ساناز سماواتی بازیگر سریال “نودشب” عنوان کرد: یک بازیگر باید توانایی تحلیل نقش خود را داشته باشد.
آذر صبح/ ساناز سماواتی یکی از بازیگران شاخص ایرانی متولد فروردین ۱۳۵۰ در تهران دیده به جهان گشوده است ، وی فارغ التحصیل مترجمی زبان انگلیسی از دانشگاه آزاد اسلامی بوده و علاوه بر ورزش و مطالعه فعالیت هایی در زمینه حمایت از حیوانات خانگی دارد.
سماواتی از همان کودکی علاقه به بازیگری داشته و با سریال “نود شب” مهران مدیری به شهرت رسید ، همچنان به حرفه ی بازیگری مشغول بوده و بازرس انجمن صنفی بازیگران سینما و تلویزیون ایران به ریاست جمشید مشایخی است.
آذر صبح با این هنرمند بنام گفت و گویی ترتیب داده که در ادامه می آید…
خانم سماواتی به عنوان سوال نخست اینک مشغول چه پروژه ای هستید؟
در حال حاضر ضبط سریال ” بهترین سال های زندگی ما ” به کارگردانی آقای کاوری و سریال محرمانه به کارگردانی آقای تهرانی از جمله پروژه های کاری من است، علاوه براین تئاتر زمین مهربانی را روی صحنه دارم.
به نظر شما بازیگری چه نیرویی هایی را داراست که اکثرمردم عاشق این هنر هستند ؟
ویترین هنربازیگری بسیار چشم نواز است و بسیاری از مردم به آن اکتفا می کنند و در فکر آنند که از نظر موقعیت مالی بازیگران شرایط رویایی داشته و به نظر من این دو محور باعث علاقه و جلب توجه مردم به این حرفه می شود.
البته یک نقطه حائز اهمیتی در این باره وجود دارد و آن هم چون ما انسان ها ذاتا عاشق برخی شخصیت ها در زندگی خود هستیم و بسیار علاقه داریم تا در واقعیت به آن طرز باشیم که نیستیم به نوعی فکر می کنیم که با این شغل به این آرزو هم می رسیم یعنی در قالب رویایی که دوست داریم آن گونه باشیم.
کارایی انجمن صنفی به چه میزان بوده و تا چه حدی توانسته از حقوق هنرمندان دفاع کند؟
این سوال باید از خود اعضا پرسیده شود ولی با حضور و عضویت هنرمندان در انحمن صنفی بازیگران می توان این صنف را قدرت مند تر از پیش کرد؛ همان طور که می دانید هرچه قدر تعداد اعضا بیشتر باشد بنابراین توانایی درخواست و اجراییی کردن خواسته های اعضا بیشتر شده و در نهایت قدرت انجمن به عنوان یک صنف در حمایت از حقوق تک تک هنرمندان بیشتر می شود و لازمه این کار تنها عضویت در این تشکل است.
از کاراکتر تند و مقتدر در کنار صدای منحصر به فرد که دارید چقدر توانسته اید در عرصه هنر به خصوص بازیگری استفاده کنید؟
توانایی و شانس بازیگر بستگی به انتخاب کارگردان دارد که از استعدادش استفاده درست شود و این دو امر دو مقوله جدا از هم است؛ من فکر می کنم که این شانس تا الان برای من باتوجه به توانایی هایی که دارم شاید ۶۰ در صد بوده و امیدوارم که این شانس افزایش یابد.
اما در کل خودم هروقت که هر کاری بوده و هر کاراکتری را به من داده اند سعی کرده که با تمام توان و تحلیل نقش و شخصیت حداکثر نزدیکی را با آن شخصیت در حین اجرا از لحاظ فیزیکی و صدا داشته باشم.
اصلی ترین و مهم ترین چیزی که در بازیگری به خوبی حیطه پیدا کنیم تحلیل نقش است ؛تا هنگامی که نقش را تحلیل نکرده ایم نمی توان خودمان را با آن هم سو کنیم، ودر این راستا دیدن فیلم و کتاب خواندن خیلی مهم است.
همسر کارگردان شدن به کار شما کمک کرده یا لطمه زده؟
من زمانی که با آقای حسینی ازدواج کردم ایشان تدوین گر بودند که هنوزم برا ی من الویت کاریشان تدوین و سپس کارگردانی است، من و همسرم در مسائل کاری کاملا مجزا هستیم و هیچ تاثیری بر کار من ندارد.
سبقه کاری من بیشتر از همسرم بوده و کارگردانی ایشان هیچ تاثیری در روند شغلی من نداشته، ما به صورت دوخط موازی در کنار هم به فعالیت ادامه داده و زندگی مان به کارمان ربطی ندارد هرچند مشورت می کنیم ولی عوامل تاثیری گذاری را در کارهایم مشاهده نمی کنم.
در حال حاضر بازیگران در ایفای نقش چقدر آزادی عمل دارند؟
یک سوال کلی به نظر می رسد؛ اگر از نظر ایفای نقش درتعریف پرسوناژی منظورتان باشد بستگی به نوع کارگردانی دارد که به فعالیت مشغول اید، عده ای از کارگردانان کلا بازیگر را آزاد گذاشته و سری دیگر براساس عواملی که در ذهن داشته بازیگر را هدایت می کنند.
در حال حاضر برای نقش گرفتن چه فاکتورهایی نیاز است؟
امروزه شرایط شغلی ما در تمامی صنوف به جرات می توان گفت که خیلی متفاوت تر از زمانی ست که ما شروع به کار کردیم، در زمان ما ضوابط به جای روابط حاکم بود.
حالا اگر از کلمه روابط استفاده می شود، مصداق مثبت آن را در نظر بگیریم و نگاه منفی به آن نداشته باشیم آشنایی با یک گروه تاثیر بسزایی در این راستا دارد.
در زمانی که ما شروع به کار کردیم فرایند انتخاب بازیگر براساس نزدیکی به نقش از نظر فیزیکی و نوع توانمندی و بازی بازیگر بود که براساس آن انتخاب می شد،اما امروزه حضور مافیای مختلف در تمام صنوف ، رانت و پارت بازی باعث شده که پیشکسوتان و هنرمندان توانا کم کار شده و خانه نشین شوند؛ در حالی که یک عده در حال فعالیت پشت هم بوده و می بینیم که می توانستند در کارهایشان ازبازیگران مستعد و بهتری برای ایفای نقش انتخاب داشته باشند.
نبود انسجام در فعالیت های صنفی خیلی تاثیر گذار است؛ ما باید تلاش کنیم از طریق صنف شرایطی برای گروه های تهیه و تولید لحاظ کنیم که آن ها ملزم رای انتخاب حداقل از ۸۰ درصد عوامل یک گروه در تمامی زمینه ها از افرادی استفاده شود که تجربه این کار را داشته باشند و مابقی را به تجربه های نو تعلق دهیم تا بتوانند کسب تجربه کنند.
نظر شما در مورد دادن نقش جنس مخالف به بازیگران چی هست؟
هیچ مشکلی ندارم، از زمان های قدیم در تئاترهای سنتی خودمان زن پوش به عنوان یک مدل داشتیم که استفاده می شده بنابراین جالب است و قدرت و توانایی بازیگر را می توان در این جا به محک کشد.
قبول دارید در سینما و تلویزیون نقش خرید و فروش می شود؟
بله؛نمونه های زیادی در این زمینه هست، معنی اش شاید خرید و فروش با پول نباشد ولی کاملا قبول داریم که براساس روابط و شرایط غیر معمولی که ما برآن اساس کار می کردیم شرایط جدیدی در انتخاب بازیگر حاکم شده و برخی ها با پول وارد این عرصه می شوند.
اگر قرار باشد کارگردانی کنید بازیگران راچگونه انتخاب می کنید؟
برای کار کارگردانی زیاد دعوت شده ام ولی دغدغه من این کار نیست چراکه با کار بازیگری بهترین کیف را می کنم و هنوز فکر می کنم فرصت و مجال بازیگری را دارم.
ولی اگر به عنوان یک کارگردان بخواهم بازیگر انتخاب کنم اصلی ترین دلیلم برای انتخاب بازیگر نزدیکی چهره ، فیزیک و توانایی بازیگر درایفای نقشی که مد نظرم است.
از اینکه با هنرمندان تبریزی کار کردید پشیمان نیستید؟
نه؛من اصلا معنی پشیمانی را نمی دانم، اتفاقا خیلی دلم می خواهد که با مراکز استان فعالیت بیشتری داشته باشم.
به نظرم پتانسیل های بسیار خوبی در شهرستان ها داریم که استفاده نمی شود، شیوه ی جدید ی که از سال گذشته اتفاق افتاده و با همکاری مراکز استان ها داشتیم همکاری هنرمندان پایتخت با شهرستان هاست، انتخاب بازیگرانش براساس تلفیقی از هنرمندان استان و پایتخت بوده و امیدوارم این روش ادامه داشته تا پتانسیل های نهفته کشف و اشتغال شهرستان ها رونق یابد.
فرق هنرمندان حال حاضر با هنرمندان قبل در چی هست؟
هنرمند همیشه هنرمند است، هنر بستر و لایه خودش را داراست و هر هنرمندی در هر برهه ای قابل ارزش و احترام بوده وهنر یکی از معدود اتفاقاتی به شمار می رود که مشمول زمان نیست.
هنر به نظر من مشمول تاریخ نیست و هنر، هنر است، گذر زمان فقط به هنر غنا و ارزش بیشتری می دهد، گوهره هنر در ذات خودش فارغ از زمان است که زمان به آن جلای بیشتری می دهد.
به نظر شما تلویزیون و سینما برای رشد و ارتقاء بیشتر نیاز به هوای تازه دارد؟
مسلما در هر شاخه ی هنری ورود جوان ها مثل خون به رگ است، ما نیازمند به هوای تازه و جوانان هایی که مستعد بوده و با هوش بیشتر و امروزی و نگاه جوانانه داشته و به سمت و سوی این هنر در حال حرکت اند.
جوانان مانند برگ های تازه ای اند که در فصل بهار به درخت مزین می شود و با ورود آنها به این عرصه راه ادامه داری را در این حرفه خواهیم دید.
بااین همه علاقه به حمایت از حیوانات چرا به جای بازیگری دنبال دامپزشکی نرفتید؟
این دو تضادی باهمدیگر ندارد و هیچکدام مانع یکدیگر نمی شوند، در زمانی که من می توانستم انتخاب رشته کنم، رشته دامپزشکی برای بانوان ممنوع بود والا این رشته را انتخاب می کردم.
مهم تر از هردوی این دلایل هنرمند شایدیکی از وظایفش فرهنگ سازی است که کشور ما به شدت نیاز به فرهنگ سازی دارد، حمایت از حیوانات را از کودکی از خانواده خودم آموخته ام و توجه به محیط زیست هم از جمله آموزش های والدین به من بوده است.
کسی که به محیط زیست و حیوانات توجه می کند قطعا فردی مسئولیت پذیر بوده و این کار تمرینی برای مهربان بودن با انسان هاست.
از نظر شما خوش شانس ترین، شیک ترین دل آزار ترین و فنی و حرفه ای ترین بازیگر ایرانی کیست؟
در رابطه با شانس: با شرایطی که امروزه ما در حرفه ی خود داریم به هر چیزی مربوط است غیر شانس.
در خصوص شیک بودن: شیکی بستگی دارد چگونه ببینید؛انسانی که کتاب می خواند، ورزش می کند و مهربانی برایش یک عمل است از نظر من شیک است.
در رابطه با دل آزار ترین هنرمند می توان گفت: هیچ هنرمندی دل آزار نیست.
و اما فنی ترین هنرمند: بسته به شرایط، تمامی هنرمندان فنی و حرفه ای هستند.
حرف پایانی؟
شغل ما در عین باارزشی بسیار سخت است که خودمان باید شان و مرتبه اش را به برترین جایگاه رسانده و آن را نگه داریم.
رفتار و کردار ما الگوی بسیاری از جوانان است و ما سعی کنیم با الگو سازی و فرهنگ سازی تلاش های بیشتری را برای این نسل داشته باشم.