سهم ناچیز آذربایجان‌شرقی از صنعت ترانزیت

به  گزارش آذر صبح، آذربایجان شرقی از قدیم الایام پیشاهنگ ارتباطات ایران با اروپا بوده و به پشتوانه مردم کنجکاو و تحول خواه، تجار و بازرگانان فعال، در توسعه روابط اقتصادی ایران با ممالک اروپایی موقعیت منحصر به فردی داشته است.

این خطه هم اکنون نیز با توجه به موقعیت راهبردی خود در محل اتصال کریدورهای ترانزیتی شمال – جنوب و غرب- شرق، قادر است درصد قابل توجهی از سهم ناخالص در آمدهای حمل و نقلی کشور را بخود اختصاص دهد و این مزیت را دارد که محل شکل گیری شهرها و پارک های لجستیکی در اطراف شهر تبریز و مناطق آزاد و ویژه استان باشد؛ آذربایجان شرقی در این صورت خواهد توانست سالانه میلیون ها تن کالا را با ایجاد ارزش افزوده و یا  انبار کردن (دپو) آن از خود عبور دهد.
تجار و بازرگان و کامیونداران آذربایجان شرقی هنوز آخرین سال های قبل از فروپاشی شوروی سابق را نیک به یاد دارند که در گمرک سهلان روزانه ۴۰۰ واگن بار تخلیه و توسط ناوگان حمل و نقل بار این استان به مناطق مختلف ایران زمین منتقل می شد؛ صنعت حمل و نقل و به تبع آن ترانزیت کالای استان در آن سال ها چنان شکوفا بود که ۲۵ هزار دستگاه کامیون در جاده های آذربایجان شرقی تردد می کردند.

آذربایجان شرقی در آن سال ها به دلیل فعال بودن خط آهن شوروی سابق در آن سوی ارس و در محدوده جمهوری های امروزی آذربایجان و ارمنستان و نیز جمهوری خودمختار نخجوان، دست بالایی در صنعت حمل و نقل ایران داشت و انبارهای گمرک جلفا دقیقه به دقیقه پر و خالی می شد؛ البته از آن سال ها خیلی نگذشته و هنوز نیز عظمت و بزرگی انبارهای خط آهن جلفا و گمرک سهلان به هنگام عبور از جاده تبریز – صوفیان و گشت در شهر جلفا خیره کننده می نمایند.

اما با فروپاشی شوروی سابق و آغاز جنگ میان جمهوری های آذربایجان و ارمنستان بر سر قره باغ در اوایل دهه ۱۳۷۰ شمسی، ارتباط ریلی ایران نیز با منطقه قفقاز و روسیه قطع شد و به تبع آن گمرک جلفا شکوه و عظمت دیرینه خود را از دست داد و بخش عمده ای از ۲۵ هزار کامیوندار آذربایجان شرقی، آواره شهرهای جنوبی کشورمان شدند تا بلکه از این طریق نانی برای زن و بچه شان به دست آورند و به منت نخورند.

مجموعه این اتفاقات باعث شد که بدنه صنعت حمل و نقل بار و ترانزیت آذربایجان شرقی در طول نزدیک به سه دهه اخیر روز به روز تقلیل رود و این خطه جایگاه چند صد ساله خود در ترانزیت و حمل و نقل کالا در داخل و خارج از ایران را از دست بدهد.

هر چند مسوولان نهادهای دولتی و غیردولتی مرتبط با صنعت حمل و نقل و ترانزیت آذربایجان شرقی در نشست های خبری با رسانه ها تا حد امکان از پرداختن به این حقیقت تلخ خودداری می کنند، اما بازگشت استان به شکوه گذشته خود در این حوزه سودآور و اشتغالزا، نیازمند، برنامه ریزی و برداشتن گام های عملی لازم برای شکوفایی این صنعت است که هر دستگاه کامیون آن ۲ هزار دلار ارزی آوری دارد.

در این میان فرسوده بودن ناوگان، بزرگ ترین چالش پیش روی صنعت حمل و نقل و ترانزیت آذربایجان شرقی است و در حالی که بهترین کامیون های ناوگان حمل و نقل بار استان استاندارد یورو سه دارند، امروزه صنعت ترانزیت در جهان از کامیون های با استاندارد یورو ۵ استفاده می کند.

البته نیک به خاطر دارم که در یکی از نشست های اخیر «شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی»، یونس ژائله، رییس فعلی اتاق بازرگانی تبریز، اعلام کرد که بخش خصوصی آماده واردات حداقل ۱۰۰ دستگاه کامیون یورو ۵ برای تسهیل در صادرات کالاهای خود است، زیر استاندارد پایین از جمله موانع اساسی حمل و نقل تولیدات استان به خارج از مرزهای ملی است.

ژائله در آن نشست از استاندار آذربایجان شرقی درخواست کرد که تنها مجوز صدور این تعداد کامیون یورو ۵ صادر شود و بخش خصوصی با آورده خود به این کار اقدام کند.

البته صنعت حمل و نقل و ترانزیت استان – در هر ۲ بخش بار و مسافر، با مشکلات دیگری از قبیل کمبود جاده های استاندارد، تعدد قوانین دست و پا گیر و صدور بخشنامه های خلق الساعه نیز مواجه است که رفع آنها می تواند سود صدها میلیون دلاری سالیانه، تنها از محل ترانزیت، را نصیب این خطه کند.

در تبیین اهمیت دسترسی به جاده های استاندار در صنعت ترانزیت نیز اشاره به این نکته خالی از لطف نیست که قرارداد ۱.۵ میلیارد یورویی با یک شرکت خارجی برای ساخت آزادراه تبریز – بازرگان به عنوان نیاز اصلی صنعت حمل و نقل و ترانزیت کشور با اروپا در چهار سال قبل که کلنگ آغاز عملیات اجرایی آن نیز توسط رییس جمهوری زمین زده شده بود، لغو و مقرر شد این طرح زیرساختی در قطعات کوچک به شرکت های داخلی واگذار شود که این امر در زمان خود انتقادهای فراوانی را از سوی کارشناسان و حتی استاندار وقت آذربایجان شرقی به دنبال داشت.

ارزآوری ۲ هزار دلاری هر کامیون ترانزیت 

رئیس هیات مدیره انجمن شرکت‌های بین‌المللی حمل و نقل شمال‌غرب کشور از فعال بودن ۶۰ شرکت حمل و نقل با ۴ هزار و ۵۰۰ کامیون چادری، کفی و تانکری در آذربایجان شرقی خبر می دهد و می گوید: ناوگان فرسوده از جمله عوامل جلوگیری از رقابت ناوگانی و توسعه ناوگان است، از این‌رو باید اقدام به واردات کامیون‌های با کیفیت بالا از کشورهای اروپایی کنیم.

حمید باراندوز با اشاره به رتبه سوم کشوری انجمن از نظر تعداد اعضا و نیز سابقه فعالیت اضافه می کند: انجمن در سال ۱۳۷۶ تاسیس شده است، در حال حاضر اکثر مجوزهای ترددی کشور را داریم و برای نزدیک به ۳۰ کشور ارائه خدمات می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه نقش ترانزیت در استان و منطقه بسیار مهم است، تشریح می کند: از مزایای ترانزیت می‌توان به کمک به افزایش درآمد ناخالص ملی اشاره کرد، زیرا با ورود یک دستگاه کامیون ترانزیت بین‌المللی ۱۵۰۰ تا ۲ هزار دلار ارز عائ کشور می‌شود.

وی ادامه می دهد: صنعت حمل و نقل و ترانزیت همچنین زمینه ساز اشتغالزایی جدید است، اما توسعه آن نیازمند نوسازی است و فرسودگی ناوگان باعث شده تا رقابتی با کشورهای همسایه نداشته باشیم.

رئیس هیات مدیره انجمن شرکت‌های بین‌المللی حمل و نقل شمال‌غرب کشور می گوید: ناوگان فرسوده از جمله عوامل بازدارنده در رقابت ناوگانی و توسعه ناوگان است و از این‌رو باید  اقدام به واردات کامیون‌های با کیفیت بالا از کشورهای اروپایی کنیم.

وی از تعدد قوانین به عنوان عامل بازدارنده دیگر در توسعه صنعت حمل و نقل یاد می کند و توضیح می دهد: تعددد قوانین و صدور بخشنامه های خلق الساعه نیز باعث برخی تناقضات قانونی شده است زیرا ما با مشکل دخالت ارگان‌های مختلف در امر ترانزیت روبه‌رو هستیم به طوریکه ۱۵ ارگان در این امر دخالت دارد.

باداندوز تاکید می کند: نوسازی ناوگان، اصلاح قوانین و شفاف‌سازی مبهمات و حذف ارزش افزوده از امر ترانزیت از جمله پیشنهادات و درخواست‌های ما برای توسعه صنعت حمل و نقل بار و ترانزیت به عنوان فعالیت ارزآور می باشد.

جابجایی حدود ۱۳ میلیون تن بار توسط ناوگان حمل و نقل آذربایجان شرقی 

رئیس کانون انجمن‌های صنفی شرکت‌های حمل و نقل کالای آذربایجان شرقی نیز به خبرنگار ایرنا می گوید: امسال ۱۲ میلیون و ۹۰۱ هزار و ۵۸۴ تن کالا از طریق ۹۵۳ هزار و ۱۳۶ مورد سرویس ناوگان حمل و نقل استان بارگیری و به نقاط مختلف کشور حمل شده است.

حسین کمالی با بیان اینکه در سال ۹۷ نیز ۱۲ میلیون و ۹۲۷ هزار و ۲۹۷ تن کالا از طریق این ناوگان بارگیری و جابجا شده بود، اضافه می کند: حمل تجهیزات و اقلام مورد نیاز در دوران جنگ تحمیلی، حمل کالا و اقلام لازم برای مدافعان حرم، حمل و نقل کالا به منطقه سیل زده آق‌قلا در سال ۹۸ و حمل ۴۰۰ هزار تن نهاده دامی از طریق ۱۹ هزار و ۹۰۰ کامیون از بندر امام تا این استان از فعالیت های ناوگان حمل و نقل کالای استان است.

وی تاکید می کند: انتظار می رود مسئولان برای نوسازی ناوگان حمل و نقل کالای آذربایجان شرقی به عنوان فرسوده ترین ناوگان کشور کمک کنند.

نوسازی کامیون های فرسوده تبریز نیاز به تخصیص اعتبار است

رئیس انجمن صنفی رانندگان وسایط نقلیه سنگین تبریز و حومه نیز  معتقد است: تعیین عمر کامیون‌های فرسوده و تعیین تکلیف آنها ضروری بوده و نوسازی کامیون های فرسوده تبریز و حومه نیاز به تخصیص اعتبار بلند مدت است.

محمد قلعه بان می گوید: در راستای رفع مشکلات اقتصادی کشور انجمن صنفی رانندگان با تمام توان در خدمت راهداری است و هرجا مشکلی پیش بیاید این انجمن در خدمت مردم برای حمل مواد غذایی و مایحتاج آنان است.

وی اظهار می کند: اعزام کامیون حامل مواد گرمایشی و غذایی به مناطق بحران دیده از جمله اقدامات این انجمن بوده و ۲۸ کامیون نیز برای جابجایی زائران اربعین حسینی از سوی این انجمن اختصاص یافته بود.

قلعه بان، خواستار قرار گرفتن شغل رانندگی در زمره مشاغل سخت و زیان‌آور و بازنشستگی به هنگام رانندگان وسایط سنگین شد.

فعالیت ۲۰۰ دستگاه اتوبوس خارج از رده در آذربایجان‌شرقی

رئیس انجمن شرکت‌های حمل و نقل مسافر آذربایجان‌شرقی نیز به خبرنگار ایرنا می گوید: ۲۰۰ دستگاه اتوبوس ناوگان حمل و نقل مسافر آذربایجان شرقی بالای ۱۵ سال عمر داشته و نمی‌توانند خارج از استان تردد کنند.

سیداحمد موسوی با بیان اینکه در تبریز و حومه ۴۲ شرکت مسافربری وجود  دارد،اضافه می کند: هم اکنون در این استان ۹۶۷ دستگاه اتوبوس و مینی‌بوس سواری در امر جابجایی مسافر فعالیت می کنند که از این تعداد ۶۲۴ دستگاه اتوبوس است.

وی اظهار می کند: امسال از طریق ناوگان مسافربری آذربایجان شرقی یک میلیون و ۹۵۷ هزار و ۳۸۶ مافر توسط ۱۹۸ هزار و ۶۱۶ دستگاه اتوبوس به نقاط مختلف کشور جابجا شده اند و این استان جزو کم حادثه‌ترین ناوگان حمل و نقل عمومی کشور است.

رئیس انجمن شرکت‌های حمل و نقل مسافر آذربایجان شرقی با بیان اینکه فعالیت شرکت‌های مسافری استان از سال ۹۶ در اثر اعمال تحریم ها با محدودیت‌هایی روبه‌ رو شده و تولید اتوبوس جدید متوقف شده است، می گوید: در اربعین حسینی ۳۲۲ دستگاه اتوبوس سهمیه این استان بود که این انجمن با ۴۲۹ دستگاه اتوبوس اقدام به جابجایی بیش از ۱۱۸ زایر به کربلای معلا کرد.

موسوی، ادامه می دهد: در ۸ ماه امسال این استان جزو استان های دارای تصادف و خسارت کم در کشور بوده و در این زمینه موفق به کسب رتبه پنجمی شده است و تلاش می شود این رده در سال های آینده کاهش یابد./ ایرنا