” بیت کوین” میهمان ناخواندهای که یک سالی است پایش به تبریز باز شده و البته فقط چند هفتهای است که مصرف برق دستگاه های استخراج آن، رسانه ای شده و در مورد آن بحث می شود.
آذر صبح/ زهرا حیدری آزاد: تا چند سال پیش هرگاه صحبت از “جوینده”، “استخراج” و “معدن” به میان میآمد، ذهن ها به سمت طلا و دیگر سنگ های باارزش میرفت، اما حالا اوضاع فرق کرده است، “ارزدیجیتال” و معروفترین آنها ” بیت کوین ” ، طلایی جدید است که جویندگان خاص خودش را دارد.
این روزها اما برای استخراج طلا نباید بیل و کلنگ در دست گرفت و راهی بیابان و یا معدن شد؛ برای استخراج “ارز دیجیتال” میتوان هر جایی بود، در مدرسه، در سولههای بزرگ حومه شهر یا در گاوداری و واحدهای صنعتی تعطیل و حتی در مساجد!
بله اشتباه نشنیدید، موضوع استخراج ارز دیجیتال در ایران آنقدر جدی شده که معاون امور برق و انرژی وزیر گفته است: «روند رو به رشد راهاندازی واحدهای استخراج ارز دیجیتال، به گونهای است که در برخی مراکز برخوردار از تعرفه برق رایگان مانند مساجد و مدارس نیز شاهد استخراج بیت کوین هستیم!
او گفته است: برای استخراج هر بیت کوین ۷۲ مگاوات ساعت برق مصرف میشود که اگر ادامه پیدا کند میبایست تا حدود ۲۵۰ مگاوات از توان تولید خود را صرف تأمین برق این واحدها کنیم. »
استخراج بیت کوین، که یکی از مشهورترین ارزهای دیجیتال جهان است، این روزها به کسب و کار خیلیها تبدیل شده است. کسب و کاری که عمدتاً به صورت زیرزمینی انجام میشود. استخراج بیت کوین به وسیله پردازندههای قوی و به اصطلاح دستگاه های ماینر انجام میشود که طبیعتاً برق زیادی را هم مصرف میکنند.
چند ماهی میشود که استخراج ارز دیجیتال در ایران به دلیل ارزان قیمت بودن نرخ برق رواج زیادی پیدا کرده است.
قوانین در مورد ارزهای دیجیتال چه می گوید؟
وضعیت قانونی این ارزها در ایران روشن نیست و قانون مدونی در زمینه استخراج و تولید ارزهای دیجیتال وجود ندارد، آن چیزی که می توان به آن استناد کرد نظر بانک مرکزی بود که سال گذشته اعلام کرد بهکارگیری بیتکوین و سایر ارزهای مجازی در تمام مراکز پولی و مالی کشور ممنوع است.
همین انفعال در زمینه قانونگذاری حوزه ارز دیجیتال و مشخص نبودن ممنوعیت یا قانونی بودن این فعالیت در ایران، موجب شده کسانی که قصد فعالیت در این حوزه را دارند، با سردرگمی روبهرو شوند.
در حالی که مصرف بدون ضابطه و بی رویه برق توسط دستگاه های ماینر صدای شرکت های توزیع برق را در آورده و برخورد و جمع آوری این دستگاه ها در دستور کار نهادهای متولی قرار گرفته که برخی نیز معتقدند دولت و مجلس نباید در خصوص ارزهای دیجیتال منفعلانه عمل بکند، چرا که گفته می شود آینده اقتصاد دنیا در دستان ارزهای دیجیتال است و باید شرایط مناسب برای استخراج و تولید و استفاده از آنها در داخل کشور فراهم باشد.
موافقان تولید ارز دیجیتال در داخل کشور خواهان قانونمندی این عرصه هستند و به نوعی استخراج این واحدهای پولی را ، نوعی از تولید می دانند، آنها می گویند اگر تولید ارز دیجیتال با برق صنعتی و تعرفه آن صورت بگیرد، اشکالی بر آن متصور نیست چرا که برق صنعتی برای تولید است و استخراج ارز دیجیتال نیز تولید به شمار می شود.
در مقابل عده ای ایرادات شرعی به تولید ارزهای دیجیتال وارد می کنند و از طرفی مدافعان محیط زیست نیز مصرف زیاد برق استخراج ارزهای دیجیتالی را برای آینده زیستی کره زمین نگران کننده می دانند، آن هم در شرایطی که گرمایش جهانی یک مسئله نگران کننده پیش روی بشریت است و در حال حاضر با توجه به ارزانی برق در کشور ، تاراج سالانه ۶۰۰ میلیون دلار برق کشور توسط بیت کوینیک موضوعی نیست که بتوان از کنار آن به سادگی عبور کرد.

و اما از کی و کجا دستگاه های ماینر استخراج بیت کوین به تبریز رسید؟
می گویند شهریور سال ۹۷ بود که سودای خرید دستگاه های ماینر به تبریز رسید و این دستگاه ها عمدتا از بازار چین و در مواردی از نمونه های استوک آنها تامین شد، استفاده از دستگاه های ماینر ظرف یک سال به چنان رشدی دست یافت که موضوع داغ مصرف برق این دستگاه ها به صحن شورای شهر تبریز هم کشیده شد.
از تعداد دستگاه های موجود در تبریز و میزان دقیق مصرف برق آنها آمار و اطلاعاتی در دست نیست، در جدیدترین اظهار نظر مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق تبریز به میزان انحراف بار مجاز از سقف پیک تعیین شده، اشاره کرده و گفته است: میزان انحراف از سقف مجاز تعیین شده نیز در محدوده ۸۱ الی ۸۹ مگاوات بود.
کاظمی افزوده است: رشد بار سال جاری از زمان ورود به دوره پیک بار نسبت به سال ۹۷، به طور متوسط حدود ۱۱ درصد افزایش داشته است.
هرچند که استفاده از تجهیزات تولید ارز دیجیتال در یک سال گذشته در تبریز گسترش یافته ولی در تولید و استخراج بیت کوین، هنوز تبریز یکی از شهرهای تازه کار است، در گزارشی که در سایتهای داخلی منتشر شده، شیراز و زنجان در صدر جدول استفادهکنندگان غیرمجاز برق برای استخراج بیت کوین قرارگرفتهاند.
اخبار زیادی در مورد جمعآوری ماینرها (دستگاه تولید ارز دیجیتال) و قطع برق اماکنی که در آنها بیتکوین استخراج شده، منتشر شده است. همین چند روز پیش بود که ماموران کلانتری ۲۹ باغ معروف تبریز از کشف یک سوله کارگاهی ۱۰۷ دستگاه تولید ارز دیجیتال خبر دادند. با شروع فصل تابستان و پیک مصرف برق ، برخوردها با دارندگان و استخراج کنندگان ارز دیجیتال افزایش پیدا کرده است.
**
آینده ارزهای دیجیتال در کشور ما مبهم است، مشخص نیست این برخوردهای جدی فقط مربوط به فصل تابستان است و آیا با گذراندن دوره پیک مصرف برق، شرایط برای استخراج کنندگان این ارزها بهتر می شود؟ و یک سئوال اساسیتر اینکه در صورت موافقت با تولید این ارزها، آیا تولید ارزهای دیجیتال حتی به شرط استفاده از برق صنعتی و تعرفه آن به نفع منافع عمومی هست یا نه؟
به نظر می رسد باید منتظر ماند تا به بسیاری از پرسشها در این باره پاسخ داده شود، در صورت مساعد شدن شرایط قانونی تولید و استخراج این ارزهای دیجیتالی یک چالش دیگر پیش روی صنعت ما قرار خواهد گرفت چرا که در شرایطی که احداث ظرفیت جدید و سرمایه گذاری در صنعت برق دشوار است، باید دید دولت چگونه تدابیر خود را برای این موضوع ، عملی خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: موضوع داغ مصرف برق دستگاههای ماینر به صحن شورای شهر تبریز کشید