زخم «کرم خراط» بر تن باغات گردو

به گزارش آذر صبح، آفت «پروانه فری» که در میان باغداران به اسم «کرم خراط» شناخته می شود، همان گونه که از نامش معلوم است، با ورود به تنه درختان میوه به ویژه درختان گردو، آنها را خراطی و از درون تهی می کند و درخت، ایستاده می میرد.

«کرم خراط» از تنه وارد درخت می شود و در صورتی که به شاخه برسد، مبارزه با آن تقریبا غیرممکن می شود؛ از سوی دیگر مبارزه با این آفت، دشوارهایی همچون استفاده از سیم مفتولی برای کشتن کرم در داخل تنه دارد.

گسترش آفت «کرم خراط» در باغات میوه کشور در سال های گذشته، خسارت زیادی را به باغداران وارد کرده و آذربایجان شرقی نیز از آسیب های آن به دور نمانده است.
شیوع آفت «کرم خراط» در آذربایجان شرقی با ۹۵ هزار هکتار باغت به سرعت اتفاق افتاده و این آفت در مدت کوتاهی باغات استان را در محدوده مراغه در جنوب تا مرند و جلفا در شمال آن در نوردیده است.

** ایران چهارمین تولیدکننده گردو در جهان است

رییس سازمان حفظ نباتات کشور گفت: ایران با تولید سالانه بیش از ۱۷۰هزار تن گردو، چهارمین کشور تولید کننده این محصول در جهان است اما در صادرات آن در جایگاه بیست و دوم قرار دارد.
محمدعلی باغستانی اظهار داشت: در حال حاضر ۲۰ میلیون درخت گردو در کشور وجود دارد که بیشتر آنها با آفت «کرم خراط» درگیر هستند.

وی ضررهای این آفت به باغداران را بسیار زیاد عنوان کرد و گفت: مبارزه با این آفت نیازمند همکاری و مشارکت تمامی کشاورزان است.

باغستانی افزود: طرح کنترل آفت کرم خراط به صورت پایلوت کشوری در ۱۵ هکتار از باغات گردوی شهرستان عجب شیر و با همکاری باغداران اجرا شده که در بیش از ۹۰ درصد به پیشگیری انجامیده است.

وی افزود: اجرای طرح مبارزه با کرم خراط در عجب شیر می تواند الگوی مناسبی برای کنترل این آفت در تمامی استان های کشور باشد.

وی گفت: این آفت چوب خوار در تمامی باغات گردوی کشور در حال گسترش است به طوری در استان کرمان به مرحله طغیان رسیده است.
وی مهم ترین علت شیوع این آفت را بروز خشکسالی های اخیر در کشور اعلام کرد و گفت: موثرترین روش کنترل آفت «کرم خراط» یا همان «پروانه فری» استفاده از سیم های فرمونی برای ایجاد اختلال در روند جفت گیری این حشره است.

باغستانی، درباره برنامه سازمان حفظ نباتات کشور برای مقابله با آفت کرم خراط گفت: در صورت همکاری کشاورزان و تشکل های کشاورزی با صرف هفت میلیون ریال در هر هکتار می توان در یک دوره ۲ ساله از طریق ایجاد اختلال در تولید مثل کرم خراط، این حشره را کنترل کرد.

رئیس سازمان حفظ نباتات کشور ، افزود: سطح زیر کشت گردو در آذربایجان شرقی ۱۰ هزار و ۹۳۰ هکتار است که از این میزان یک هزار و ۲۹۰ هکتار مربوط به عجب شیر بوده و این شهرستان بعد از اسکو بیشترین سطح زیر کشت این محصول را به خود اختصاص داده است.

** مبارزه با «کرم خراط» نیازمند مشارکت جدی باغداران است

مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه مبارزه با آفت «کرم خراط» نیازمند همکاری جدی باغداران در اجرای مدیریت تلفیقی است، گفت: کرم خراط از جمله آفات پلی فاژ بالقوه چوبخوار محسوب می شود که با توجه تغییرات اقلیمی از جمله بروز خشکسالی های متوالی، افزایش دما، خشکی آب دریاچه ارومیه، پایین آمدن سطح آب های زیر زمینی، زمستان های ملایم و آبیاری های نامنظم در شهرستان های شبستر، اسکو، آذرشهر، تبریز و در ۲ سال اخیر شهرستان مراغه فعال شده است.

محمود کیا خاطرنشان کرد: با تداوم تغییرات آب و هوائی احتمال شروع فعالیت آن در دیگر شهرستان های آذربایجان شرقی نیز وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه جمعیت خسارت زای این آفت در سال ۱۳۸۵ در برخی مناطق شهرستان شبستر گزارش و به تدریج در سایر شهرستان های استان مشاهده شد، گفت: از روش های تلفیقی برای مبارزه با این آفت استفاده می شود.

وی کنترل زراعی (تنظیم دور آبیاری و مدیریت تغذیه گیاه)، کنترل مکانیکی (هرس شاخه های با آلودگی بسیار بالا واز بین بردن لارو با استفاده از سیم های مفتولی) و مهار فرمونی (روش اخلال در جفت یابی و شکار انبوه پروانه های نر) همچنین کنترل شیمیایی (پوشاندن مدخل دالان های فعال لاروی با خمیر سمی و سمپاشی با محلول سمی) را از جمله روش های مبارزه با آفت کرم خراط عنوان کرد.

وی تشریح کرد: سطح آلودگی در باغات گردوی شهرستان اسکو در سال زراعی جاری ۱۲۰۰ هکتار، آذرشهر ۱۰۷۰ هکتار، عجب شیر ۱۲۰۰ هکتار، شبستر ۹۰۰ هکتار، مراغه ۵۰۰ هکتار و تبریز ۴۰۰ هکتار است.

وی اظهار داشت: با توجه به اینکه آفات چوبخوار، بیشتر درختان ضعیف را مورد حمله قرار می دهند، با تغذیه مناسب درختان و آبیاری منظم و تقویت بنیه درختان ضمن بکارگیری سایر روش ها می توان این آفت را مهار کرد.

وی خاطرنشان کرد: در کنار روش های زراعی و مکانیکی همه ساله با برگزاری کلاس ها و کارگاه های آموزشی، آموزش چهره به چهره با باغداران، صدور اطلاعیه های فنی و نصب بنر در تمامی شهرستان ها در جهت اطلاع رسانی های لازم تلاش می شود.

وی با اشاره به توزیع خمیر سمی رایگان در چند سال اخیر در باغات استان به منظور مسدود کردن دالان های لاروی این آفت، از اجرای روش اخلال در جفت یابی با اشباع فرمونی به صورت پایلوت در ۲۰ هکتار از باغات شهرستان آذرشهر به مدت سه سال از سال ۹۲ تا ۹۵ خبر داد.

کیا ادامه داد: این روش در سال جاری در سطح ۲۹۷ هکتار شامل شهرستان اسکو ۸۸ هکتار، آذرشهر ۷۹ هکتار و عجب شیر ۱۳۰ هکتار با مشارکت باغداران اجرا شد که بررسی و تحلیل نتایج حاصله امید بخش است.

وی با اشاره به اینکه روش اخلال در جفت یابی با اشباع فرمونی برای هر هکتار ۸۰۰ هزار تومان هزینه دارد، گفت: درصدد جذب اعتبارات استانی برای مبارزه با این آفت هستیم.

کیا همچنین با اشاره به اجرای روش شکار انبوه به صورت پایلوت در سطح ۱۰ هکتار از اراضی شیبدار شهرستان اسکو در تلفیق با سایر روش های کنترلی در سال جاری، گفت: آزمایش های کاربردی سموم با مشارکت مرکز تحقیقات استان در خصوص تعیین سموم موثر بر روی این آفت در شهرستان های عجب شیر، آذرشهر و مراغه انجام شد.

مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی تاکید کرد: این آفت جزو آفات خصوصی محسوب می شود و مبارزه با آن بدون مشارکت جدی باغداران در اجرای مدیریت تلفیقی آفت مقدور نخواهد بود.

**کرم خراط باغات گردوی مراغه را تهدید می کند

مدیر جهاد کشاورزی مراغه نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به وجود بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار باغات زیرکشت گردو در این شهرستان گفت: آفت کرم خراط این باغات را به طور جدی تهدید می کند.

محمد نریمانی افزود: این آفت با وجود اجرای طرح های پیشگیری و بازدارنده در منطقه و شهرستان های آذرشهر و عجب شیر در برخی از باغات مراغه مشاهده شده است.

وی ادامه داد: شیوع این آفت در باغات گردو، می تواند آسیب جدی به تولید این محصول ارزشمند صادراتی وارد کرده و زمینه ساز خشک شدن و از بین رفتن درختان گردو شود.

وی گفت: بستر رشد و نمو آفت کرم خراط منحصر به درختان گردو نبوده و در صورت عدم همکاری گسترده باغداران در مقابله با این افت حتی در آینده باغات سیب و سایر محصولات باغی نیز از گزند این آفت در امان نخواهند بود.

وی افزود: باغداران برای مقابله با این آفت، می توانند با مراجعه به جهاد کشاورزی این شهرستان از تسهیلات لازم برای دریافت آفت کش و نحوه مقابله با آن برخوردار شوند.

وی اضافه کرد: باغداران مناطقی که کارشناسان جهاد کشاورزی از آن بازدید کرده و وجود کرم خراط را در اراضی آنان تاکید کرده اند باید در سریع ترین زمان به صورت گروهی به این اداره مراجعه کرده و اقدامات پیشگیرانه و مبارزه ای را آغاز کنند.

**روش های رایج برای مبارزه با «کرم خراط» بی اثر است

احمد حسینی از باغداران شهرستان مرند نیز ، نبود روش کارآمد مبارزه با «کرم خراط» را مشکل اصلی دفع این آفت دانست.

حسین با بیان اینکه متاسفانه این آفت حتی در مناطق کوهستانی و صعب العبور شهرستان مرند و در روستاهای مرتفع نیز شیوع دارد، افزود: مبارزه با «کرم خراط» بسیار مشکل است و بیشتر به یک نمایش شباهت دارد.

وی تشریح کرد: شما تصور کنید که برای از بین بردن آفت «کرم خراط» باید سوراخ محل ورود آن را در تنه درخت پیدا کنید و در صورتی که کرم از تنه عبور نکرده و به شاخه نرسیده باشد، می توانید با فرو کردن سیم مفتولی از محل سوراخ، کرم خراط را له کنید و بکشید.

علی امین زاده از باغداران شهرستان اسکو، از قطب های اصلی تولید گردو در آذربایجان شرقی، نیز به ایرنا گفت: تفاوت «کرم خراط» با دیگر آفت های شناخته شده کشاورزی در این است که شما مجبورید کرم خراط را تک تک بکشید، در حالی که در مورد دیگر آفات می توان از سمپاشی یا گونه بیولوژیک ضد آفت استفاده کرد.

امین زاده که به گفته خودش، امسال بیش از ۸۰ درصد محصول گردویش بر اثر شیوع «کرم خراط» از بین رفته است، اضافه کرد: باغداران به ابتکار خود از روش های مختلفی همچون له کردن آفت، بکارگیری خمیر سمی در مسیر ورود آفت به درخت و حتی آتش زدن برای مبارزه با کرم خراط استفاده می کنند، اما واقعیت این است که مبارزه با آن بسیار دشوار می باشد.

وی ادامه داد: از سوی دیگر با توجه به اینکه خشکسالی به عنوان یک حادثه غیرمترقبه از دلایل اصلی شیوع آفت کرم خراط است، در عمل کار چندانی برای مبارزه با آن از دست کشاورزان بر نمی آید.

کرمعلی محمدزاده، از باغداران شهرستان شبستر نیز در پاسخ به این سوال که چرا آفت «کرم خراط» در دهه های قبل به این گستردگی نبود، گفت: یکی از میزبان های اصلی این آفت درخت «بید» است که در کنار آب می روید.

وی تشریح کرد: با توجه به اینکه پوست «بید»، تلخ و از سوی دیگر در کنار آب است، در زمان وفور آن، کرم خراط به دلیل ریختن در آب و شکارش توسط پرندگان و نیز نبود امکان رشد بیشتر به دلیل تلخی پوست «بید» خیلی شیوع نداشت، اما با توجه به خشکسالی های ممتد و خشک شدن بید و دیگر درختان از جمله گردو به دلیل کاهش حجم آب، این آفت در سال های اخیر زیاد شده است.