سهم چینی‌ها از بازار خودروی ایران چقدر است؟

بر این اساس میزان واردات قطعات منفصله به ایران از ابتای سال ۱۳۸۶ تا پایان خرداد ماه سال ۱۳۹۷ ، برابر با ۱۶ میلیارد دلار بوده است که سهم چین از این رقم برابر با ۳۰ درصد ، یعنی ۵ میلیارد دلار بوده است.

بر اساس آمار انجمن خودروسازان و جمع آوری اطلاعات از طرف کارشناسان مرکز ، با نگاهی خوشبینانه به جز “دانگ فانگ” که بین ۳۰ تا ۴۰ درصد سهم داخلی سازی آن برآورد می شود، سایر خودروهای مونتاژی چینی در کشور از حداکثر ۳۰ درصد ساخت داخل قفراتر نرفته اند .

سهم داخلی سازی مونتاژی های چینی 
اگر چه دقیقا مشخص نشده است که این سهم داخلی سازی ، شامل چه قطعاتی می شود اما قابل برآورد است که حدود ۱۴ درصد آن شامل رنگ و مونتاژ می شود و مابقی را نیز قطعاتی مانند تایر، باتری و صندلی تشکیل می دهند که جزو ساده ترین قطعات خودرو به حساب می آیند .

شرکت ایران خودرو، یک محصول چینی دیگر به جز دانگ فانگ به نام “هایما” را نیز در سایت خراسان خود مونتاژ می کند، شاسی بلندی که بین ۲۰ تا ۳۰ درصد ان ساخت داخل دارد، که اگر این ۱۴ درصد سهم رنگ و مونتاژ کسر شود بین ۵ تا ۱۶ درصد قطعات آن از داخل و مابقی قطعات منفصله از مسیر واردات تامین می شود . علاوه بر ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو نیز محصولات چینی را در سبد تولیدات خود جای داده اند و این در شرایطی است که داخلی سازی آنها در محدوده ۲۰ تا ۳۰ درصدی قرار دارد . در این بین برلیانس که در مدل های مختلف در پارس خودرو مونتاژ می شود در سه ماه نخست سال۱۳۹۷ با رشد ۳۸ درصدی تولید به ۱۲ هزار و ۲۳۲ دستگاه رسید . این مدل نیز از ۲۰ تا ۳۰ درصد ساخت داخل برخوردار است . دیگر محصول چینی گروه خودروسازی سایپا در بنیان توسعه صنعت خودرو – بن رو۳۰۰ S آریو (چری) است که حدود ۲۰ درصد ساخت داخل است.

از طرفی چانگان با رشد ۱۲۴ درصدی در سه ماه نخست سال ۱۳۹۷ به تولید ۳۹۱۷ دستگاه در شرکت سایپا کاشان رسیده است . گروه بهمن محصولاتی به نام B50 و B30 (خودروهای متعلفق به FAW چین) و هاوال H2 را مونتاژ می کند و میزان داخلی سازی قطعات آنها بیش از ۲۰ درصد نبوده است . دیگر خودروساز ایرانی بخش خصوصی یعنی کرمان موتور که بخشی از سبد محصولاتش را خودروهای چینی تشکیل می دهد نیز توانسته تنها در محدوده ۲۰ تا ۳۰ درصدی داخلی سازی کند . این خودروساز لیفان و جک را در مدل های مختلف مونتاژ می کند.

مدیران خودرو نیز دیگر خودروساز بخش خصوصی است که تنها به مونتاژ خودروهای چینی مشغول است . این شرکت در حال حاضر محصولاتی متعلق به چری چین مانند ام وی ام و تیگو و آریزو را مونتاژ می کند و سهم داخلی سازی آنها را نتوانسته از مرز ۳۰ درصد بیشتر کند.

چه باید کرد؟
با مقایسه قیمت درب کارخانه و حاشیه بازار می توان به وضوح دریافت که به دلیل نبود بازار رقابتی در ارتباط با خودروهای شاسی و نیم شاسی همچون هایما و هاوال حدود ۴۰ درصد اختلاف قیمت وجود دارد .

مرکز پژوهش‌ها در گزارش خود میزان ارزبری خودروهای چینی مونتاژ داخل را در سه ماه اول سال برابر با ۴۰۰ میلیون دلار برآورد و تاکید کرده است سهم عمده واردات قطعات منفصله از چین مربوط به خودروهای چینی مونتاژ داخل است و هر گونه تغییر رویه در تخصیص و قیمت گذاری ارز، بر بازار خودرو که سهم خودروهای چینی مونتاژ داخل در آن ۱۷ درصد است قطعا تاثیر خواهد گذاشت و منجر به بروز و تشدید شوک ها به بازار خودرو می شود.

در این گزارش تاکید شده است با قرار گرفتن حدود ۱۷ درصد بازار داخل در اختیار خودروهای با منشا چینی از یک سو و با میانگین ساخت داخل آنها حدود بیست درصد و به عبارت دیگر واردات کل قطعات از چین و مونتاژ آن در داخل از سوی دیگر ، این حقیقت آشکار می شود که بازار خودرو از ناحیه خودروهای چینی آسیب پذیر بوده و وزارت صنعت، معدن و تجارت باید در سیاست های حاکمیتی خود برای صنعت خودروسازی به خصوص اصلاح و اجرایی کردن چشم انداز صنعت خودرو در افق ۱۴۰۴ ، موضوع تعمیق عمق ساخت داخل در خودروهای چینی را به طور متوسط سالی ۱۰ درصد پیگیری و اجرایی کند.