چهارشنبه, ۹ مهر ۱۴۰۴ / ۰۴:۵۰:۱۶
دریاچه ارومیه از اواسط دهه ۱۳۸۰ شروع به خشک شدن کرد. برداشت بیش‌ازحد مجاز منابع آب تجدیدپذیر حوضه آبریز، ایجاد چاه‌های غیرمجاز، تغییرات اقلیمی و استمرار خشک‌سالی‌ها و همچنین توسعه نامتوازن بخش کشاورزی حوضه آبریز در سال‌های گذشته موجب خشک شدن آب این دریاچه شد.
به گزارش آذر صبح به نقل از خبرآنلاین، بنا بر آمارهای بین‌المللی تا سال ۲۰۱۵ میلادی حدود ۸۰ درصد از مساحت آن خشک شد تا جایی که بر اساس گفته‌های برخی از مردم محلی حرکت با قایق به دلیل کاهش حجم آب این دریاچه دیگر امکان‌پذیر نبود از همین رو این مسئله موردتوجه بسیاری از کارشناسان محیط‌زیست و دولت قرار گرفت و به دستور رئیس‌جمهور ستاد احیاء دریاچه ارومیه تشکیل شد و با برنامه‌ریزی و اختصاص اعتبار و همچنین تلاش دولت تدبیر و امید روند جلوگیری از خشک شدن این دریاچه آغاز و از ادامه خشک شدن آن جلوگیری به عمل آمد و زندگی به دریاچه ارومیه دوباره بازگشت.
طبق آمارها قبل از آغاز به کار ستاد احیا، تراز دریاچه ارومیه سالانه به‌طور متوسط ۷۰ سانتی‌متر کاهش می‌یافت و تا پیش از اجرای طرح‌های این ستاد و در سال ۱۳۹۳، مساحت کل دریاچه ارومیه پنج هزار و ۷۰۰ کیلومترمربع بوده و میزان آب دریاچه تا پیش از احیا به حدود ۵۰۰ میلیون مترمکعب می‌رسید این در حالی است که در حال حاضر این رقم بالغ‌بر یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب است و حدود ۴۰ درصد آن دارای پهنه آبی است. قرار است دریاچه ارومیه در قالب طرح‌های ستاد احیا در مدت ۱۰ سال به تراز اکولوژیک خود برسد. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان آذربایجان در همین رابطه با بیان اینکه تاکنون روند بسیار خوبی برای احیاء دریاچه ارومیه طی کرده‌ایم گفت: ستاد احیاء موفق عمل کرده است و علی رقم اینکه اعتباراتی که تخصیص‌یافته کم بود اما با همین اعتبارات کم‌کارهای بسیار خوبی انجام‌گرفته است.
آیا بخش‌هایی از دریاچه دیگر قابلیت احیاء ندارد
پرویز آراسته، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان آذربایجان غربی در آیین بازدید جمعی از خبرنگاران از دریاچه ارومیه گفت: در سال ۹۳ و پس از دست دادن کل آب دریاچه ارومیه ستاد احیاء به دستور رئیس‌جمهور تشکیل شد و کارهای بسیار مهمی با اعتبارات خاصی در حوزه آبریزی دریاچه ارومیه هم از باب کاهش و صرفه‌جویی ۴۰ درصدی در آبیاری اراضی کشاورزی و هم لایروبی رودخانه و اتصال دو رودخانه زرینه و سیمینه و انتقال آب به محل عمیق دریاچه و تثبیت و شناسایی کانون‌های ریزگردی که در پیرامون دریاچه تشکیل‌شده بود در قالب برنامه ۱۳ ساله انجام گرفت. وی در ادامه افزود: در حال حاضر حدود یک میلیارد و هشتصد میلیون مترمکعب آب در دریاچه داریم که تثبیت آن انجام‌گرفته و ۱۰ سال آینده را برای احیاء گذاشتیم که به فراز اکولوژیک ۱/ ۱۲۷۴ برسیم که در این صورت حدود ۱۴ میلیارد مترمکعب آب در دریاچه خواهیم داشت.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان آذربایجان غربی با بیان اینکه دریاچه ارومیه در سال ۷۸ و در بهترین زمان خود حدود ۳۰ میلیارد مترمکعب آب داشت گفت: شاید به این تراز نرسیم اما اگر به تراز اکولوژیک برسیم یعنی به یک تعادل در دریاچه خواهیم رسید.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا بخش‌هایی از دریاچه دیگر قابلیت احیاء ندارد گفت: در جنوب دریاچه ارومیه رسوبات رودخانه‌هایی که ورودی به دریاچه دارند رسوب‌گذاری شده و فکر می‌کنیم بتوانیم به تراز اکولوژیک ۱/۱۲۷۴ برسیم و قسمت‌هایی که قابلیت احیاء ندارد آبگیری نخواهند شد. وی با بیان اینکه طبق بررسی‌هایی که انجام داده‌ایم قسمت‌هایی که قابلیت احیاء ندارد حدود پانصد کیلومترمربع است گفت: در تلاش هستیم تا این پانصد کیلومترمربع را به‌عنوان پارک و یا کاربری جدیدی که بتواند نقشی در دریاچه ارومیه داشته باشد تبدیل کنیم.
ریزگردهای نمکی
این مقام مسئول در خصوص ریزگردهای نمکی این دریاچه گفت: اقدامات لازم انجام‌گرفته و این مناطق پوشش بسیار مناسبی دارد و هیچ موقع به کانون ریزگرد تبدیل نخواهد شد. وی با اشاره به اینکه تراز ۶۹/۱۲۷۰ است گفت: نسبت به سال گذشته ۲ سانتی‌متر افزایش آب داشته‌ایم یعنی علاوه بر تثبیت کار احیاء هم شروع‌شده است وهم ما و هم مردم استان آذربایجان غربی و همه مردم ایران امیدوار هستیم تا ۱۰ سال آینده بتوانیم به تراز اکولوژیک برسیم و دریاچه احیاء شود.
وی همچنین در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص انتقال آب به دریاچه ارومیه گفت: در حال حاضر انتقال حوزه به حوزه در حال انجام است و اعتبارات آن در حال هزینه شدن است و حدود ۳۶ کیلومتر تونل اصلی زده‌شده و مقداری از آن مانده که در صورت تکمیل شدن آن می‌توانیم ۶۵۰ میلیون مترمکعب آب رودخانه را به این دریاچه انتقال بدهیم. آراسته همچنین در خصوص تغییر الگوی کشت در این منطقه گفت: کشت چغندر در حوزه آبریز دریاچه کاهش‌یافته و قرار است گونه‌هایی در این منطقه کشت شود که نیاز آبی بسیار کمتری داشته باشد و جهاد کشاورزی هم در حال انجام دادن کار خود است.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان آذربایجان غربی در بخش دیگری از سخنان خود به چاه‌های غیرمجاز اشاره کرد و گفت: بسته شدن این چاه‌های غیرمجاز در دستور کار سازمان آب منطقه‌ای قرارگرفته و به‌مرور در هرسال این کار در حال انجام گرفتن است و این چاه‌ها در حال بسته شدن است. وی با اشاره به اینکه بالای چهل هزار چاه غیرمجاز در سال‌های گذشته زده‌شده است گفت: وجود این چاه‌های غیرمجاز در کاهش آب این دریاچه بسیار تأثیرگذار بوده است.
وی در ادامه به وضعیت سدهایی که در گذشته روی رودخانه‌هایی که به دریاچه ارومیه منتهی می‌شد اشاره کرد و گفت: جلوی احداث برخی از این سدها گرفته‌شده و آن‌هایی هم که ساخته‌شده قسمتی از آب که در پشت سدها در حال ذخیره شدن است به‌مرور و میزان مصوبه‌ای که ستاد احیاء دریاچه ارومیه دارد رهاسازی می‌کنیم و همین امسال ۳۲۰ میلیون مترمکعب آب از پشت این سدها به دریاچه رهاسازی کردیم که در حال حاضر از ۵ هزار و هفتصد کیلومترمربع از دریاچه حدود دو هزار و ۲۵۰ کیلومترمربع را عرصه آب‌داده‌ایم که این روند بسیار خوبی است ونشان می‌دهد ستاد احیاء موفق عمل کرده است و علی رقم اینکه اعتباراتی که تخصیص‌یافته کم بود و تنها در حدود ۳۵ درصد بوده است اما با همین اعتبارات کم‌کارهای بسیار خوبی انجام‌گرفته است.
