دوشنبه, ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ / ۰۴:۴۱:۱۳
دو دیپلمات برجسته آمریکایی با نگارش یادداشتی مشترک که در وب سایت “رادیو ملی آمریکا” (NPR) منتشر شده، سیاست ترامپ در قبال ایران را محکوم به شکست دانسته‌اند.
به گزارش آذر صبح به نقل از عصرایران، “آرون دیوید میلر” مذاکره کننده سابق خاورمیانه‌ای وزارت خارجه آمریکا و عضو برجسته اندیشکده “وودرو ویلسون” در واشنگتن و ” ریچاررد سوکولسکی” عضو ارشد کنونی صندوق صلح اندیشکده ” کارنگی” آمریکا و عضو سابق دفتر برنامه‌ریزی سیاست‌های وزیر امور خارجه آمریکا (۲۰۰۵-۲۰۱۵) در این یادداشت دلایل محکوم به شکست بودن سیاست فشار حداکثری ترامپ علیه ایران را برشمرده‌اند.
آنها نوشته‌اند:
دولت ترامپ اهداف مشخصی را برای سیاست‌های خود نسبت به ایران دارد: تهران باید شرایط ایالات متحده را برای بازنگری درباره توافق هسته‌ای (برجام) که با واشنگتن و دیگر قدرت ها امضا کرده است، بپذیرد و رفتار منطقه‌ای خود را تغییر داده و از توسعه موشک‌های بالستیک دست بکشد. اما آنچه که دولت ترامپ– در قبال ایران- ندارد، یک استراتژی واقع بینانه برای دستیابی به این اهداف است.
“مایک پومپو” روز دوشنبه اعلام کرد که معافیت‌های خریداران نفت از ایران را تمدید نخواهد کرد. این اقدام نه تنها شکاف عمیق بین اهداف و استراتژی موجود واشنگتن در قبال ایران را پر نمی‌کند، بلکه برعکس این یک شرط خطرناک است که احتمالا موجب رنج بیشتری برای مردم ایران می‌شود بدون اینکه منجر به تغییر رفتار تهران و یا تضعیف حکومت ایران شود؛ تغییر رژیم که جای خود دارد.
سیاست فشار در قالب‌هایی چون تهدید نظامی، تحریم‌های اقتصادی و انزوای دیپلماتیک می‌تواند یک ابزار موثر باشد، به شرطی که در قالب یک استراتژی جامع و واقع‌بینانه که ترکیبی از “هویج و چماق” است، باشد. اما تاکید بر یک استراتژی که با تکیه بر دستیابی به ۱۰۰ درصد اهداف دولت ترامپ از ایران باشد، در حالی که ایران را تشویق به مقاومت بیشتر می‌کند، محکوم به شکست است.
این استراتژی بنا به دلایل زیر محکوم به شکست است:
صادرات نفت ایران را نمی‌توان به صفر رساند
دولت تصمیم خود را مبنی بر لغو معافیت‌های تحریمی خرید نفت از ایران بنا به چند فرضیه گرفته است: نخست اینکه عربستان سعودی و امارات متحده عربی تولید نفت خود را افزایش خواهند داد تا قیمت نفت افزایش نیابد. دوم، مشتریان اصلی نفت ایران – از جمله چین، هند و ترکیه – واردات نفت خود را از ایران به صفر می‌رسانند تا از گزند مجازات‌های ایالات متحده آمریکا در امان باشند. سوم، ایران گزینه‌های محدودی برای افزایش قیمت نفت برای به حداکثر رساندن درآمد حاصل از صادرات نفتی خود دارد.
اما واقعیات بازار نفت چیزی بر خلاف تصورات و مفروضات دولت ترامپ است. جدای از نگرانی‌ها درباره ثبات بازار جهانی نفت، عربستان سعودی و امارات متحدۀ عربی بعید بتوانند سطح تولید بالاتری را برای مدت طولانی حفظ کنند. نفت “سنگین” ایران، که بسیاری از کشورها برای محصولات نفتی تصفیه شده نیاز دارند، نمی‌تواند با نفت سبک سعودی جایگزین شود. ترکیه، چین، هند و احتمالا برخی از متحدان اروپایی راه‌هایی برای – دور زدن- تحریم‌های ایالات متحده بنا به دلایل اقتصادی و ژئوپولیتیک پیدا خواهند کرد. و ایران می‌تواند ذخایر نفتی را که ازخلیج فارس و تنگه هرمز عبور می‌کنند، کاهش دهد. ایران تهدید کرده است که – در صورت صفر شدن صادرات نفت این کشور- تنگه هرمز را می‌ببندد و ممکن است در صورت به صفر رسیدن صادرات نفت، بتواند عملیات سایبری گسترده‌ای علیه زیرساخت‌های نفتی در کرانه جنوبی خلیج فارس، انجام دهد.
تحریم‌ها رفتار منطقه‌ای ایران را تغییر نخواهد داد
تصمیم این هفته دولت آمریکا در عدم تمدید معافیت‌های نفتی ایران، متعاقب تصمیم هفته گذشته دولت آمریکا در مورد گنجاندن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در لیست سازمان‌های تروریستی خارجی آمریکا گرفته شده است و هیچ یک از این دو تصمیم ایالات متحده، اساسا رفتار منطقه‌ای ایران را تغییر نخواهد داد.
حکومت ایران حمایت خود از متحدان شیعه در عراق، سوریه، لبنان و به ویژه یمن را به عنوان یک منافع ملی حیاتی – حفاظت – اقلیت شیعه- در مقابل سلطه سنی‌ها و مقابله با نفوذ آمریکا می‌بیند. با وجودی که در حال حاضر ممکن است به دلیل تحریم‌ها تا حدودی در بودجه خود برای این اولویت‌های منطقه‌ای کاهش داده باشد و یا حتی ممکن است مجبور شود این بودجه را بیشتر کاهش دهد، اما ایران آماده فداکاری‌های بزرگی برای دفاع از متحدان شیعه خود در منطقه است و در سوی دیگر نیز گروه‌های متحد منطقه‌ای ایران، انگیزه و ابزار لازم را برای هماهنگی با تهران و حمایت از سیاست منطقه‌ای ایران، دارند.
تغییر رژیم ایران یک “توهم’ است
وزیر امور خارجه “پمپیو” تاکید می‌کند که “کمپین فشار حداکثری آمریکا علیه ایران” برای بازگرداندن ایران به میز مذاکره طراحی شده است. این ادعای او به سختی قابل باور است؛ به ویژه اینکه در نظر آوریم که هم پمپئو و هم “جان بولتون” از حامیان پروپاقرص و قدیمی سیاست تغییر رژیم در ایران هستند.
لیست حاوی ۱۲ درخواست پمپئو از حکومت ایران که سال گذشته منتشر شد، با هدف تسلیم کردن ایران در برابر خواسته‌های حداکثری آمریکا تنظیم شده است که حاوی تجدید نظر ایران در برجام، تغییر سیاست منطقه‌ای این کشور و نیز توقف توسعه برنامه موشک‌های بالستیک ایران و تغییر در سایر سیاست‌های ایران است که واشنگتن آنها را بر نمی‌تابد.
ایران اما عجله‌ای به اجابت به خواست‌های این لیست و بازگشت به میز مذاکره ندارد و ترجیح می‌دهد منتظر پایان دولت ترامپ بماند و امیدوار باشد رییس جمهوری بعدی آمریکا دوباره واشنگتن را به برجام بازگرداند.
سیاست تغییر رژیم از بیرون نیز یک توهم است. به عنوان مثال، تلاش‌های ایالات متحده برای خلاص شدن از رژیم “نیکولاس مادورو” در ونزوئلا را در نظر بگیرید. ایالات متحده در این راه دارای همراهی دهها کشور متحد با خود است و نزدیکی جغرافیایی با ونزوئلا دارد و همچنین یک گروه اپوزیسیون مشروع و سازمان یافته در داخل ونزوئلا وجود دارد و شرایط اقتصاد ونزوئلا نیز وحشتناک و در حد فروپاشی است ، اما این هدف تا کنون محقق نشده و دولت ونزوئلا همچنان سرپاست.
در مقایسه با حکومت ونزوئلا ، حکومت ایران اما از چشم میلیونها ایرانی همچنان نظامی مشروع است، در چهار دهه گذشته دوام داشته و قدرت خود را حفظ کرده است، از سوی روسیه و چین حمایت می‌شود و هیچ اپوزیسیون سازمان یافته‌ای در داخل ندارد. این یک تفکر خیالی است که باور داشته باشید واشنگتن می‌تواند از شر حکومت ایران خلاص شود. هر تغییری که بخواهد در ایران رخ بدهد، از داخل خواهد بود و توسط خود ایرانی‌ها هدایت خواهد شد و این گونه است که به احتمال فراوان این ترامپ است که مجبور است زودتر از حکومت ایران، مسند قدرت را ترک کند و حاکمان ایران همچنان در مسند بمانند.
دولت ترامپ می‌تواند – با فشارهای خود- رنج شدیدی بر ایران تحمیل کند، اما نمی‌تواند موجب ناآرامی‌های شدید داخلی شود که سبب فروپاشی حکومت و تغییر اساسی در رفتار منطقه‌ای ایران شود.
در عوض، – نتایج عملی- استراتژی دولت ترامپ در حال حاضر، سخت‌تر کردن شرایط زندگی برای مردم ایران، تنش بیشتر در منطقه، واگرایی بیشتر بین ایالات متحده و متحدان اروپایی – و بالا بردن ریسک یک درگیری احتمالی با ایران با پیامدهای غیر قابل پیش‌بینی و خطرناک برای منافع آمریکا در خاورمیانه است.
