دوشنبه, ۱۷ آذر ۱۴۰۴ / ۰۹:۱۸:۰۳
تنش میان ایران و آمریکا ماجرایی جدید نیست. از زمانی که دونالد ترامپ به صورت یک طرفه و بر خلاف همه موازین بینالمللی از توافق ایران و ۵+۱ خارج شد اما تنشها بار دیگر میان دو طرف به اوج رسید. در مقابل عناصری از دولت آمریکا که تلاش داشتند هر چه سریعتر با استفاده از جرقهها و محرکهای مختلف بساط جنگ را به راه بیندازند اما این قدرت دیپلماسی فعال ایران بوده که نقشههای جنگطلبان که حالا دیگر در همه جای دنیا به «گروه ب» مشهور شدهاند را خنثی کرد.
به گزارش آذر صبح به نقل از خبرآنلاین،در طی هفتههای اخیر مقامهای آمریکا بارها از فرستادن ناو،جنگنده و نیروهای نظامی به منطقه گفتهاند. بارها ایران را تهدید به جنگ و اقدام نظامی کردهاند. اما در نگاه جامعه جهانی با تقویت سریع دیپلماسی و مذاکرات همه جانبه اکنون آمریکاست که علاوه بر اتهام زیرپاگذاشتن توافقی که ضمانت قطعنامه سازمان ملل را پشت خود دارد به عنوان چهره جنگطلب در دنیا شناخته شده است.
مقامهای دولت ترامپ افزایش حضور نظامی خود در منطقه را با ادعای «تهدید ایران» انجام دادهاند. اما در این میان ترامپ قراردادی ۷ میلیارد دلاری با عربستان با عربستان به خاطر «شرایط اضطراری» بسته است.
در مقابل ایران اما بار دیگر بر قدرت دیپلماسی تکیه کرده است. محمد جواد ظریف،برنامه فشردهای برای سفر و مذاکره به کشورهای مختلف برای افزایش همکاریها داشته است. از سوی دیگر برای افزایش امنیت در منطقه ایران امضای پیمان عدم تعرض را در همین دوره مطرح کرده است. پیمان عدم تعرض (non-aggression pact) یکی از روشهای کنترل تنش میان کشورهاست که دو یا چند کشور، مشترکا یا تکتک، طی معاهدهای مکتوب تعهد میکنند در عملیات نظامی علیه یکدیگر شرکت نکنند. ایران با این پیشنهاد در مقابل تلاش تیم ب برای معرفی ایران به عنوان یک تهدید بار دیگر نشان داد که تهران به هیچ عنوان به دنبال جنگ و تنش در منطقه نیست و صلح و همکاری را محور اصلی برنامههای خود میداند.
تائید مجدد آژانس؛برگ برنده جدید
با وجود گذشت یک سال از خروج غیرقانونی آمریکا از برجام گزارش اخیر آژانس بینالمللی انرژی اتمی به تازگی بار دیگر پایبندی ایران به توافق خود با قدرتهای جهانی را تائید کرد. این ماجرا بار دیگر نشان داد با وجود تحریمهای یک جانبه آمریکا ایران هم چنان به تعهدات کلیدی خود پایبند بوده است. هر چند مقامهای ایران اعلام کردهاند که سطح اجرای این توافق را بر اساس مواد برجام کاهش خواهند داد. تهران همچنین برای طی مسیر آرام خود به کشورهای اروپایی طرف برجام ۶۰ روز مهلت داد تا به تعهدات خود در چهارچوب این توافق عمل کنند.
در زمانی که تیم ب بار دیگر تلاش داشت این طور در رسانههای همراستای خود مطرح کند که ایران به دنبال دستیابی هستهای است محمد جواد ظریف بار دیگر در توئیتر خود نوشت: آیتالله خامنهای مدتها پیش با صدور فتوایی در منع تسلیحات هستهای، اعلام کردند که ما به دنبال دستیابی به سلاح هستهای نیستیم.{اینجا}
آمریکا؛بازنده میان متحدان خود
نشنال اینترنست در این رابطه مینویسد: روند دیپلماسی ایران باعث شده تا آمریکا در گوشه و کنار جهان به عنوان بازنده میدان دیده شود. خروج آمریکا از برجام ماهیت اعتماد به این کشور را در دنیا زیر سوال برده است و کشورهای مختلف این سوال را مطرح میکنند آیا میتوان دیگر به توافقی با واشنگتن مطمئن بود؟
خروج از برجام و وضع تحریمهای سخت علیه ایران هیچ وقت اختلافها و بیاعتمادی میان آمریکا و متحدان اروپایی این کشور را به این سطح نرسانده بود. همین دیپلماسی فعال و مطرح کردن ماجرای گروه ب از زبان ظریف بود که باعث شد تا لحن دونالد ترامپ از حمله نظامی از درخواست برای مذاکره،ارسال شماره تلفن و در نهایت اعلام تلاش نداشتن برای تغییر رژیم در ایران تغییر کند.
ترامپ اهل جنگ نیست
بنیامین نتانیاهو، محمد بن سلمان و جان بولتون در همه رفتارهای خود نشان دادهاند که به دنبال جنگی جدید و به آتش کشیدن منطقه هستند. از ماجرای حمله پهپادهای یمن تا ماجرای فجیره همه تلاشهایی برای برافروختن این ماجرا بوده است.
اما ترامپ را اگر هنوز مانند زمان انتخابات تاجر بنامیم میداند که هر نوع تنش نظامی اولین پیامدش افزایش نجومی قیمت نفت است. ترامپ از ۲۸ خرداد به صورت رسمی وارد کارزار انتخاباتی خود میشود و در مقابل خود رقبای قدرتمندی از جمله جو بایدن از حزب دمکرات را دارد. افزایش قیمت نفت و بالا رفتن قیمت سوخت در داخل آمریکا به هیچ عنوان گزینه مطلوب ترامپ که به خاطر منافعش میخواهد یک دوره دیگر رئیس جمهور باشد نیست. تا انتخابات جدید ریاست جمهورری آمریکا تا ۲۰۲۰ زمان زیادی باقی نیست. ترامپ حتی برای پیروزی در این انتخابات همه تلاش خود را میکند تا قبل از این تاریخ بتواند مذاکرهای مستقیم یا غیرمستقیم با ایران برای خودش جور کند. ترامپ به خاطر همین نیاز به مذاکره است که ژاپن را به عنوان میانجیگر انتخاب کرده است. در جایی که دولت ترامپ اعتبار خود را در میان متحدان سنتی از دست داده ژاپن تنها گزینهای بوده که هم روابط خوبی با ایران دارد و هم همواره رابطهای نزدیک با واشنگتن داشته است. منابع آگاه میدانند که سفر نخست وزیر ژاپن به ایران بر اساس تأکید و خواست ترامپ صورت می گیرد و اولین بار است که در این سطح سفری از ژاپن به ایران رخ می دهد. فلینت لورت،استاد روابط بینالملل دانشگاه پنسلوانیا در این رابطه میگوید: دولت آمریکا به توافق و مذاکره با ایران نیاز دارد. برخی سیاستمداران در آمریکا باید بفهمند که به توافق با ایران «نیاز» دارند. با درک این مسئله آنها به جای این بازیهای سیاسی روی رسیدن به توافق با بازگشت به تعهدات خود و احترام به ایران تمرکز میکنند.
حسن روحانی،رئیس جمهوری ایران روز گذشته در مورد مشی مذاکره ایران گفت: «اگر با احترام کامل و در چارچوب مقررات بینالمللی کنار میز مذاکره بنشیند، ما اهل منطق و مذاکرهایم. نه اینکه فرمان مذاکره صادر کند؛ در آن صورت ما تابع نخواهیم بود.
دونالد ترامپ با وضع سختترین تحریمها و وارد کردن بالاترین فشارها علیه ایران تصور این را داشت که ایران به سرعت به زانو در میآورد. اکنون او اما به هر میانجیگیری متوسل خواهد شد تا در زمان باقی مانده تا انتخابات شاید بتواند دریچه و راهی برای مذاکره پیدا کند.
