یکشنبه, ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴ / ۱۸:۲۷:۴۲
شورای پنجم تبریز در حالی با چالشها و مشکلات فراوان آغاز به کار کرد که مطالبات عمومی مردم بیشتر از دوره‌های قبل بود. در حالیکه با توسعه شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها ریز و درشت عملکرد شورای شهر زیر ذره بین شهروندان قرار داشت، اعضای دوره پنجم مسئولیتی سنگین را برعهده گرفتند.
آذر صبح/ ناهید زمانی – میلاد پورنعمت فرزانه: درباره چند و چون عملکرد شورا و شرایط موجود مدیریت شهری به گفتگو با رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تبریز نشستیم که در پی می‌خوانید:
* با گذشت یک سال از فعالیت شورای پنجم، عملکرد دوره حاضر را چطور ارزیابی می‌کنید؟
عملکرد یک سال اول شورا می‌تواند مشابه عملکرد سه سال آتی باشد، نتیجه انتخابات ۲۹ اردیبهشت سال ۹۶ گویای عملکرد دوره پنجم شوراست. اعضا ۲۱ نفره دوره چهارم در این دوره به ۱۳ نفر کاهش یافت و این کاهش اعضا در کل کشور موجب شرایط خاصی شد که نسبت به جمعیت شهرها قابل توجه و سیاسی شدن شورا حاصل این روند در شهرهای بزرگ بود، طبیعی است که در عملکرد شوراها نیز نمود یافته و افکار سیاسی چه بسا در خارج از شورا نیز تاثیرگذار خواهد بود.
به مرور زمان با آشنایی و هماهنگی بیشتر اعضای شورا متوجه وجود قابلیت و توان بالای شورای پنجم شدیم که با تجربه‌های تک‌تک اعضا و بار تخصصی و حرفه‌ای شورا قابل توجه است. به لحاظ وقت و انرژی و کارکرد تخصصی کمیسیونهای شورا مثبت بوده اما نسبت به جمعیت، فراکسیون‌بندی و چند دستگی به عنوان آفت محسوب می شود که گاهی می تواند موجب کندی روند تصمیم‌گیری‌ها باشد.
* به عملکرد شورای پنجم چه نمره‌ای می‌دهید؟
در شورا باید عملکرد جمعی و کلی را سنجید، در مجموعه تفاوت دیدگاه وجود دارد، به طور کلی انرژی و وقت بالایی از طرف همکاران صرف و تلاشهای قابل توجهی انجام می‌شود، اگر مسائل و مشکلات مالی کمتر بود، شورای پنجم جزو دوره‌های موفق در تبریز بود، اما گاهی عملکرد ما تحت تاثیر مسائل و مشکلات اقتصادی جامعه قرار می‌گیرد، طبق بررسیها در سال ۹۶ تحقق بودجه عمرانی ضعیف ارزیابی شده بود، متاسفانه وضعیت اقتصادی کشور به گونه‌ای پیش رفت که در سال جاری نیز تغییرات مثبتی در این وضعیت را شاهد نبودیم.
ناگزیر بر پروژه‌های ناقص هزینه و انرژی گذاشته و پروژه جدیدی آغاز نکردیم. عملکرد شورا نیز مستقل از عملکرد شهراری نیست و مشکل درآمد و بودجه شهرداری بر عملکرد شورا نیز نمود می‌یابد.
* عملکرد شهرداری و شخص شهردار تبریز را در یک سال گذشته چطور می‌بینید؟
شهردار تبریز در این یک ساله مدیریت شهر را با بخشی از بودجه سال ۹۶ و در چند ماه اخیر هم با بودجه مصوب شورای پنجم کار کرده، معیار و ملاک ارزیابی عملکرد شهرداری بحث بودجه است که چقدر در برنامه کاری تعریف شده محقق شود.
قطعا همه فعالیتها تحت تاثیر مسائل و مشکلات مالی شهرداری و آن هم متاثر از مسائل اقتصادی کشور است. در سال ۹۲ و ۹۳ آمار پرونده‌های درخواست پروانه ساختمانی بالغ بر ۵ هزار مورد در سال بود که امسال کمی بالاتر از ۲ هزار پرونده است، در خوشبینانه‌ترین حالت ۵۰درصد کاهش ساخت وساز داریم، باتوجه به اینکه بالاترین منابع درآمدی شهرداری بالغ بر ۸۰درصد درآمدها از حوزه شهرسازی است و هرگونه تغییر منفی در این بخش مجموعه را با مشکلاتی در بخش هزینه و عملکردها مواجه خواهد کرد.
سیاست کلی شورا که قبل از انتخاب شهردار نیز تعیین و به مهندس باهر ابلاغ شد در راستای مدیریت درآمد و هزینه بود، براین اساس تصور می‌کنم عملکرد شهردار مناسب و قابل دفاع بوده است.
با توجه به اینکه ما چند ردیف هزینه بزرگ در شهرداری از جمله مترو داریم که سالها قبل آغاز و در دوره چهارم شورا کمی تسریع یافته. شهرداری پیشرو اجرای پروژه بود که بخشی از طریق تسهیلات و بدهی بانکی تقبل می‌شد و این موارد به دوره مدیریت شهردار فعلی منتقل شدند که منجر به تحمیل و بالا رفتن برخی هزینه‌ها بود.
ضمن اینکه بالغ بر ۲هزار میلیارد تومان در این زمینه هزینه شده و در تکمیل ۳ کیلومتر آخر خط یک، مهار ایستگاهها و در خط دو نیز نزدیک به ۵۰۰ میلیارد تومان تزریق شده است. در یک سال گذشته اتمام خط یک و فاینانس خط دوم موضوع ثابت جلسات شورای شهر بود. این مسائل شتاب حرکت شهرداری را گرفته و در مواردی شهردار را به چالش می کشد از طرفی نیز در حوزه جاری بودجه با تورمی روبرو هستیم و در طی سالیان با مازاد نیرو و بهره‌وری پایین نیروی انسانی روبرو بودیم که از جمله سیاستهای شورا تدوین تدابیر مناسب برای ارتقای بهره وری نیروی انسانی و انتقال برخی از فعالیتها از حالت برون‌سپاری به داخل سازمان است. در مجموع عملکرد شهرداری با وجود مشکلات اقتصادی در کل جامعه و کشور قابل دفاع است.
* دلیل کند پیش‌رفتن برخی از مباحث و تصمیمات شورای شهر چیست؟
در تمام دوره‌های شورا مشکلی داریم که مبحث طرح شده در دستور جلسه مستلزم همکاری همه اعضاست، عدم رعایت نوبت و ضوابط جلسه باعث می‌شود با تعداد کثیری دستور جلسه روبرو باشیم که تنها بخش کوچکی از موضوع رسیدگی، بحث و بررسی شده، در دوره پنجم خوشبختانه به دلیل محدودتر شدن تعداد و برخورد تخصصی‌تر اعضا سرعت طرح و بررسی مسائل بالاتر رفته است که با توجه و رعایت بیشتر همکاران جا دارد بهتر از این هم باشد و متناسب با دستور جلسه پیش برویم.
* تحلیل و ارزیابی شما از عملکرد رویداد تبریز۲۰۱۸ چیست؟
موضوعی که می‌توانست فرصت خوبی برای توسعه شهر، ارتقای مباحث گردشگری بوده و تلنگری برای پتانسیلها و داشته‌های تبریز باشد، بیشتر به تهدیدی تبدیل شده و انتظاراتی در جامعه ایجاد شد که در عمل محقق شدنی نبود، نتوانستیم از این امکان درست استفاده کنیم و در واقع فرصت‌سوزی شده و سرمایه اجتماعی تبریز آسیب دید. اما توانست فرصت خوبی برای آگاهی ما به پتانسیل و توانمندیهای تبریز برای آمادگی پذیرایی از میهمانان داخلی و خارجی باشد، ایراد و نواقص را خوب بررسی کرده و برنامه‌ریزی کنیم لااقل در بلند مدت به آن پرداخت شود. در بودجه ۹۶ استراتژی تعریف محورهای گردشگری و شناسایی مشکلات و نازیباییهای شهر را کاهش داده و در زمینه ارتقا زیرساختهای شهری و بخصوص حمل ونقل تلاش مضاعفی داشته باشیم.
یکی از قصور ما این بود که خواستیم تبریز را به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای جهان اسلام مطرح کنیم اما از گردشگران داخلی غافل شدیم، به سهم تبریز از چرخه گردشگری ۸۰ میلیون ایرانی توجه نشد.
از سویی میزان دخالت دهی شورا و شهرداری در بحث تبریز ۲۰۱۸ مشخص نبود، علیرغم اینکه بالاترین گلایه‌ها از شهرداری مطرح بود موضوع اصلی حاکمیتی و دولتی شد، دو مراسم در تبریز برگزار شد که هر دو از طرف سازمان میراث فرهنگی بود، علیرغم وعده وعیدهای اولیه همکاری کافی ندیدیم.
* عمده گلایه‌ها از شهرداری بود در حالیکه تمام ارگانهای دخیل در امر ۲۰۱۸ وظایفی داشتند که عمدتا عمل نشد، علل این نارضایتیها از کجا ناشی می شد؟
چند جلسه ستاد ملی در تبریز و تهران برگزار شد، در این جلسات چه نقش و وظایفی به شهرداری واگذار شد که الان مواخذه کنند که عمل شده یا نشده، این ناهماهنگی‌ها از روز اول بوده و ما شاهد تعدد دبیرخانه‌های تبریز ۲۰۱۸ با عناوین ستاد ملی، ستاد استانی و همچنین شهر تبریز روبرو بودیم، باید با تعریف سیستم پارتنر شیپ تقسیم وظایف انجام شده و دستگاههای دخیل در امر ۲۰۱۸ مشخص و تقسیم وظایف شفاف انجام می‌گرفت.
در عین حال بازه زمانی ما نیز پایین بود، در بعضی شهرها مسائل و مشکلات حل شده و برخی هماهنگیهای سطحی انجام می‌شود اما در تبریز اینگونه نبود، میانگین اقامت شبانه توریست در تبریز در میان شهرهای گردشگرپذیر حداقل است، طبق آمارها اغلب گردشگران تبریز در سالهای گذشته حالت گذری داشته، اما با طرح رویداد تبریز ۲۰۱۸ شاهد اتفاقات خوبی بودیم که منجر به افزایش آمارها نسبت به سالهای قبل شد و به مرور زمان نیز بهتر خواهد شد اگر بتوانیم مسائل و مشکلات را به درستی مدیریت و حل کنیم، بویژه درخصوص مراکز اقامتی که به شدت محدودیت فضا و مشکل داریم، زیرساختها نیز در سالهای گذشته با خطاهایی روبرو بوده. از جمله یکی از موارد مجهز بودن فرودگاه و ترمینالها به سیستم مترو است که متاسفانه در تبریز فرودگاه، راه‌آهن و ترمینال جزو آخرین نقاطی هستند که به سیستم مترو مجهز می‌شوند.
اما می‌توان گفت قدم اول خوب برداشته شده و در ادامه این روند می‌توانیم در سالهای آتی شاهد اتفاقات خوبی در تبریز باشیم.
تبریز به دلیل داشته‌ها و پتانسیلهایش انتخاب شده، برخی توانمندیها و ویژگیهای هویتی، تاریخی، فرهنگی و اقتصادی در تبریز وجود دارد که باعث شده به عنوان شهر گردشگرپذیر شناخته شود، در مبحث گردشگری دو ویژگی تاریخی، فرهنگی و پتانسیلهای طبیعی اهمیت دارد، که تبریز به هر دو ویژگی مجهز است، تبریز بیشترین سابقه پایتخت سیاسی ایران را داشته و جزو ۵ شهر تاریخی کشور است، موزههای متعدد و بیش از ۶۰۰ خانه تاریخی و پتانسیلهای فراوانی دارد.
* برای جذب درآمد پایدار در شهرداری تبریز شورا چه اقداماتی انجام داده است؟
مدیریت شهری در شورا و شهرداری خلاصه نمی‌شود، بخشی از ساختار مدیریت شهری به شکل کلان و مربوط به وزارتخانه‌هایی است که در این امر دخیل هستند، مثل شورای عالی شهرسازی و معماری و یا وزارت کشور، مجلس، استانداری، فرمانداری و… در این زمینه برخی مسائل دست شهرداری و شورا نیست، چون شهرداری نهادی عمومی است، باید بخشی از هزینه‌ها را مردم تامین کنند، اکثر منابع درآمدی امروز ناپایدار شده، وضعیت شهرداری‌های کشور نگران‌کننده است، همچنین شاهد انباشت نیروی انسانی بودیم که موجببحرانی در بحث درامدی و هزینه‌های شهرداری خواهد بود.
* وضعیت معماری شهر تبریز را به عنوان رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی چطور می‌بینید؟
شهر محصول چند قرن و دهه‌هاست، نمی‌توان انتظار داشت تمام مسائل و مشکلات یک حوزه در یک دوره مدیریتی حل شود، زمانی معماری ایرانی اسلامی با اصول و ضوابط ویژه داشتیم، اما از دوره پهلوی به بعد این اصول کنار گذاشته شد، باید سیستم شهرسازی با نیازهای روز جامعه و زندگی مدرن منطبق می‌شد، باید اصول احداث خیابان و معابر با شرایط مورد نیاز رفت و آمد خودرو، اصول ورود آب، برق و گاز، تلفن و… هماهنگ می‌شد، زندگی امروز شهری با کوچه‌های نفر رو به متراژهای طولانی قدیمی سازگاری ندارد و مستلزم برخی دستکاریها در بافت شهری است، روزگاری اگر خانه به مفهوم مسکن و محل آرامش خانواده، تربیت فرزندان و محلی برای بلوغ و رفاه افراد تلقی می‌شد امروز مفهوم سرپناه می‌یابد، برخی رویکردهای تئوریک مسکن را ماشینی برای زندگی تعریف می‌کند، اما در معماری ایرانی اسلامی این تعریف جایی ندارد. متاسفانه چیزی که امروز شاهد هستیم، کاری برنامه‌ریزی شده نیست و بخصوص در مناطق حاشیه‌ای به صورت ارگانیک و سنتی از طرف خود مردم اجرا شده و نتیجه‌اش آشفتگی بصری و خانه‌های ناامنی را دامن زده است.
اغلب موارد داشته‌هایمان را قربانی منابع درآمدی کرده‌ایم، به استثنا بافت‌های طراحی شده در شهرک‌ها که ضوابط محکمتر بوده، در بقیه بافت‌ها موانع و مشکلاتی داریم که در طرح جامع نیز سعی کردیم انسجام ضوابط بیشتر شود. در دوره چهارم هم بحثی آغاز شد که کمیسیونهای توافقات به تراکم فروشی در قالب تغییر کاربریها تبدیل شده بود، این کمیسیونها کلا جمع شده، اخیرا مصوبه‌ای با عنوان ضوابط نمای شهری در شورا مطرح و به شهرداری ابلاغ شد تا حتما بلافاصله با احداث ساختمان نمای بنا نیز متناسب با ویژگیهای تعریف شده پیش برود.
