آیا اقتصاد ایران امروز در موقعیت ابرتورمی قرار دارد؟ وقتی از ابر تورم سخن می گوییم تورم های چند هزار درصدی همانند آنچه در آلمان بعد از جنگ جهانی دوم یا ونزوئلا در ماه های اخیر رخ داده است منظورمان می باشد.
به گزارش آذر صبح، استیو هنک، استاد اقتصاد کاربردی در دانشگاه جان هاپکینز در بالتیمور و یکی از کارشناسان برجسته ابر تورم میگوید افزایش قیمتها در ماه اوت گذشته در ونزوئلا به رقم بیسابقه ۶۵هزار درصد در سال رسیده بود.
مردم ونزوئلا در حال تجربه یکی از حادترین موارد ابرتورم، از جنگ جهانی دوم تاکنون هستند.
در حال حاضر ونزوئلا تنها کشور جهان است که ابر تورم را تجربه میکند، ولی در طول تاریخ دست کم ۵۸ مورد ابر تورم اتفاق افتاده در اینجا به ۵ نمونه اشاره میکنیم:
مجارستان سال ۱۹۴۶
نرخ روزانه تورم: ۲۰۷ درصد
دو برابر شدن قیمتها: هر ۱۵ساعت
در ژوئن ۱۹۴۶ نرخ تورم در مجارستان به ۴۱.۹کوآدریلیون درصد در یک ماه رسید که بیشترین نرخ ثبت شده ابر تورم است.
از آنجا که قیمت ها هر ۱۵ ساعت دو برابر میشد، ارزش پولی که مردم در جیب داشتند تا شب نصف میشد.
در اوت ۱۹۴۶، دولت مجارستان برای تثبیت ارزش پول به یک برنامه رادیکال متوسل شد از جمله اصلاح قابل توجه مالیاتها، بازگرداندن طلاهایی که به خارج برده شده بود و به گردش انداختن فورینت، واحد جدید پول این کشور که پشتوانه آن ذخیره طلا و ارزهای جهانی بود. موقعی که فورینت وارد بازار شد، ارزش یک فورینت برابر با ۴۰۰ اُکتیلیون ( هزار تریلیون تریلیون) پول رایج قبلی مجارستان بود.
زیمبابوه سال ۲۰۰۸
نرخ تورم روزانه: ۹۸درصد
دو برابر شدن قیمتها: هر ۲۵ ساعت
خالی شدن خزانه دولت به دلیل مناقشه و از دست دادن بازار داخلی سبب شد که دولت برای کمک به بودجه، چاپ اسکناس را شروع کند.
دکانداران چندین در طول یک روز قیمت کالاهایشان را افزایش میدادند. سقوط اقتصاد به این معنی بود که مردم بایستی با کمبود مداوم آب و قطع برق سر کنند و در صف بانکها و پمپ بنزینها بایستند و کمبود فاحش مواد غذایی در سوپر مارکتها را تحمل کنند.
بسیاری از مردم برای خرید مواد لازم و اساسی به آفریقای جنوبی و بوتسوانا میرفتند و دلار آمریکا و رند، واحد پول آفریقای جنوبی عملا به صورت پول مورد معامله کشور درآمد.
◀ در سال ۲۰۰۹، بانک مرکزی زیمبابوه واحد پول رسمی را کنار گذاشت و از دلار آمریکا و رند آفریقای جنوبی عملا به عنوان پول اصلی رایج برای معاملات استفاده میکرد.
یوگسلاوی سال ۱۹۹۴
نرخ تورم روزانه: ۶۵درصد
دوبرابر شدن قیمتها: هر ۳۴ ساعت
مردم به محض دریافت حقوق برای خرید هجوم میبردند و بسیاری از مردم صربستان مایحتاج خود را از کشور همسایه، مجارستان تهیه میکردند
یوگسلاوی بعد از جنگ جهانی اول با اتحاد بوسنی و هرزگوین، کرواسی، مقدونیه، مونته نگرو، صربستان و اسلوانی تاسیس شد.
اسلوبودان میلوسویچ، رهبر صربها جهت مهار نارضایتی اجتماعی و مذاکره برای پایان دادن به تحریمهای سازمان ملل متحد، سرانجام با به انتشار واحد پول تازه “دینار جدید” با پشتوانه طلا و ارزهای معتبر موافقت کرد.
آلمان سال ۱۹۲۳
نرخ تورم روزانه: ۲۱درصد
دو برابر شدن قیمتها: هر سه روز و ۱۷ ساعت
با ادامه چاپ مارک، از ارزش آن کم میشد.
پس از پایان جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۸، آلمان با یک بدهی سنگین و غرامتهایی که میبایستی پرداخت کند مواجه شد. دولت برای خرید ارزهای معتبر و پرداخت بدهیهایش شروع به چاپ کردن مارک، پول ملی کرد.
داستانهای طنزآمیز در باره این بحران نشان دهنده وخامت وضع آن موقع است: شخصی که مدتی حواسش به چمدانش نبود، متوجه شد که دزدی چمدان را برده ولی پولها را نبرده؛ پدری برای خرید کفش راهی برلین شد، ولی موقعی که به برلین رسید دریافت که با پولش تنها میتواند یک فنجان قهوه و بلیت بازگشت به شهرش را بخرد.
بعدا در همان سال، دولت آلمان واحد پول تازهای، رنتنمارک، را به گردش انداخت که پشتوانه آن زمینهای زراعی بود. پس از آن قیمتها ثبات یافت و متعاقبا کشورهای وام دهنده به آلمان تغییر ساختار پرداختهای جنگ را پذیرفتند.
یونان سال ۱۹۴۴
نرخ تورم روزانه: ۱۸درصد
دو برابر شدن قیمتها: هر چهار روز و ۶ ساعت
اشغال یونان توسط نیروهای دول محور در جریان جنگ جهانی دوم خسارت سنگینی به اقتصاد این کشور وارد کرد. تاثیر چند بار حملهای که در اواخر سال ۱۹۴۰ و قبل از بهار ۱۹۴۱ یعنی زمان اشغال کامل یونان، به این کشور شده بود، کاملا محسوس بود. اشغالگران مواد خام، احشام و مواد غذایی را تصاحب کرده و دولت دست نشانده ناچار به تحمل هزینههای اشغال شده بود.
گر چه افزایش قیمتها در حد نرخ تورم در مجارستان یا آلمان نبود، تلاشهای یونان برای تثبیت وضعیت مدت بیشتری طول کشید. پس از آزادی در اکتبر ۱۹۴۴، دولت یونان سه نوبت در طول ۱۸ ماه تلاش کرد تا سرانجام توانست از طریق اصلاحات مالی، وامها و واحد پول جدید تا حدودی به ثبات دست یابد.
تلخیص: اقتصادبازار