تئوری سازی پیشگیری از خشونت در آذربایجان شرقی

به گزارش آذر صبح به نقل از ایرنا، تصمیم برای تئوری سازی پیشگیری از خشونت در راستای عمل به منویات مقام رهبری مبنی بر ارتقای سلامت روان جامعه در قالب سیاست های کلی سلامت اتخاذ و ماموریت تهیه و تدوین پیش نویس این سند به بهزیستی و اداره کل امور فرهنگی و اجتماعی استانداری آذربایجان شرقی سپرده شده است؛ البته معاونت پیشگیری از وقوع جرم دادگستری، دانشگاه علوم پزشکی و فرهنگ و ارشاد اسلامی استان نیز در تهیه این سند همکاری دارند.

هدف اصلی این سند، توسعه مدیریت خدمات پیشگیری از خشونت شامل پیشگیری، درمان و مراقبت های اجتماعی اعلام شده است؛ تسهیل و افزایش دسترسی به خدمات مشاوره سلامت روان، گسترش خدمات آموزش و اطلاع رسانی، افزایش سواد هیجانی و تقویت زیربنای فرهنگی جامعه، افزایش شاخص های نشاط و شادابی اجتماعی و ارتقای مهارت های ارتباطی شهروندان، افزایش کیفیت و بهبود سبک زندگی، بستر سازی و تقویت باورهای دینی و غنا بخشی به تجارب معنوی، ارتقای مداخلات غربالگری، تشخیص، درمان و مراقبت از اختلالات روان شناختی و روان پزشکی، ایجاد نظام مراقبت و مددکاری اجتماعی و کاهش آسیب ها، پیامدها و عوارض فردی و اجتماعی رفتارهای پرخاشگرانه نیز از اهداف فرعی «سند جامع پیشگیری از خشونت» است.

پرداختن به انواع خشونت و ارایه راهکارهای مقابله با آن از جمله مفاد پیش نویس این سند است که خشونت های نمادین، فیزیکی، روانی، جنسی، اقتصادی، حقوقی، اجتماعی، خانگی، همسرآزاری، کودک آزاری، نزاع و خشونت های حاصل از حمل از سلاح های سرد در آن قید شده است.

مدیرکل بهزیستی آذربایجان شرقی، خشونت را از نمودهای رفتاری هیجان خشم دانست و افزود: به تبع این رفتار، فرد برای پاسخ به ناکامی ها و تعارض های فردی و اجتماعی در ابعاد مختلف جسمی، عاطفی، جنسی و کلامی مانند تحقیر، توهین، تجاوز و ضرب و جرح به خود و دیگران آسیب می زند.

محسن ارشدزاده با بیان اینکه انواع خشونت در آذربایجان شرقی همچون سایر استان ها وجود دارد، افزود: در حال حاضر خشونت های خانگی، کودک آزاری، سالمندآزاری و همسرآزاری در استان ما وجود دارد که برای مقابله با آن لازم است تدابیر ویژه و محکمی اتخاذ شود که تهیه سند جامع پیشگیری از خشونت در این راستا می تواند بسیار ثمربخش و مفید واقع شود.

وی اظهار داشت: شورای فرهنگ عمومی آذربایجان شرقی، ماموریت تهیه این سند را به بهزیستی واگذار کرده است که با توجه به تخصص های لازم و وجود کارشناسان حوزه خشونت در این مجموعه، از مدت ها قبل با برگزاری نشست های تخصصی، اقدامات اولیه برای تدوین ان شروع شد و در نهایت پیش نویس سند جامع آماده شد.

ارشدزاده با اشاره به اینکه سند جامع پیشگیری از خشونت سال ۱۴۰۴ را مدنظر قرار داده است، یادآوری کرد: ایجاد ائتلاف فراگیر محلی و منطقه ای در تعاریف، مفاهیم و چارچوب های نظری و علمی در سطح استان از جمله اهداف کاربردی این سند است.

وی ادامه داد: بسترسازی امکان جامع نگری در برنامه ریزی و ارایه خدمت مجموعه ذی نفعان در پیشگیری و مدیریت خشونت و پرخاشگری، شکل دهی و ایجاد هماهنگی، یکپارچگی و انسجام بیشتر برنامه ها و اقدامات پیشگیرانه، هدایت و جهت دهی مسیر ارتقای کیفیت خدمات و مداخلات پیشگیرانه و شفاف سازی و تعین نقش وظایف متولیان و کنش گران این حوزه از دیگر اهداف کاربردی این سند خواهد بود.

ارشدزاده اضافه کرد: در سند جامع خشونت آذربایجان شرقی، تلاش می شود نظام پایش و ارزشیابی مجموعه اقدامات و مداخلات لازم در حوزه پیشگیری و مدیریت خشونت و پرخاشگری در سطح استان طراحی و ایجاد شود.

مدیرکل امور فرهنگی و اجتماعی استانداری آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه آسیب های اجتماعی به ویژه در حوزه خشونت، از دغدغه های مهم و اساسی مسئولان استان است، گفت: تدوین و تصویب نهایی سند جامع خشونت می تواند برنامه ها، راهکارها و مسیرهای پیشگیری و تلاش برای کاهش آمارهای مربوط به خشونت را در استان برای چندین سال روشن کند.

علی بدرشکوهی اظهار داشت: این سند باعث می شود وحدت رویه مناسبی بین دستگاه های اجرایی حاکم شود که رسیدن به این نقطه نیازمند انجام مطالعات عمیق اجتماعی و فرهنگی است و منجر به هم افزایی برای مقابله با پدیده خسونت در جامعه خواهد شد.

وی با تاکید برلزوم عملیاتی بودن سند مزبور، یادآوری کرد: تلاش می شود در تدوین نهایی این سند مباحث مطرح شده برای متولیان امر به صورت ملموس در آمده و هیچ نقطه شک و تردید برای اجرایی شدن نداشته باشد.

بدرشکوهی، منشاء بیشتر آسیب های اجتماعی جامعه ایرانی را خشونت اعلام و اضافه کرد: برای دست یابی به سندی جامع برای کاهش این آسیب اجتماعی باید از نقطه نظرات و ایده های کارشناسان، صاحب نظران و افراد درگیر در این حوزه به نحو مقتضی استفاده شود تا این سند در قواره آذربایجان شرقی تدوین، تصویب و به مورد اجرا گذاشته شود.

وی با بیان اینکه بررسی، شناخت، درک و تبیین رفتار انسان در رویدادهای مختلف از مسایل مهم چالشی برای سیاست گذاری و برنامه ریزی است، ادامه داد: باید توجه داشت که انجام مداخلات فردی و اجتماعی در حوزه آسیب های اجتماعی در جهت نیل به شاخص های سلامت روانی، جسمی و اجتماعی بسیار مهم و تعیین کننده است.

بدرشکوهی، سند جامع پیشگیری از خشونت را سندی بالادستی در برنامه های پیشگیری و مدیریت خشونت و پرخاشگری دانست که با چالش تغییر مدیران دچار مشکل نخواهد شد و دارای ضمانت اجرایی قوی می باشد.

صاحب نظر، استاد دانشگاه و معاون امور پیشگیری بهزیستی آذربایجان شرقی نیز ضمن تاکید بر لزوم تهیه سند جامع پیشگیری از خشونت در استان، اجرای آن را مستلزم همکاری، تعامل و پایبندی تمام دستگاه های اجرایی دخیل در موضوع و همراهی تشکل های مردمی دانست.

دکتر سوسن محسنی افزود: توجه و تامل در مقوله خشونت به عنوان یک معلول و آسیب اجتماعی باید در یک مدل جامع، سیستماتیک و مبتنی بر همگرایی بخش های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، انتظامی با محوریت مداخلات بهداشتی – درمانی، روانی – اجتماعی و فرهنگی – مذهبی که به مراقبت اجتماعی ختم می شود، مورد ارزیابی و سیاست گذاری قرار بگیرد.

وی با بیان اینکه پیشگیری و درمان در هر یک از سیاستگذاری ها رکن اصلی است، اظهار داشت: برنامه های پیشگیرانه اثربخش، مقرون به صرفه و دارای شاخص های کارآمد و قابل اندازه گیری خواهد بود، چون هم میزان بروز مشکل قابل کنترل بوده و هم عوارض ناشی از آن قابل کنترل و مدیریت است.

محسنی با تاکید بر اینکه سند جامع پیشگیری از خشونت، طیف وسیعی از جامعه را تحت پوشش قرار می دهد، اضافه کرد: باید توجه داشت که تشخیص و درمان به موقع رفتارهای پرخاشگرانه تبعات و پیامدهای فردی و اجتماعی را نیز مراقبت خواهد کرد.

وی یادآوری کرد: در این سند باید مداخلات به گونه ای طراحی شود که بهره گیری از مدل های زیستی، روانشناختی، جامعه شناختی و باورهای سیاسی، اعتقادی و فرهنگی در سه سطح پیشگیری همگانی، انتخابی و موردی را در بر بگیرد.

محسنی، مشکلات اقتصادی، اجتماعی و ضعف فرهنگی و پایین بودن مهارت های اجتماعی و سبک زندگی غیرسالم را از عوامل مهم در ایجاد و بروز خشونت در جامعه بیان و اضافه کرد: آنچه مسلم است این است که افراد در معرض خشونت و پرخاشگری به خدمات سلامت روان و خدماتی آموزشی و مراقبتی دسترسی کافی ندارند.

وی گفت: داده های پژوهشی، مشاهدات و بررسی های میدانی نشان می دهد خشونت به عنوان یک معضل مهم اجتماعی، مهمترین دغدغه سیاستگذاران، برنامه ریزان و متولیان دستگاه های فرهنگی، اجتماعی و سلامت است.

این متخصص امور پیشگیری از آاسیب های اجتماعی اظهار داشت: شاخص های مرتبط با خشونت در کشور نشان می دهد میانگین خشونت ۵ درصد است که متاسفانه این رقم در آذربایجان شرقی بالاتر بوده و وضعیت نامطلوبی بر آن حاکم است و این آسیب اجتماعی در مناطق شهری به ویژه حاشیه شهرها، افراد بیکار، و افراد دارای شرایط اجتماعی و اقتصادی متوسط به پایین نمود بیشتری دارد.

محسنی، افزایش ۱۲۶ درصدی میزان مراجعات به اورژانس اجتماعی بهزیستی آذربایجان شرقی در سال ۱۳۹۷ نسبت به سال ۱۳۹۶ را نشانه ای بارز از حجم رو به تزاید خشونت های خانگی اعم از کودک آزاری و همسرآزاری برشمرد.

به گزارش ایرنا، سند جامع پیشگیری از خشونت در آذربایجان شرقی باید ضمن رصد دقیق شرایط اقلیمی، فرهنگی و اجتماعی استان و دست یابی به آمارهای دقیق از این آسیب اجتماعی، بتواند پاسخگوی بسیاری از مشکلات و پرسش های این حوزه مهم باشد.

استفاده از ظرفیت رسانه ای استان، تریبون های نماز جمعه و چهره های مطرح علمی و عمومی جامعه و نیز برگزاری نشست ها و همایش های علمی برای کاهش خشونت در آذربایجان شرقی باید جزو مهمترین مفاد این سند جامعه قرار بگیرد.