دوشنبه, ۱۳ مرداد ۱۴۰۴ / ۰۵:۲۸:۴۷
شاید باورش سخت باشد اما ممکن است در آینده‌ای نه‌چندان دور برای تسهیل تنفس و استفاده از هوای پاک، مجبور شویم در خانه‌هایمان از کپسول گاز اکسیژن استفاده کنیم. البته این هم دست خودمان است که هرگز به آن حال و روز نیفتیم!
به گزارش آذر صبح به نقل از شهریار، هنوز دیر نشده، ماهی را هروقت از آب بگیری تازه است؛ هنوز می‌توانیم با ایجاد تغییراتی در تفکر، بینش و رفتارمان، محیط اطراف‌مان را برای زندگی خودمان و برای زندگی آیندگان‌مان مناسب سازیم. به عبارتی ساده‌تر می‌توانیم «محیط» را برای «زیستن» آماده کنیم، می‌توانیم «محیط‌زیست» را جدی‌تر بگیریم اگر این موضوع به یک غدغه ی عمومی در جامعه تبدیل شود!
توجه به محیط زیست در بنرها خلاصه نمی‌شود. دغدغه‌مندان محیط زیست، افرادی نیستند که هرروز یک چالش در فضای مجازی به راه می‌اندازند و یا هر صبح که از خواب بیدار می‌شوند، یک مطلب درباره اهمیت محیط زیست به اشتراک می‌گذارند.
در این میان، نباید از یک نهاد و ارگان انتظار داشت برای توسعه فضای سبز و حفاظت از محیط زیست به تنهایی وارد گود شده و بدون مشارکت عمومی، موفق عمل کند چراکه امروزه حضور فعال تمام اقشار جامعه، ضامن موفقیت مقولات اجتماعی به شمار می آید. از همین رو نیز کارشناسان، موفقیت سیاست های توسعه پایدار به ویژه در جوامع شهری را با ایجاد بسترهای مناسب فرهنگی و جلب مشارکت فعال شهروندان امکان پذیر می دانند.
توسعه قضای سبز و حفاظت از محیط زیست به‌دور از شعار
حتی دلواپسان واقعی محیط زیست، منتقدانی نیستند که هر روز چندین بار از کمبود سرانه فضای سبز در شهر گلایه می‌کنند. هرچند وجود چنین افرادی برای هدایت افکار عمومی به سوی اهمیت محیط زیست لازم است، اما کافی نیست.
این‌روزها شهر ما و شاید جامعه ما، نیازمند افرادی هستند که به دور از هرگونه شعار و ریا، یک نهال مقابل خانه یا حیاط‌شان بکارند و هرروز صبح که بیدار می‌شوند، بجای انتشار یک مطلب محیط زیستی، به آن آب بدهند.
این‌روزها شهر ما در عطش مغازه‌دارانی است که بجای ایجاد زوائد بصری با آهن و پلاستیک و…، حوالی مغازه‌شان را چمن بکارند، گل بکارند، درخت بکارند و سهم‌شان را از محیط زیست شهرشان بپردازند.
این‌روزها به شدت جای خالی این سنت دیرینه حس می‌شود؛ سنتی که در آن هر شهروند در قبال ایجاد فضای سبز در سطح و بطن شهر احساس مسئولیت بکند.
«در گذشته این یک فرهنگ و رسم خوب بود که هرکس مقابل خانه‌اش یا اصناف مقابل مغازه‌شان درخت می‌کاشتند»این را عاطفه مجتهدی، فعال حوزه محیط زیست هم می‌گوید. او معتقد است سرانه فضای سبز در تبریز کم است اما افزایش آن نه تنها وظیفه مدیریت شهری، بلکه وظیفه همه مردم است.
او بیش‌تر توضیح می‌دهد: «در گذشته این یک فرهنگ و رسم خوب بود که هرکس مقابل خانه‌اش یا اصناف مقابل مغازه‌شان درخت می‌کاشتند و به وسع خودشان در شهر فضای سبز ایجاد می‌کردند.»
مجتهدی با ابراز تاسف می‌گوید: «حالا شاهد آن هستیم که نه‌تنها دیگر کسی درختی نمی‌کارد، بلکه درختان موجود را هم به دلایل غیرموجهی از بین می‌برند.»
اوضاع جامعه و ارزش های حاکم بر آن عوض شده است. گاهی در مسیر خوب و گاهی در مسیر نادرست و جای تاسف اینکه مقوله محیط زیست و فضای سبز قربانی مظاهر شهری و شهرنشینی شده است. امروزه گاهی دیده می شود که در کوچه و خیابان‌ها برخی از شهروندان درختان اطراف خانه یا مغازه‌شان را به دلیل اینکه «جلوی دید را می‌گیرند» یا «فضا را اشکال می‌کنند» قطع می‌کنند و از بین می‌برند. غافل از اینکه در گذشته اعتقاد بر این بود که درخت موجب برکت است و سبزی آن، دلنوازترین صحنه برای نوازش چشمان آدم‌ها.
مشارکت در کاشت درخت، فقط در «کاشت» آن خلاصه نمی‌شود
عاطفه مجتهدی احیا چنین روحیه‌ای میان شهروند ان را در گرو حمایت مدیریت شهری می‌داند: «برای اینکه حرکت‌های مردمی در حوزه درخت‌کاری و ایجاد فضای سبز افزایش یابد، لازم است که مردم به دستگاه‌های متولی فضای سبز مثل شهرداری بابت نگهداری صحیح از کاشته‌هایشان اعتماد کامل داشته باشند.»
اما این موضوع مطرح است که مشارکت شهروندان نباید تنها در کاشت نهال درخت خلاصه شود. به عبارتی عامیانه «همه می‌توانند بیایند، یک نهال بکارند و بروند»، شرط آن است که پای نهالت بمانی و همچون یک عضو خانواده‌ات همواره دغدغه‌مند آن باشی.
این درخواست علی مدبر، مدیرعامل سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری تبریز هم هست: «شهروندان عزیز باید در احیای باغ‌شهر تبریز همراه شهرداری تبریز باشند و این می‌تواند در قالب آبیاری درختان محلات و خانه‌ها با آب‌های خاکستری باشد.»
این هم می‌تواند یک پیشنهاد جدی باشد که در سازمان فضای سبز شهرداری تبریز، رویه اهدا کارت شناسایی برای هردرخت و درج مشخصات صاحب آن جدی‌تر گرفته شود؛ چراکه بدین ترتیب افراد نسبت به درخت‌هایی که می‌کارند احساس مسئولیت بیش‌تری پیدا می‌کنند و این احساس مسئولیت رسمیت پیدا می‌کند.
«رفتارهای محیط زیستی باید از کودکی شکل بگیرند و تمام تلاش ما این است که شهروندان آینده این مرز و بوم را با فرهنگ محیط زیستی رشد دهیم.»اما شاید اگر از دوران مدرسه بچه‌های دیروز و شهروندان امروز را با اهمیت ایجاد فضای سبز در شهر و کاشت درخت آشنا می‌کردیم، لازم نبود امروز برای ایجاد احساس مسئولیت در شهروندان، به نصب شناسنامه روی بیاوریم.
چیزی که سعید نیکوخصلت، عضو شورای شهر تبریز به آن تاکید زیادی دارد. او در گفتگو با شهریار می‌گوید: «مدیران مدارس باید به سطح آگاهی بیش‌تری برسند تا کودکان و نوجوانان هم تغییر کنند.»
نیکوخصلت توضیح می‌دهد که رفتارهای محیط زیستی باید از کودکی شکل بگیرند و تمام تلاش ما این است که شهروندان آینده این مرز و بوم را با فرهنگ محیط زیستی رشد دهیم.»
اگر به‌طور عمیقی به این موضوع فکر کنیم، اصلا سخت نیست که هر مدرسه در حیاط خود چند اصله درخت بکارد و وظیفه آبیاری آن‌ها را به بچه‌ها بسپارد. این شاید بهترین درسی باشد که یک شهروند می‌تواند از مدرسه بگیرد. درسی که در آن توجه به محیط زیست و روحیه کار گروهی در وجود انسان ریشه می‌اندازد.
اگر بخواهیم مشخصا درباره تبریزمان صحبت کنیم، جمعیتی حدود ۲میلیون‌نفر، ظرفیت بزرگی برای کارهای بزرگ و ماندگار است. به شرط آنکه هیچ‌کس کاشتن درخت در شهر را وظیفه فرد دیگر نداند و از خودش شروع کند.
مهندس ایرج شهین‌باهر شهردار کلانشهر تبریز نیز از زمان آغاز به کار خود به عنوان شهردار، همواره بر توسعه فضای سبز در شهر تاکید کرده است اما او نیز معتقد است که با مشارکت شهروندان در کاشت، حفظ و نگهداری درختان آینده‌ای سبز در انتظار تبریز خواهد بود.
شهردار تبریز تداوم گام‌های سبز شهرداری تبریز را در سایه همگامی و همراهی شهروندان و دستگاه‌های اجرایی و کارخانجات می‌داند و می‌گوید: «توسعه فضای سبز، زیباسازی منظر شهری و ایجاد محیطی آرامش بخش و سالم برای شهروندان با توسعه درخت کاری در شهر و پیرامون آن محقق شدنی است.»
حالا فضای مجازی پر شده است از هشتگ‌ها، چالش‌ها و کمپین‌ها محیط زیستی؛ امروز وقت عمل است. یک پدر یا مادر خوب کسی است که در کنار افتتاح حساب و سرمایه‌گذاری برای آینده فرزنده‌اش در بانک‌ها، تدبیری برای زیستن و تنفس فرزندش بیندیشد و این تدبیر با کاشت تنها یک اصله درخت می‌تواند میسر شود.
همانکه پیامبر اکرم اسلام (ص) فرموده است: «خداوند درخت را برای انسان آفرید، از این‌رو او باید درخت را بکارد، آن را آبیاری کند و در حفظ آن بکوشد.»
