پنجشنبه, ۲۳ مرداد ۱۴۰۴ / ۱۱:۵۷:۱۹
کاهش مرگ و میر مادران باردار جزو اخبار خوشحال کننده‌ای است که تحقق آن را علاوه بر سیاست‌های کلان وزارت بهداشت و کادر درمان، مدیون تلاش‌های امدادگران اورژانس نیز هستیم.
به گزارش آذر صبح، انتقال مادران باردار از روستاهای صعب‌العبور به مراکز درمانی یکی از سخت‌ترین عملیات امدادی برای کارشناسان اورژانس به شمار می‌آید، چرا که به دل برف و کولاک، گذشتن از راه‌های صعب‌العبور، گاهی اوقات بیش از ۱۰ ساعت طول می‌کشد.
این فرایند ساده نبوده و برای انتقال یک مادر باردار به نزدیک‌ترین مرکز درمانی نیاز به همکاری بین بخشی چندین دستگاه از جمله راهداری و ساکنان روستا است.
کارشناسان اورژانس معتقد هستند مادران باردار با برنامه‌ریزی بهتر می‌توانند زایمان آسان‌تری داشته باشند و مجبور به تحمل سختی‌های راه و متحمل شدن استرسی افزون بر درد زایمان نباشند.
نبود پد برای هلی برد هلی‌کوپترهای امدادی در برخی روستاها نیز عملیات امدادرسانی را با سختی‌های زیادی روبه‌رو می‌کند که لازم است دهیاران نسبت به این مشکل چاره‌جویی کنند.
روستاهای شهرستان هشترود و شهرستان چاراریماق جزو صعب‌العبورترین روستاهای آذربایجان شرقی به شمار می‌آیند که به جرات می‌توان گفت سرما و فصل زمستان در این روستاها چند ماهی زودتر از سایر مناطق شروع می‌شود، زمستان‌هایی سخت که منجر به بسته شدن راه‌های ارتباطی شده و مراجعه‌ی مادران باردار را به مراکز درمانی غیرممکن می‌کند.
کارشناس اورژانس شهرستان چاراویماق با اشاره به وجود حدود ۳۰۰ روستا در این شهرستان به ایسنا می‌گوید: راه اکثر این روستاها در فصل زمستان بسته است، مسیرهای گویجه قلعه، قرمیزی باغ و ذاکر کندی در چاراویماق در فصل سرما همیشه مشکل‌ساز هستند.
عیسی بدری می‌افزاید: شاید وقتی می‌گوییم فصل سرما، در وهله‌ی اول سه ماه از فصل زمستان به ذهن همه خطور می‌کند، اما سرما در این روستاها از یک ماه قبل پاییز شروع شده تا دو ماه بعد از بهار ادامه پیدا می‌کند و در این فصل سرمای تقریبا شش ماهه بیشتر راه‌های روستایی بسته هستند.
این کارشناس اورژانس با اشاره به عملیات طاقت فرسای انتقال خانم باردار از روستای گویجه قلعه‌ی چاراویماق به مرکز درمانی، می‌گوید: آن روز بسیار سرد بود و با توجه به شدت بارش برف توانستیم ۱۰ کیلومتر پیش برویم، مردها در آن روستا جمع شده و آن خانم باردار را بر روی وسیله‌ی دست ساز خودشان که شبیه چهار پایه بود، قرار داده بودند و چندین نفر هم راه را باز می‌کردند تا به آمبولانس برسند.
او خاطرنشان می‌کند: گاهی اوقات پیش آمده که طول ماموریتمان شامل رفت و برگشت بیش از ۲۴ ساعت کاری طول کشیده است.
او، امدادرسانی هوایی به مادران باردار را به دلیل شرایط جوی نامساعد، ابری بودن آسمان منطقه و صعب‌العبور بودن آن، غیرممکن می‌داند و می‌افزاید: هلی‌کوپتر در این منطقه معمولا نمی‌تواند پرواز کند، گاهی اوقات هم به دلیل اینکه ماموریت‌ها شب هنگام اتفاق می‌افتند نیز نمی‌توان از هلی‌کوپتر برای انتقال مادر باردار استفاده کرد.
بدری ادامه می‌دهد: تنها یک پد هلی‌کوپتر در کل شهرستان چاراویماق وجود دارد، در یکی از ماموریت‌ها هلی‌کوپتر به دلیل مشخص نبودن راه روستایی که برای انجام ماموریت به آن اعزام شده بود، مجبور به فرود آمدن، پرسیدن آدرس دقیق روستا و پرواز مجدد شده بود.
وی می‌گوید: شبکه‌ی بهداشت به خانم‌های بارداری که وقت زایمانشان نزدیک است، توصیه می‌کند، در صورت نامساعد بودن شرایط جوی و احتمال بسته شدن راه‌ها در محلی که برای اسکان آن‌ها به همراه خانواده‌هایشان در نظر گرفته شده بمانند، اما خانواده‌ها تمایل زیادی نشان نمی‌دهند.
کارشناس اورژانس شهرستان چاراویماق با اشاره به همکاری اداره‌ی راهداری و نیروهای هلال احمر در بازگشایی مسیر روستاها، اظهار کرد: اورژانس با همکاری این اداره‌ها اکیپی را برای رسیدن به روستا تشکیل می‌دهد؛ همه ساله جلسه‌هایی با حضور دستگاه‌های ذی‌ربط شهرستان در خصوص اقداماتی که باید برای انتقال مادران باردار انجام شود، برگزار می‌شود.
روایت دوم را فرشید خیری، کارشناس اورژانس شهرستان هشترود روایت می‌کند، او می‌گوید: در تمامی ماموریت‌ها یک همکار ماما هم با ما حضور دارد، در یکی از ماموریت‌ها که ساعت ۱۱ شب به یکی از روستاهای شهرستان اعزام شدیم، ۲۰ کیلومتر را برای رسیدن به مقصد نهایی طی کردیم و ساعت هفت صبح به پایگاه اورژانس برگشتیم.
او که خاطره‌ی در راه ماندن و گرفتار شدن در دل برف چند متری هشترود را دارد، ادامه می‌دهد: در همین ماموریت، آمبولانس هم در حالیکه بنزین رو به اتمام بود، چندین ساعت در برف و کولاک گرفتار شد و بعد عوامل راهداری رسیدند و راه را باز کردند.
او تاکید می‌کند: مراقبان و ماماهای شبکه‌ی بهداشت باید از شرایط بیمار اطلاعات دقیق و کاملی داشته باشند تا اطلاعاتی که به دست اورژانس هم می‌رسد به روز و دقیق باشد، گاهی اوقات پس از تحمل سختی راه و سرما و طی مسافتی طولانی، متوجه می‌شویم که شرایط مادر باردار کاملا stable است و اگر تا باز شدن راه صبر می‌کردند، کیس هم راحت‌تر منتقل می‌شد، ماموریت‌های این چنینی کم نیستند.
خیری متذکر می‌شود: شبکه‌ی بهداشت می‌تواند چاره‌ای اندیشیده و با برنامه‌ریزی دقیق، مادران باردار را یک هفته قبل از زایمان در مرکز بهداشت، اسکان موقت بدهند تا زایمان بدون دردسر انجام شود و جان مادر هم به خطر نیفتد.
او با اشاره به تعدد روستاهای هشترود و صعب‌العبور بودن آن‌ها، اظهار می‌کند: برف در این روستاها حتی در فصل بهار هم آب نمی‌شود، البته در بسیاری از موارد هم اهالی روستا زنان باردار را بهانه‌ای برای بازگشایی راه‌های روستایی قرار می‌دهند، به این معنی که هنوز وقت زایمان آن خانم نرسیده، اما چون اهالی از اعزام حتمی آمبولانس به روستا مطمئن هستند، زودتر از موعد با اورژانس تماس می‌گیرند تا راه‌ها باز شوند، در حالیکه هنوز تا وقت زایمان آن مادر باردار، خیلی مانده است.
خیری اضافه می‌کند: چندین سال است که این اتفاق پشت سر هم می‌افتد و زنان باردار تبدیل به بهانه‌ای برای تامین آذوقه در فصل زمستان و بازگشایی راه‌ها شده‌اند و هر سال طی دو یا سه ماموریت ما به روستا اعزام شده و به عاملی برای باز کردن راه تبدیل می‌شویم و سپس به پایگاه برمی‌گردیم.
یک متخصص بیماری‌های زنان و زایمان نیز در گفت‌وگو با ایسنا با ارایه‌ی توصیه‌هایی به مادران بارداری که به پزشک دسترسی ندارند و مراقبان بهداشت و ماماها، می‌گوید: علایم سقط جنین و خونریزی در نیمه‌ی اول بارداری و علایم و دردهای زایمانی در موعد طبیعی و زایمان زودرس در نیمه‌ی دوم بارداری می‌تواند تهدیدکننده‌ی سلامت مادر باشد.
دکتر شهلا دانایی با اشاره به دردهای مبهم در ناحیه‌ی شکم مادر باردار و افزایش اندازه‌ی رحم در دوران بارداری و ایجاد حالت‌های کشش در زیر شکم، می‌افزاید: مادران باردار در صورت داشتن علایم هشدار دهنده مانند دردهای ریتمیک و مرتب زیر شکم همراه با برخی علایم مانند لکه‌بینی و خونریزی و دردی که مرتب در حال شدت گرفتن باشد، باید هر چه سریع‌تر خودشان را به نزدیک‌ترین مرکز بهداشتی برسانند تا در صورت نیاز به بستری هر چه سریع‌تر به مراکز درمانی ارجاع داده شوند.
او ادامه می‌دهد: برخی دردها مانند دردهایی که همراه با سوزش و ادرار و یا همراه با ترشحات فراوان چرکی و بدبو در مادر باردار باشد، نشان دهنده عفونت بوده و حتما باید سریعا درمان شوند، چرا که اگر مورد توجه قرار نگیرند، ممکن است به زایمان زودرس یا عفونت خون مادر منجر شوند، در این صورت نیاز به انجام آزمایش ادرار و سونوگرافی کلیه‌ها است.
وی با ارایه‌ی نکاتی برای پیشگیری از ابتلا به کرونا در مادران باردار هم می‌گوید: هر گونه علایم سرماخوردگی مانند تب، تنگی نفس، سرفه و دردهای بدن، از بین رفتن حس بویایی و چشایی و علایم گوارشی مانند اسهال و استفراغ و بی‌اشتهایی باید مشکوک تلقی شوند، در صورت ابتلای هر یک از اعضای خانواده یا اطرافیان به سرماخوردگی، مادر باید تدابیر لازم را اتخاذ کند.
این متخصص زنان زایمان و نازایی خاطرنشان می‌کند: متاسفانه در بیشتر موارد هفته‌ی اول بیماری بدون علامت بوده و بیماری در آزمایش نیز تشخیص داده نمی‌شود. مراقبان بهداشتی باید اقدامات لازم را برای پیشگیری و اقدامات حفاظت فردی را برای مادران باردار انجام دهند، مادران باردار باید در صورت مشاهده‌ی هر گونه علایم سرماخوردگی برای تهیه‌ی دارو به مراقبان بهداشتی مراجعه کرده و خود را در منزل قرنطینه کرده و برای کم نشدن آب بدن، مایعات فراوان مصرف کنند.
به گفته‌ی این پزشک زنان، مادران باردار باید از نظر علایم زایمانی و بارداری به ویژه علایم هشداردهنده، علایم عفونی و علایم کووید۱۹ توسط مراقبان بهداشتی، بررسی شوند.
وی با اشاره به افزایش اندازه‌ی رحم و شکم و احساس فشار در لگن در نیمه دوم بارداری و احساس دردهای کششی در زیر شکم، اظهار می‌کند: احساس پر بودن معده، حالت تهوع و استفراغ نیز از دیگر علایمی هستند که توصیه می‌شود برای کاهش این علایم داروهای تجویزی مراکز بهداشتی را بگیرند؛ مراقبت‌ها در نیمه‌ی دوم بارداری توسط مراقبین بهداشتی به صورت مرتب انجام شده و اندازه‌ی رحم مورد بررسی قرار بگیرد، اگر رحم به اندازه‌ی کافی رشد نکرده باشد، احتمال اختلال در رشد جنین وجود دارد و این مادران باید به متخصص زنان ارجاع داده شوند.
وی با تاکید بر ضرورت کنترل فشار خون مادر باردار در نیمه‌ی دوم بارداری، بیان می‌کند: برخی از مادران ممکن است دچار مسمومیت حاملگی ناشی از افزایش فشار خون شوند، مادرانی که دچار افزایش فشار خون می‌شوند، باید در اسرع وقت توسط پزشک متخصص زنان معاینه و آزمایش شوند.
دانایی می‌گوید: مادران باردار به ویژه مادرانی که با وزن زیاد و یا کم تحرک ممکن است دچار دیابت شوند، این بیماری نیز در بیشتر موارد از نیمه دوم بارداری دیده می‌شود، افزایش سطح قند خونی ممکن است رشد جنین را دچار اختلال کرده و برای مادر و جنین خطرناک باشند؛ مادرانی که سابقه‌ی ابتلا به دیابت را در بستگانشان دارند باید از همان ابتدای بارداری تحت کنترل باشند.
وی متذکر می‌شود: قندهای افزایش یافته ممکن است منجر به مرگ ناگهانی جنین داخل رحم و یا متوقف شدن رشد جنین شود، از این رو مادران باید برای کنترل قند خون به طور مرتب از مراقبان بهداشتی کمک گرفته و در صورت کنترل نشدن به مراکز درمانی مراجعه کنند.
این متخصص زنان با بیان اینکه خوشبختانه مراکز بهداشتی تلاش‌های زیاد و موفقیت آمیزی را برای کنترل آمار مرگ و میر مادران باردار و آمار عوارض زایمانی، انجام داده است، می‌گوید: علایم زایمانی در هفته‌ی آخر هر لحظه ممکن است به سراغ مادر باردار برود، اما به دلیل مسافت طولانی روستا از شهر و امکان بسته بودن راه‌های ارتباطی در فصل پاییز و زمستان، احتمال عوارض زایمانی و خطر مرگ و میر وجود دارد.
وی تاکید می‌کند: تمام مراکز درمانی شهری امکانات کافی برای اسکان موقت مادران باردار را در یک الی دو هفته‌ی آخر دارند، مادران حتما از این امکانات استفاده کنند، چرا که سهل انگاری ممکن است خطراتی را برای مادر باردار و جنین داشته باشد؛ دوره‌ی زایمان، دوره‌ی خطرناکی بوده و باید آن را جدی بگیریم.
