راند آخر رقابت برای مالکیت کرسی‎های هیات رئیسه مجلس

 اینکه چرا معادلات انتخابات هیات رئیسه برای سومین سال اینقدر پیچیده شد، ربطی به بگو مگوهای روزهای اخیر ندارد بلکه ریشه آن را باید در جریان انتخابات سال گذشته دانست؛ همان انتخاباتی که درست چند روز بعد از دوازدهمین انتخابات ریاست جمهوری با شعار وحدت برگزار شد. در آن مقطع قرار بود هر سه فراکسیون یک لیست مشترک بدهند و اعضا با رای به آن لیست به یک هیات رئیسه توافقی دست پیدا کنند اما نه فراکسیون ولایی و نه فراکسیون مستقلین به این عهد وفا نکردند و برخی اعضا خارج از لیست مشترک کاندیدا شدند و اتفاقا صدای فریاد برخی از اعضای هیات رئیسه فراکسیون مستقلین در حمایت از اعضایی که خارج از لیست کاندیدا شده بودند هنوز در ذهن ها به یادگار مانده است؛ خاطراتی که نتیجه اش راه «مستقل» امروز شد.

سه رئیس و یک کرسی

تنها در هیات رئیسه موقت بود که فراکسیون امید، لباس رزم به تن کرد و وارد گود شد؛ در آن انتخابات علی لاریجانی و محمدرضا عارف مهترین رقبای کرسی ریاست بودند که لاریجانی با اختلاف ۶۸ رای صدر نشین بهارستان شد. بعد از آن هم دیگر هیچگاه فراکسیون امید برای کرسی ریاست گزینه ای مطرح نکرد. مسئله ای که باب انتقادات را باز کرد و این فراکسیون متهم به انفعال شد.

فراکسیون ولایی هم که از همان انتخابات هیات رئیسه موقت به حمایت از لاریجانی پرداخته بود، بعد از ماجراهای سال گذشته این بار او هم در صف متقاضیان کرسی ریاست قرار گرفته است و حمیدرضا حاجی بابایی را به مصاف با لاریجانی خواهد فرستاد. دیروز خبرگزاری تسنیم از جلسه خصوصی حاجی بابایی و لاریجانی خبر داده بود که به نظر می رسید توافقی اصولگرایانه در راه است، اما خبری از نتیجه این توافق اعلام نشد.

البته در آخرین ساعات پایانی شب گذشته مشخص شد که تعدادی از اعضای فراکسیون‎های ولایی و امید حاضر نیستند از دستور فراکسیونی برای انتخاب رئیس مجلس تبعیت کنند؛ از این رو بعید نیست که آنان بر سر عهد خود نمانند و به نامزد اختصاصی خود رای ندهند. پس از چنین گفت و گوهایی بود که احتمال تمدید ریاست لاریجانی قوت بیشتری گرفت. بویژه آنکه گفته شد در جلسه فراکسیون ولایی ۴۷ نفر به حاجی بابایی و ۳۷ نفر به لاریجانی به عنوان گزینه ریاست رای داده اند. تفاوت اندک آرای این دو، نشان از آن داشت که اوضاع حاجی بابایی در صحن علنی هم بهتر از فراکسیون نخواهد بود. از این رو پشتوانه رای فراکسیونی وی رنگ باخت.

البته گفته می شود اصولگرایان تندرو در خارج مجلس،ظرف روزهای گذشته لابی سنگینی را با اعضای جبهه پایداری مجلس برای رای ندادن به لاریجانی آغاز کرده اند که در اکثر موارد موفق نبوده است. (اینجا)

احتمال ائتلاف در دور دوم

حاجی بابایی گفته بود «می خواهیم مستقل بیاییم تا به مردم بگوییم ظرفیت ما چقدر است، تا همه اتفاقات مجلس را به پای فراکسیون اصولگرایان نگذراند»؛ این همان انتقادی است که امیدی ها هم دل پری از آن دارند. برخی از اعضای هیات رئیسه فراکسیون امید می گفتند ماه ها است که به ما می گویند لیست اسامی را امید را منتشر کنید؛ حالا با این حرکت می خواهیم وزن خود را در این مجلس نشان دهیم و کسانی که با ما هستند یا نیستند مشخص شوند.

این صحبت ها نشان می دهد عزم فراکسیون‎ها برای ادامه راه، آن هم به صورت مستقل جدی است. اما موضوع وقتی پیچیده تر می شود که برخی نماینده ها مانند جبار کوچکی نژاد در گفت و گو با خبرآنلاین عنوان می کند از آنجایی که رئیس باید حتما آرای نصف + ۱ نمایندگان را داشته باشد، این سه نفر قطعا به تنهایی نمی توانند حد نصاب لازم را به دست بیاورند، بنابراین انتخابات به دور دوم می رود و در آن زمان شاید ائتلافی صورت بگیرد.

سیستم ۵،۵،۲ مستقلین

فراکسیون مستقلین هنوز امیدشان را برای ائتلاف از دست نداده اند و از هر گزینه ای برای رسیدن به یک لیست ائتلافی استفاده می کنند، نمونه آن را می توان در پیشنهاد هادی قوامی دید. همان کسی که با کاندیدا شدنش برای کرسی نائب رئیسی انتخابات هیات رئیسه سال گذشته، یکی از پایه های بالا گرفتن اختلاف میان سه فراکسیون شد. او حالا برای رسیدن به ائتلاف می گوید ما به دو فراکسیون دیگر گفته ایم کرسی ها را به صورت ۵-۵-۲ تقسیم کنیم به طوری که ۵ کرسی برای فراکسیون امید، ۵ کرسی از آن فراکسیون ولایی و ۲ کرسی برای فراکسیون مستقلین باشد. او در گفت و گو با خبرآنلاین توضیح داد کرسی ریاست و یک کرسی کارپرداز به مستقلین داده شود و کرسی نواب رئیس هم یکی برای امید و یکی هم برای ولایی ها باشد مابقی هم به طور مساوی میان آن دو تقسیم شود.

هرچند این مدل ائتلاف خیلی با استقبال در فراکسیون مستقلین رو به رو شد اما این مدل که برای امیدی ها یعنی کنار گذاشتن مطهری، برای ولایی ها هم چندان وسوسه انگیز نبود و مقبول نیفتاد.

شایعات دقیقه ۹۰

از زمانی که پای استقلال سه فراکسیون به میان آمد بازار شایعات هم داغ شد. اول صحبت از حذف علی مطهری به میان آمد به این معنا که اگر فراکسیون امید بخواهد راه استقلال در پیش بگیرد و برای ریاست گزینه معرفی کند، مستقلین هم دیگر تعهدی برای رای دادن به علی مطهری نخواهند داشت و در این صورت ممکن است کرسی نواب رئیس به فراکسیون دیگری واگذار شود. (اینجا)

اما این پایان شایعات نبود و موضوع دیگری مطرح شد که حکایت از توصیه های سیدمحمد خاتمی و حتی ناطق نوری به محمدرضا عارف داشت. برخی نمایندگان که البته به لحاظ جریانی به اعتدالگرایان نزدیک بودند در راهروهای مجلس می‎گفتند که خاتمی از عارف خواسته در انتخابات هیأت رئیسه مجلس کاندیدا نشود؛ همچنین ناطق نوری نیز در توصیه ای به نمایندگان گفته «علی لاریجانی در وضعیت کنونی کشور بهترین گزینه برای ریاست مجلس شورای اسلامی است».

نبرد آخر

با همه حرف و حدیث ها و گمانه زنی ها دو فراکسیون امید و ولایی تکلیف نامزدهای خود را مشخص کردند.

هرچند زمزمه ها از اختلافات جدی در درون فراکسیون امید بر سر ائتلاف و استقلال حکایت داشت، اما در نهایت نتیجه رای گیری جلسه روز سه شنبه اصلاح طلبان مجلس به این ختم شد که عارف برای ریاست وارد گود شود، علی مطهری و پزشکیان نیز به رقابت برای نواب رئیس بپردازند. عبدالکریم حسین زاده، علی اصغر یوسف‌نژاد، علیرضا رحیمی، محمدعلی وکیلی، زهرا ساعی، حمیده زرآبادی هم در صف دبیران ایستاده اند و پروانه سلحشوری، فرید موسوی و حسن لطفی نیز به عنوان ناظران معرفی می شوند.

فراکسیون ولایی هم در رای گیری درون فراکسیونی خود به این نتیجه رسیدند که حمیدرضا حاج بابایی به عنوان رییس و آقایان مصری و دهقان به عنوان نواب رییس وارد رینگ انتخابات شوند و همچنین ادیانی، فرهنگی، قاضی زاده هاشمی، موسوی لارگانی و رنجبرزاده به عنوان نواب رییس معرفی شوند. مقصودی، بهمنی و عباسی هم به عنوان ناظران هیئت رییسه معرفی خواهند شد.

البته مستقلین همچنان منتظر تغییر رویکرد دو فراکسیون دیگر هستند و از این رو تصمیم گیری برای ۱۲ کرسی مجلس را به آخرین دقایق موکول کرده اند. (جدول نامزدهای هر سه فراکسیون برای انتخابات هیات رئیسه را اینجاببینید).