سه شنبه, ۲۱ مرداد ۱۴۰۴ / ۰۸:۲۸:۵۲
سیاست خارجی عربستان سعودی به ویژه تحت رهبری «محمد بن سلمان» نمایشی آشفته از خواسته های غیرمنطقی ریاض است که نتیجه ای جز شکست و انزوا برای این کشور نداشت و تنها خریدهای هنگفت تسلیحاتی است که غربی ها را حامی سعودی ها نگاه داشت.
به گزارش آذر صبح، به نقل از ایرنا، سیاست های ریاض در سال گذشته به شدت تحت تاثیر خواسته ها و اهداف بلندپروازانه «محمد بن سلمان» ولیعهد و پسر پادشاه این کشور قرار داشت.
در حیطه منطقه ای و بین المللی، ریاض براساس خواسته ولیعهد جوان خط مشی های تهاجمی را در پیش گرفت.
وی که همزمان وزیر دفاع سعودی ها نیز بود جنگ بی نتیجه ای را با یمن آغاز کرد که پس از گذشت سه سال با استفاده از انواع سلاح های پیشرفته آمریکایی و اروپایی نتوانست این کشور بدون ارتش منظم را وادار به تسلیم کند.
محمد بن سلمان از انواع حربه ها برای دخالت در امور منطقه هم استفاده کرد. حمایت از داعش به عنوان یکی از سیاست های این کشور بود که در نهایت نتوانست کاری را پیش ببرد و منجر به شکست شد.
درواقع عربستان به عنوان یکی از حامیان تروریست ها در عراق و سوریه، با تضعیف داعش وادار به عقب نشینی از خواسته شد. در عمل خواسته سعودی ها برای در دست گرفتن عنان رهبری کشورهای عرب به فنا رفت. عربستان حتی با همپیمانان خود در جنگ با یمن نیز مشکل پیدا کرد.
مهمترین متحد ریاض در ائتلاف جنگی با یمن، امارات بود که اکنون در مورد سیاست های جنگی و فرماندهی آن دچار چالش شده است. از طرف دیگر گرچه در دوره ای ریاض با ترکیه روابط نزدیکی را ایجاد کرده بود اما اکنون این روابط هم رو به تیرگی نهاده است و عربستان آنکارا را یکی از چالش های منطقه می داند.
مهمترین چالش ریاض با قطر ایجاد شد. دوحه هم که در دوره ای از متحدان عربستان در جنگ یمن و دیگر سیاست های منطقه ای به شمار می رفت، حال به دشمن درجه یک ریاض در شبه جزیره تبدیل شده است.
می توان مدعی بود که در عرصه سیاست خارجی گذشته از شکست در یمن، ریاض در هیچ زمینه ای دستاوردی نداشته است و تنها به واسطه هزینه ها و رشوه های سرسام آور به کشورهای آمریکایی و اروپایی آن ها را در کنار خود حفظ کرده است.
ریاض حتی در عرصه داخلی هم احساس امنیت نمی کند و نمی تواند تصمیمات مناسبی را اتخاذ کند. نمونه بارز این امر دستگیری و بازداشت ده ها تن از افراد بانفوذ و ثروتمند در ریاض بود. در نهایت حکام سعودی در قبال دریافت و مصادره میلیاردها دلار از اموال این افراد، برخی از آن ها را آزاد کرد.
البته با وجود شکست های پی در پی در عرصه سیاست خارجی نمی توان جایگاه این کشور و پول های نفتی آن را در عرصه تحولات منطقه ای نادیده گرفت. این موقعیت تنها به علت درآمدهای سرشار نفتی و دلارهایی است که این کشور بابت خرید از غرب به ویژه تسلیحات به کشورهای اروپایی و آمریکایی تقدیم می کند. خریدهای چند صد میلیارد دلاری است که واشنگتن و پایتخت های اروپایی را متقاعد کرده است به رغم اقدامات آشکار ضدبشری، به حمایت خود از ریاض و سران آن ادامه دهند.
**شکست های سیاسی عربستان در منطقه
محمد بن سلمان در سال ۲۰۱۵ چند ماه پس از آنکه به عنوان وزیر دفاع این کشور منصوب شد، جنگ خونینی را علیه یمن آغاز کرد. وی پس از مدتی نایب ولیعهد شد و از حدود یک سال قبل با حفظ سمت، همزمان به عنوان وزیر دفاع و ولیعهد سعودی نقش آفرینی می کند.
روزنامه «نیویورک تایمز» در مورد سیاست ریاض در حمایت از داعش در گزارشی خط مشی حمایت و جنگ را رویکردهای متناقض سعودی به این گروه تروریستی عنوان کرد و نوشت: در حالی که ریاض از قطر به علت حمایت از تندروی انتقاد می کند اما شواهد آشکاری وجود دارد که نشان می دهد عربستان مهد پرورش گروه های تندروی تروریستی همچون داعش بوده است.
این روزنامه آمریکایی اعتقاد دارد هیچ کس داعش را دوست ندارد و حامیان آن ها هم متضرر اصلی شکست داعش خواهند بود.
به طور کلی تقریبا همه تحلیلگران منطقه ای و بین المللی سیاست خارجی ریاض را شکست خورده می دانند. تارنمای پژوهشی «میدل ایست آی» اعتقاد دارد: انتقاد و اعتراض هایی که در منطقه و جهان علیه سعودی ها وجود دارد به علت سیاست ضعیف منطقه ای آن ها بوده و شکست سیاست های منطقه ایی محمد بن سلمان، این کشور را منزوی ساخته است.
این گزارش به موضوع تنش آلود شدن رابطه ریاض و آنکار در ماه های اخیر هم پرداخت و نوشت: درحالی که ترکیه تا چندی قبل رابطه نزدیکی با عربستان داشت اما اکنون شرایط به شدت تغییر کرده است. ترکیه پس از تحریم قطر در کنار این کشور ایستاد. حتی هنگامی که احتمال وقوع برخی تغییر رژیم ها در کشورهای عربی خلیج فارس وجود داشت ترکیه نیروهای خود را در امارات مستقر کرد؛ البته عربستان معنای این حرکت را نفهمید.
به نوشته این تحلیل سیاست های ریاض برای نزدیک شدن به رژیم صهیونیستی هم باعث انزوای بیشتر این کشور در نگاه مسلمانان منطقه شده است. موضوع نفرت از سعودی به میزانی آشکار است که مردم در الجزایر در زمینه نوع حمایت ریاض از مردم فلسطین، رویکردهای دونالد ترامپ و ملک سلمان را دو روی یک سکه می دانند. حتی تظاهرات کنندگان در غزه هم تصاویر پادشاه سعودی را در کنار رئیس جمهوری آمریکا قرار دادند و به آتش کشیدند.
**دست نیاز ریاض به سوی غرب
دلایل گوناگونی برای اثبات این واقعیت وجود دارد که عربستان سعودی یک قدرت شکست خورده در خاورمیانه است. عوامل گوناگونی در طول دهه های گذشته به تدریج بر جایگاه این کشور تاثیرگذاشته اند. حمایت از رژیم دیکتاتوری صدام حسین در عراق، پشتیبانی از وهابی ها در افغانستان، نقش داشتن در عملیات تروریستی ۱۱سپتامبر۲۰۰۱، فشار این کشور بر آمریکا برای مقابله با قدرت ایران به ویژه در بحث هسته ای، حمایت از حکام فاسد عرب و شکست در سوریه و استمرار حضور بشار اسد در این کشور از جمله سیاست هایی بود که راهی جز شکست را در مقابل ریاض باز نکرد.
به نوشته موسسه پژوهشی میدل ایست آی، به طور کلی عربستان سعودی با یک بحران منطقه ای روبرو است. شاید به همین دلیل و افزایش تدریجی میزان احساس ناامنی است که ریاض دست به خرید سلاح های جدید می زند. تاکنون این سیاست ها باعث انزوای ریاض شده است و اگر این روند ادامه پیدا کند موجب تنهایی بیشتر این کشور می شود.
تارنمای روزنامه «هافینگتون پست» هم در گزارش تحلیلی خود آورد: مجموعه ای از این سیاست های اشباه در کنار فساد داخلی و خدمات اجتماعی اندک از ریاض یک کشور شکست خورده را به جهانیان معرفی کرده است. اما با این وجود، ریاض با خریدهای چند صد میلیارد دلاری سلاح از آمریکا، انگلیس و فرانسه از یک سو موجب زنده نگاه داشتن صنایع در این کشورهای غربی شد و از طرف دیگر غرب را به حفظ ریاض در عرصه بین المللی متقاعد ساخت.
