گورستان ۱۲۰ ساله تبریز در محاصره دود و فراموشی

فکر می‌کنید تصاویر گورستان‌های مخوف که قبرها در دود محو شده‌اند، فقط ساخته و پرداخته ذهن کارگردانان فیلم‌های ترسناک است؟ مشابه این صحنه را می‌توانید در ‌گورستان امامیه تبریز و محل دفن شخصیت‌های برجسته فرهنگی و سیاسی ببینید، اینجا تکه‌ای دیگر از تاریخ فراموش شده‌ی تبریز است که گویا کسی قصد حرف زدن در این مورد و مرمت قبور قدیمی آن را ندارد.

به گزارش آذر صبح، این گورستان، قدمتی ۱۲۰ ساله دارد و زمین آن که بیرون از تبریز و در جایی به نام «یانیخ تپه» قرار داشته، متعلق به بانو «نورالسلطنه»، دختر مظفرالدین شاه و همسر «سید کاظم امامی طباطبایی» است.

زمین این گورستان در سال ۱۲۷۵ به نام گورستان مسلمانان وقف شد، بسیاری از بزرگان از جمله خانواده امامی‌ها در این گورستان دفن شده‎اند، مزار تعداد زیادی از شهدای مشروطه مثل «ابراهیم قافقایچی» که در عاشورای ۱۳۳۰ قمری در میدان دانشسرای تبریز اعدام شد هم در گورستان امامیه قرار دارد. همچنین «میرزا آقا فرشی»، برادرش «غلام حسین فرشی» و «میرزا علی اکبر سراج» مدیر مسئول روزنامه تکامل از سران مشروطیت نیز در این گورستان دفن شده است.

پیکر افراد مشهوری چون «صمد بهرنگی»، «آیت الله توتونچی غروی»، «میرزا عباسقلی واعظ چرندابی» و «آقا میرزا حسین واعظ» نیز در گورستان امامیه به خاک سپرده شده است.

بررسی‌های میدانی ایسنا از این گورستان قدیمی نشان می‌دهد که قبور تخریب شده و به سر و سامان دادن اساسی نیاز دارد.

تصاویر و فیلم‌های پیوستی این گزارش در روز پنجشنبه، بیستم تیر ماه ثبت شده‌اند، این مستندات تخریب بسیاری از سنگ مزارها را نشان می‌دهد.

به محض ورود به این گورستان، بوی دود توجه حاضران را به خود جلب می‌کند، کمی جلوتر سیاهی‌ ناشی از سوختگی در کنار برخی مزارها کاملاً مشهود بوده و شعله بی‌جانی هنوز در جاهای دیگر در حال سوختن است. حاضران معتقدند که این زبانه‌های خفیف آتش ناشی از حرارت هوا و ته سیگارها است، اما دود ناشی از این آتش، علاوه بر آلوده کردن هوا، چهره سنگ قبرها و محیط را هم تخریب می‌کند.

برای راه رفتن در این گورستان باید احتیاط کنید؛ چرا که هر لحظه امکان دارد پای شما در یکی از گورهای روباز که سنگ قبر آن تخریب شده است، گیر کند.

گمنامی شخصیت‌های برجسته در گورستان امامیه تبریز

نکته تاسف برانگیز دیگر در این گورستان، گمنامی شخصیت‌های تاریخی برجسته همچون شهدای مشروطه و هشت سال دفاع مقدس، خاندان فرشی و صمد بهرنگی است، شاید بتوان گفت این‌ها دو بار مرده‌اند، یک بار به مرگ طبیعی و بار دگیر در یاد مسئولانی که ترجیح می‌دهند تا قبور این شخصیت‌ها با هیچ نام و نشانی مشخص نشود.

جولان زنده‌هایی که پیش از مرگ مرده‌اند

تعدای از افرادی که برای سر زدن به امواتشان به این گورستان آمده‌اند از جولان زنده‌هایی که پیش از مرگ مرده‌اند در این مکان خبر می‌دهند و می‌گویند، شب‌ها این مکان به پناهگاهی برای معتادان تبدیل می‌شود.

احتمال تبدیل گورستان امامیه به پارک

یک پژوهشگر مسائل تاریخی با ارائه مطالبی در خصوص تاریخچه گورستان امامیه تبریز به ایسنا این تبریز می‎گوید: شهرداری در طی ۱۰ سال اخیر اجازه دفن در این گورستان را نداده است و به نظر می‎رسد که پس از گذشت چند ۱۰ سال، شاید یکی از برنامه‎های شهرداری تبریز، تبدیل این گورستان به پارک باشد که در این صورت، این گورستان به عنوان هویت تبریز از بین خواهد رفت، چنین اتفاقاتی در تبریز در روزگاران گذشته رخ داده و یکی از گورستان‎های این شهر در سال ۱۳۰۸ توسط «میرزا محمد علی خان تربیت» تخریب شده است.

کریم میمنت نژاد اضافه می‌کند: گورستان‌های تاریخی در استانبول جزو جاذبه‌های گردشگری بوده و علاوه بر شخصیت‎های مدفون در این گورستان، نوع سنگ‎ها، رسم‎الخط‎ها و سنگ نوشته‎ها نیز حائز اهمیت هستند و اهل تحقیق به این منابع مراجعه می‎کنند.

مدیرعامل سازمان آرمستان‌های شهرداری تبریز نیز در خصوص برنامه‌های این سازمان برای مرمت قبور و ساماندهی گورستان امامیه تبریز به ایسنا می‎گوید: این گورستان متروکه به شمار آمده و طبق دستور قضایی هیچ دفن جدیدی در آن انجام نمی‎شود. طبق دستور ویژه شهردار کلانشهر تبریز هماهنگی‌های لازم برای ساماندهی اساسی این گورستان با شهرداری منطقه سه انجام شده و کل قبور این گورستان که شامل قبور مشروطه خواهان نیز است، به طور اساسی ساماندهی می‎شود.

احد فلاح ادامه داد: برنامه‌ای در حال حاضر برای تبدیل این گورستان به پارک نداریم و مقرر شده است پس از هماهنگی با داوود طالب نژاد، شهردار منطقه سه تبریز به تازگی اقدامات لازم در این خصوص را انجام دهیم.

وی تاکید می‌کند: اگر قرار باشد که این گورستان به پارک تبدیل شود، این کار با حفظ قبور انجام می‌شود.

گورستان امامیه تبریز به ویژه ضلع جنوبی آن به‌علت فرصت‌سوزی مسئولان امر و عملی نشدن شعارها، تبدیل به مخروبه‎ای متروکه شده است، ضلع جنوبی این گورستان که به‌علت خیابان‌کشی، بیرون از گورستان قرار گرفته، تبدیل به زباله دانی شده و سنگ مزارهای آن با انبوهی از علف‏‌های هرز پوشانده شده است و به زحمت می‎توان تشخیص داد که سنگ مزاری در اینجا قرار دارد، خواندن اسامی سنگ قبرها در این قسمت از گورستان که بی شباهت به گودال نیست، سخت بوده و سنگ مزارها بر اثر ترک خوردگی، در حال نابودی هستند.

با توجه به قدمت این گورستان و مدفون بودن بسیاری از شخصیت‌های مهم در این مکان، اندکی توجه از سوی مسئولان ذی ربط می‌تواند این گورستان قدیمی را به یکی از جاذبه‌های تاریخی مهم برای گردشگران تبدیل کند.

برچسب های :

#گورستان امامیه