دوشنبه, ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ / ۱۸:۰۸:۲۲
روزهای پایانی اسفند ماه فصل تهدید «سمندر لرستان» یا آنطور که رسانه‌ها می‌نویســــــند «امپــــــــراطور لرستان»، لاک پشت‌های مردابی، گل‌های واژگون و ماهی قرمز است. بازار نوروزی، هر سال گونه جانوری جدیدی را روانه سفره هفت سین نوروز ایرانی‌ها می‌کند.
به گزارش آذر صبح، «محمدرضا خویشتن دار»، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست تهران در گفت‌و‌گو با «ایران» از ضبط تعدادی لاک پشت مردابی خبر می‌دهد. به گفته او لاک پشت‌ها از استان‌های مازندران و گیلان آورده می‌شود. اما لاک پشت‌ها تنها مسافران شمالی به شهرهای مختلف ایران از جمله پایتخت نیستند. آن چیزی که این روزها ذهن بسیاری از کارشناسان محیط زیست را به خود مشغول داشته گونه مهاجم گیاهی موسوم به «سنبل آبی» است. گونه‌ای که به دلیل جذب فلزات و آلودگی می‌تواند سرطان را به جان ساکنان شهرهای مختلف بیندازد.
این سنبل‌ها از مازندران و گیلان به سمت پایتخت می‌آیند. با این وجود «قربانعلی محمدپور» به «ایران» می‌گوید: «بررسی‌های کارشناسان استان تا به امروز هیچ گزارشی از وجود «شیطان نیلگون» در تالاب‌ها و پهنه‌های آبی استان نمی‌دهد.» به گفته محمدپور گیلانی‌ها یک پایش ۱۵ ساله برای ریشه کن کردن، سنبل آبی دارند.
شیطان نیلگون نام دیگر گل مهاجم یعنی «سنبل آبی» است. آنطور که «مسعود باقرزاده کریمی» معاون امور تالاب‌ها در دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق کشور به خبرنگار «ایران» می‌گوید: «سنبل آبی اولین بار سال ۹۰ در تالاب آب‌بندان عینک رشت دیده شد.» سنبل آبی در این تالاب مرگ بسیاری از گیاهان آبزی و جانورانی چون ماهی، مار، قورباغه و لاک پشت را در پی داشت.
او سنبل آبی را باعث خسارت‌های بسیار بالا به شالیزارهای شمال می‌داند و احتمال می‌دهد که هزینه لایروبی آب بندان‌ها و سدها را هم افزایش دهد. سنبل آبی پهنه تالاب‌ها را درمی‌نوردد و باقرزاده کریمی اعتقاد دارد می‌تواند روی اقتصاد ناشی از ماهیگیری و توریسم منطقه تأثیر سوء بگذارد و در نهایت مردم حاشیه تالاب را به مهاجرت وادارد. او حاشیه نشینی و آسیب‌های اجتماعی را نتیجه هجوم شیطان نیلگون سرزمین‌های شمالی ایران می‌داند که در چند سال اخیر خبر فروش آن در شهرهای سردی چون اردبیل هم به گوش می‌رسد. رشد این گیاه مهاجم را با فقر مرتبط می‌دانند. محمدپور در حالی مبارزه گیلانی‌ها با سنبل آبی را موفق اعلام می‌کند که جهان هنوز از پس این گونه مهاجم برنیامده است!
همچنین آنطور که باقرزاده کریمی جغرافیای حمله این گونه به محیط زیست ایران را ترسیم می‌کند، شیطان نیلگون تنها دو استان شمالی را زخم نزده بلکه خوزستان و بوشهر را هم درگیر کرده است. او دمای بالا را از جمله شرایط مساعد رشد این گونه مهاجم می‌داند.
با این وجود محمدپور مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان می‌گوید: «گیلان توانسته با اجرای مصوبه استانداری رشد این گونه مهاجم را کنترل کند.» به گفته محمدپور کارشناسان محیط زیست با اولین گزارش شکارچیان، جوامع محلی و سمن‌ها در حوزه لنگرود، صومعه سرا و بندرانزلی وارد ماجرا می‌شوند و در ۲۴ ساعت اقدام به ریشه کن کردن سنبل آبی می‌کنند. او تأکید می‌کند: «این پایش را تا ۱۵ سال آینده ادامه خواهند داد.» به گفته محمدپور آلوده شدن اکثر تالاب‌ها و آبگیرهای استان از سوی این گونه باعث شد تا از توان لشگری، کشوری و انتظامی استان برای کنترل آن استفاده شود. او بهره‌گیری از تمام توان حاکمیت در استان را یکی از دلایل آلوده نشدن استان‌های همجوار می‌داند و می‌گوید: «سنبل آبی به صورت موردی در مازندران دیده شد.»
برخلاف حرف‌هایی که محمود‌پور به «ایران» می‌گوید «مریم مقانلو» رئیس گروه گیاهی سازمان حفاظت محیط زیست در گفت‌و‌گو با «ایسنا» از رشد بالای سنبل آبی در آبگیرها و تالاب‌های مازندران و گیلان خبر می‌دهد. به گفته او سنبل آبی همانند فرشی گسترده پهنه‌های آبی این دو استان را اشغال و از نفوذ نور خورشید به لایه‌های زیرین آب جلوگیری کرده، همچنین از تبادل اکسیژن میان هوا و بخش‌های عمقی آب ممانعت به عمل می‌آورد و تنفس ماهیان و سایر آبزیان را با اختلال مواجه می‌کند. همچنین او از فروش سنبل آبی در خیابان‌های تهران خبر می‌دهد.
البته «محمدرضا خویشتن دار» فرمانده یگان حفاظت محیط زیست تهران هم در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: «هنوز گزارشی درباره فروش سنبل آبی به اداره کل تهران نرسیده اما باید دید تا روزهای آخر منتهی به نوروز چه اتفاقی می‌افتد، چون این اقلام به صورت روزانه وارد تهران می‌شود.» او درباره فروش سمندرهای لرستان هم می‌گوید: «سمندرهای لرستان را به صورت واضح و در آکواریوم‌ها جلوی چشم نمی‌گذارند.»
پنهانکاری فروشنده‌ها در اسفندماه سال‌جاری، نتیجه فشارهای رسانه‌ای و فعالان محیط زیست در سال‌های گذشته است. او حضور نامحسوس همیارهای محیط زیست را یکی از راهکارهای شناسایی مراکز پخش عمده گونه‌های جانوری می‌داند. به گفته خویشتن دار سال گذشته لاله‌های واژگون استان‌های زاگرس که یک گونه حفاظت شده است از استان‌های زاگرس وارد تهران می‌شد. باید دید امسال علاوه بر سمندر لرستان، لاک پشت‌های مردابی که به وفور به فروش می‌رسد، سنبل آبی و ماهی قرمز، گونه جدیدی به جامعه ایرانی در آستانه سال تحویل، معرفی می‌شود یا نه!
