دامپزشکان، حافظان سلامت غذایی

بزرگنمایی تصویر

به گزارش آذر صبح، به نقل از ایرنا، دامپزشکان به عنوان انسان های نجیب، بی ادعا و گمنام برای حراست از سلامت جامعه در صف اول مبارزه با بیماری های مشترک بین انسان و حیوان هستند، زیرا خطر ابتلا به بیماری های هولناکی مانند هاری، جنون گاوی، آنفولانزای پرندگان را برای حفظ سلامت انسان ها به جان می خرند.

نقش دامپزشکی در سلامت و ایمنی مواد غذایی از مزرعه تا بشقاب به عنوان نقشی راهبردی و کلیدی بسیار حائز اهمیت است و با توجه به ابعاد گسترده وظایف و مسئولیت ها، دامپزشکی یکی از ارکان اساسی زمینه ساز امنیت غذایی محسوب می شود.

در جوامع غربی، دامپزشک همردیف با یک پزشک در بهداشت عمومی جامعه قابل احترام است؛ اما با اظهار تاسف در کشورمان هنوز جایگاه واقعی و اصلی دامپزشکان بدرستی تبیین نشده است.

عده زیادی از مردم پس از گذشت سال ها از تربیت دامپزشک در دانشگاه ها و اشتغال آنان در بخش های مختلف هنوز با زمینه ها، وظایف و نوع عملکرد دامپزشکان آشنایی ندارند.

دامپزشک در جوامع شهری و روستایی نقش مهم و مؤثری در تأمین سلامت عمومی جامعه ایفا می کند؛ هر چند پیشوند دام در کنار نام پزشک در نگاه عمومی، نشانه سروکار داشتن دامپزشک با دام است اما واقعیت این ست که در چرخه بیماری ها و جلوگیری از روند ایجاد یک بیماری به خصوص بیماری قابل انتقال بین دام و انسان و نیز کنترل و بازرسی صنایع غذایی بخصوص، دامپزشک نقش اول را بازی می کند.

** دامپزشکان در جامعه مهجور هستند

مدیرکل دامپزشکی آذربایجان شرقی، دامپزشکی را یکی از سخت ترین شغل ها دانست و گفت: با توجه به جمعیت مخاطب (دام) که نه زبان ما را می فهمند و نه دامپزشک زبان دام را می فهمد، تشخیص و درمان بیماری دام یکی از مشکل ترین کارهاست.

دکتر امیرحسین بهداد برقراری ارتباط برای حل مشکل را از ضروری ترین و ابتدایی ترین روش در درمان اعلام کرد و افزود: تشخیص بیماری دام و واکسینه کردن آن یکی از سختی های شغل دامپزشکی است.

وی خاطرنشان کرد: متاسفانه به رغم مشکلات کار و سختی های این شغل، جایگاه دامپزشکی نه در سطح ملی و نه استانی ارتقا نیافته و شاغلان این عرصه بعد از کار سخت از جمله مبارزه بی امان با بیماری های واگیر، نه تنها مورد تشویق قرار نمی گیرند، بلکه هم از بعد معنوی و هم از نظر مادی همچنان مهجور مانده اند.

مدیرکل دامپزشکی آذربایجان شرقی اظهار داشت: این مساله در مورد پزشک فرق می کند، زیرا با وجود فوت مریض بستگان آن از تلاش های پزشک و کادر درمانی تقدیر می کنند در حالی که این امر در دامپزشکی کاملا برعکس است.

بهداد گفت: با شیوع بیماری به جای کمک به دامپزشک برای پیشگیری و کنترل شیوع بیماری، اولین کار به دنبال مقصر گشتن و دامپزشک را مقصر جلوه دادن است و اینکه چرا این بیماری به وجود آمد.

وی با تاکید بر اینکه فلسفه وجود دامپزشک بیماری است، یادآوری کرد: وقتی انسان مریض می شود نمی پرسند چرا مریض شد، بلکه از پزشک می خواهند که درمان کند ولی در دامپزشکی برغم تلاش ها، بخاطر شیوع بیماری، نه تنها مردم، بلکه مسئولان ارشد در مورد شیوع بیماری پرسش می کنند.

مدیرکل دامپزشکی آذربایجان شرقی بحث فرهنگی را مهم ترین مشکل و سختی کار این شغل عنوان کرد و افزود: در زمان شیوع بیماری تب برفکی، با وجود تلاش های شبانه روزی دامپزشکان و ایثارگری در کنترل و درمان دام ها، برخی اظهار نظرها آزار دهنده بود.

بهداد با بیان اینکه هنگام تحصیل در دانشگاه نیز دانشجویان دامپزشکی نه تنها بسیاری از دروس پزشکی عمومی را می گذرانند بلکه تعداد سنوات ما بیشتر از آنها و سخت تر از پزشکی نیز است، ادامه داد: با این حال حقوق و دریافتی دامپزشکان قابل مقایسه با پزشکان عمومی نبوده و بسیار کمتر از آنهاست.

بهداد با بیان اینکه ۱۷۰۰ جِرم بیماری زا در دنیا وجود دارد که از این تعداد ۸۳۲جِرم بین انسان و دام مشترک است، افزود: اگر این تعداد بیماری مشترک در دام کنترل نشود فجایع انسانی بی شماری به وجود می آید.

مدیرکل دامپزشکی آذربایجان شرقی تعداد مرگ و میر انسان ها به خاطر بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان، انتقال یافته از دام در سال ۱۹۱۸ را ۵۰ میلیون نفر و در سال ۱۹۷۰ ، دو میلیون نفر اعلام کرد و گفت: دامپزشکان با نمونه برداری های بسیار مشکل از بسیاری حیوانات از جمله سگ های هار ولگرد مانع از انتقال بیماری به انسان می شوند.

وی معدوم سازی و دفن بهداشتی فراورده های دامی را یکی از سخت ترین کارهای این شغل دانست و افزود: همکاران ما بدون هیچ چشمداشتی این کارهای سخت را انجام می دهند و حتی کار حفر و دفن را نیز در اکثر مواقع خودشان انجام می دهند.

بهداد خاطرنشان کرد: وقتی همکار دامپزشکی برای بازرسی به واحد گوشتی مراجعه می کند، در هنگام ملاحظه گوشت فاسد و معدوم سازی آن با تهدید و ضرب و شتم مغازه دار مواجه می شود.

وی سلامتی جامعه را بطور مستقیم مرهون تلاش دامپزشکان دانست و گفت: سال گذشته ۴۸۰ تن، سال ۱۳۹۵ ،۳۸۸ تن و سال ۱۳۹۴، ۳۱۸ تن فراورده دامی فاسد در استان معدوم شد.

مدیرکل دامپزشکی آذربایجان شرقی، بازرسی از مراکز عرضه فراورده های دامی و به ویژه مراکز عرضه لبنیات خام و شیرسراها را از جمله وظایف این سازمان برشمرد و افزود: سال گذشته با بازرسی های انجام شده بیش از ۶۷ تن شیرخام فاسد را در استان معدوم کردیم.

بهداد، مردم و رسانه ها را بهترین حامی دامپزشکی در برقراری سلامت غذایی جامعه دانست و خاطرنشان کرد: شهروندان به محض مشاهده گوشت و یا سایر فراورده های دامی فاسد بی درنگ با سامانه ۱۵۱۲ در تمام ساعات شبانه روز همکاران ما را مطلع کنند.

** بیماری دام مانع جدی پیشرفت جامعه است

یک دامپزشک مالک دامداری نیز از عشق و علاقه خود به این شغل گفت و افزود: در عین حال این شغل یک کار سخت و زیان آور است.
دکتر احمد قویدل افزود: حدود ‪ ۷۵‬درصد از بیماری‌های جدیدی که طی ‪ ۱۰‬سال اخیر دامنگیر انسان‌ها بوده است، به طور مستقیم از حیوانات یا محصولات و فرآورده‌های آنها نشات گرفته و تعداد زیادی از بیماری های شناخته شده و قابل پیشگیری مانند سل، تب مالت، هاری و کیست هیداتید هنوز هم در بسیاری از نقاط جهان و به ویژه در کشورهای توسعه نیافته باعث مخاطرات جدی و مرگ و میر افراد می‌شوند.

قویدل با بیان آنکه بیشتر بیماری‌های دامی مانعی جدی بر سر راه تجارت جهانی دام و محصولات آنها ایجاد کرده و حتی صنعت گردشگری را نیز تحت تاثیر قرار می دهند، اظهار داشت: بر این اساس بیماری‌های دامی می‌توانند مانعی اساسی در جهت پیشرفت و توسعه بسیاری از کشورها باشند و اینجاست که نقش دامپزشکان در مبارزه با این معضلات بیش از پیش آشکار می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: دامنه اصلی فعالیت‌های دامپزشکی شامل تشخیص، مبارزه، مراقبت، پیشگیری، کنترل و ریشه کنی بیماری‌ها است و نباید نقش اساسی دامپزشکی در سلامت جامعه را فراموش کرد.

قویدل گفت: موضوع انتقال بیماری‌ها از انسان به حیوان و بالعکس موضوع جدیدی نیست، بلکه به تدریج که یافته‌ها و آگاهی‌های بشر بیشتر شده، این مقوله نیز گسترش یافته است.

وی با بیان اینکه کار دامپزشک به مراتب سخت تر از یک پزشک عمومی و حتی متخصص جراح است، افزود: جالب است بدانید یک دکتر دامپزشک که به کار بالینی و درمانی اشتغال دارد، توانایی ویزیت و معاینه حدود ۵۹ گونه حیوان از دام های بزرگ، کوچک و پرندگان را دارد.

قویدل خاطرنشان کرد: یک دکتر دامپزشک عمومی با گذراندن دروس جراحی، اکثر جراحی های معمول دام نظیر سزارین، جراحی دستگاه گوارش، ادراری – تناسلی، چشم ، گوش و غیره را با تسلط کامل انجام می دهد.

** کاهش خسارات مادی و روحی روستاییان در سایه ترویج خدمات دامپزشکی

اصغر عبداللهی، ساکن روستای «قینر» شهرستان مرند نیز با اشاره به رواج نسبی استفاده از خدمات دامپزشکان در این روستا در سال های اخیر گفت: تا چند سال قبل ما با خدمات دامپزشکی آشنا نبودیم، اما پس از دریافت خدمات دامپزشکان و مشاهده کاهش تلفات احشام و طیور به اهمیت حضور دامپزشکان در کنارمان پی بردیم.

وی افزود: تا یک دهه قبل، مردم روستای «قینر» فقط با استفاده از روش های سنتی و با تکیه بر تجربه های سینه به سینه، به درمان بیماری های دامی اقدام می کردند که در اغلب موارد نیز کارآمد نبود، اما در سال های اخیر این وضعیت تغییر یافته و به دلیل حضور متناوب دامپزشکان، مردم روستا به اهمیت کار آنها پی برده اند.

عبداللهی یادآور شد: در دهه های قبل که خدمات دامپزشکی در روستای ما موجود نبود، گاه شیوع یک بیماری دامی بخش عمده احشام روستا را به کام مرگ می برد و روستاییان را دچار خسارات جدی مادی و روحی می کرد.

وی ادامه داد: البته هنوز خدمات دامپزشکی در روستای ما به اندازه کافی ارایه نمی شود، اما در مقایسه با قبل، شرایط بسیار متفاوت شده است و مردم حتی با هزینه شخصی نیز در مواقع ضروری، دامپزشک به روستا می آورند.