیت عشایر استان در فصل ییلاق ۱۳ هزار و ۲۹۷ خانوار شامل ۷۱ هزار و ۵۷۷ نفر و در فصل قشلاق هشت هزار و ۹۷ خانوار شامل ۴۳ هزار نفر است و بدون شک تاثیر مثبت افزایش بارندگی ها در ییلاقات به عنوان بستر اصلی فعالیت های کشاورزی و دامی عشایر بیشتر است.

وی ادامه می دهد: عشایر آذربایجان شرقی افزون ‌بر ۱٫۵ میلیون رأس دام را پرورش می ‌دهند و به عبارتی ۳۰ درصد دام سبک و ۳٫۶ درصد دام سنگین آذربایجان شرقی در دست عشایر است و بهره وری در این حوزه نیازمند چرای بهتر دام به عنوان تابعی از وضعیت مراتع در اختیار عشایر است.

اما امسال سیل حاصل از بارش های شدید و رگباری بخش کشاورزی استان را تحت تاثیر قرار داد و بر اساس اعلام فیروز باقرزاده، معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی سازمان جهادکشاورزی استان آذربایجان شرقی بیش از ۱۶۲۲ میلیارد ریال به محصولات کشاورزی و دامی استان و تاسیسات زیربنائی این بخش خسارت وارد کرد.

باقرزاده می گوید: بارش شدید باران و جاری شدن سیل به بیش از ۲۰ هزار هکتار از اراضی زراعی استان آذربایجان شرقی مبلغ ۴۲۰ میلیارد ریال و به ۲۰ هکتار از باغات استان مبلغ ۱۲ میلیارد ریال خسارت وارد کرد.

وی میزان خسارت وارده به دام، طیور و آبزیان استان از ناحیه سیل اخیر را مبلغ ۹۰ میلیارد ریال اعلام وتشریح می کند: تاسیسات زیربنایی کشاورزی استان هم متحمل یک هزار و ۱۰۰ میلیارد ریال خسارت شده است.

به گزارش ایرنا ، متوسط بارش در آذربایجان شرقی در سال آبی جاری (اول مهر تا ۱۷ فروردین ۹۸) نسبت به بلند مدت، ۶۲٫۳ درصد افزایش یافته است.

۱۴۶ سد با ظرفیت ۵۸۱ میلیون مترمکعب در آذربایجان شرقی وجود دارد که بر اساس اعلام آب منطقه ای استان در بارندگی های اخیر بیش از ۵۷ درصد ظرفیت آنها پر و ۳۳۰ میلیون مترمکعب آب پشت سدهای استان ذخیره شده است.