یکشنبه, ۶ مهر ۱۴۰۴ / ۱۴:۲۲:۳۵
کاغذ سنگی، تحولی شگرف در تولید کاغذ از طریق فناوری دانش بنیان در عصر جدید است که به کمک درختان و محیط زیست آمده است. نسل جدیدی از کاغذ که دیگر برای تولیدش هیچ درختی قطع نمی‌شود، قطره آبی هدر نمی‌رود، و کاغذ تولیدی هم کاملا بازگشت‌پذیر به طبیعت است.
به گزارش آذر صبح، فارس نوشت: این روزها قطع درختان جنگل‌های قره‌داغ سوژه داغ رسانه‌ها شده است. موضوعی که هنوز هم با وجود توضیحات مسوولان ذی‌ربط همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. تصاویر و فیلم‌هایی از قطع درختان در مناطق حفاظت شده منتشر و بلافاصله توسط مسوولان و متولیان تکذیب می‌شود.
علاوه بر آن بحران کمبود کاغذ، نفس روزنامه‌ها را به شمارش انداخته است. پس از آنکه دو روزنامه ایران و همشهری به علت بحران کاغذ تعداد صفحات خود را تا هشت صفحه کاهش دادند، روزنامه اطلاعات نیز به علت کمبود کاغذ چهار صفحه از صفحات خود را کم کرد و از این به بعد در ۱۲ صفحه منتشر می‌شود. روزنامه‌های بخش دولتی تلاش می‌کنند با کاهش تعداد صفحات و عرضه روزنامه با قیمت ارزان‌تر خوانندگان خود حفظ کنند. روزنامه‌های بخش خصوصی نیز تلاش دارند با افزایش قیمت روزنامه با این بحران مقابله کنند.
کاغذ ماده اصلی بسیاری از اقلام فرهنگی مانند کتاب‌ها، روزنامه‌ها و نشریات است؛ در ایران سالانه به ۲ میلیون تن کاغذ نیاز هست؛ همه ساله درختان زیادی برای تولید این رقم از پای می‌افتند؛ طبق گفته کارشناسان، برای تولید هر تُن کاغذ باید ۱۸ اصله درخت را قطع کرد؛ به عبارتی قطع سالانه ۲۵ میلیون و ۵۰۰ هزار اصله درخت. علاوه بر این در فرآیند تولید آن نیز حدود ۴۰۰ هزار لیتر آب و ۴ هزار کیلووات برق مصرف می‌شود.
«ساندِی» نشریه وابسته به روزنامه «نیویورک تایمز» به تازگی گزارشی در مورد میزان درخت‌های قطع شده برای چاپ خود منتشر کرده است. این روزنامه می‌گوید هر هفته برای چاپ روزنامه «ساندی» باید ۵۰۰ هزار درخت قطع شود. بر این اساس بازیافت همه نسخه‌های مربوط به یک روز «ساندی نیویورک تایمز» می‌تواند از قطع ۷۵ هزار درخت جلوگیری کند.
قلع و قمع درختان برای تولید کاغذ علاوه بر نابودی منبع اصلی تولید اکسیژن، موجب بر هم خوردن تعادل زیست محیطی یک منطقه می‌شود.
کاغذ سنگی، تحولی شگرف در تولید کاغذ از طریق فناوری دانش بنیان در عصر جدید است که به کمک درختان و محیط زیست آمده است. نسل جدیدی از کاغذ که دیگر برای تولیدش هیچ درختی قطع نمی‌شود، قطره آبی هدر نمی‌رود و کاغذ تولیدی هم کاملا بازگشت‌پذیر به طبیعت است.
فرآیند ساخت کاغذ سنگ، ابتدا توسط شرکت تایوانی Lung Meng Tech Co در دهه ۱۹۹۰ میلادی توسعه یافت و سپس کشورهایی نظیر چین، کانادا و ایران به تولید آن پرداختند.
کاغذ سنگ (که با اسم‌های دیگری همچون کاغذ معدنی، کاغذ سنگ مرمر، کاغذ معدنی غنی شده نیز شناخته می‌شود) محصولی شبیه کاغذ است که ماده اصلی تشکیل دهنده آن کربنات کلسیم در امتزاج با پلی اتیلن پرچگال HDPE می‌باشد. این محصول در نوشتار و لوازم و التحریر، یادداشت، پوستر، کتاب، مجله، ساک دستی و بسیاری از کاربردهای دیگر استفاده می‌گردد.
ضد آب بودن و مقاومت در برابر پارگی از خصوصیات بارز این مدل کاغذ به شمار می‌آید. همچنین این کاغذ بار الکتریسیته ساکن را به خود نگرفته و بدون اسید است، به این معنا که PH آن خنثی است. در برابر روغن و حشرات نیز مقاوم است.به دلیل بافت شبیه لاتکس، در برابر پارگی مقاوم است. بافت کاغذ سنگ دانه‌دار نیست.
کاغذ سنگ از پودر سنگ تولید می‌شود. در تولید کاغذهای سنگی هیچ درختی بریده نمی‌شود و قطره آبی هدر نمی‌رود. پودر سنگ، از ضایعات کارخانه‌های سنگ و از معادن سنگی تامین می‌گردد که دارای فراوانی بسیار بوده و محصول نهایی در پایان مسیر بقاء خود نیز بازگشت پذیر به طبیعت است.
این کاغذ علاوه بر مزایای زیست محیطی دارای یکسری ویژگی‌های منحصر به‌فرد دیگر هم هست. کاغذ سنگ، کاملاً ضد آب است و حتی کار چاپی انجام شده روی آن نیز هیچ تاثیری از مجاور بودن و یا غوطه‌ور شدن درون آب نخواهد گرفت.
همچنین این کاغذ در برابر پاره شدن مقاومت میکند، البته نه اینکه پاره نشود، چرا که اساساً این نوع کاغذ از همان ابتدا هم با هدف بازگشت به چرخه بازیافت، تولید شده است. با این وجود کاغذ سنگ در برابر پارگی بسیار مقاومت نشان می‌دهد و از این لحاظ به نظر می‌رسد می‌تواند در بعضی از کاربردها، جایگزین کاغذهای پلاستیکی باشد.
کاغذ سنگ همانطور ضد جویده شدن توسط جوندگان نیز هست. سازگاری کامل با کلیه ماشین‌های چاپ افست، هماهنگ با کلیه مرکب‌ها و حلال‌های قابل استفاده در ماشین‌های چاپ افست، قابلیت خشک شدن مرکب بر روی کاغذ بلافاصله پس از خارج شدن از ماشین چاپ و بدون نیاز به امکانات اضافی جهت تحقق این موضوع، عدم تاثیرپذیری از دمای محیط که یکی از مشکلات اصلی در جهت ایجاد چاپ با کیفیت است و مقاومت در برابر آتش‌سوزی، از دیگر ویژگی‌های کاغذ سنگ است.
اولین کارخانه تولید کاغذ از سنگ در ایران نیز سال ۹۳ به ثبت رسید و اردیبهشت سال ۹۶ در شهر شندآباد از توابع شهرستان شبستر[آذربایجان‌شرقی] به بهره‌برداری رسید. ظرفیت تولید این کارخانه در فاز اول، ۳ هزار تن در سال و ظرفیت نهایی آن، ۷ هزار تُن در سال برآورد شد.
سرمایه‌گذار و مدیرعامل شرکت تعاونی «کاغذ سبز آذربایجان» به خبرنگار فارس می‌گوید: «دانش فنی این طرح تنها در اختیار چهار کشور است و ما توانسته‌ایم این دانش فنی را به آذربایجان‌شرقی منتقل و ۷۰ درصد دستگاه‌های لازم برای تولید این نوع کاغذ را هم از نظر دانش فنی و فرمولاسیون بومی‌سازی کنیم».
سنگ‌ها به کمک درختان و روزنامه‌ها می‌آیند
حمیدرضا ایلخانی با اعلام اینکه هیچ یک از کشورهای منطقه و خاورمیانه تکنولوژی تولید کاغذ سنگی را ندارند و در منطقه منحصر به‌فرد است، می‌گوید: «فرمول این طرح بومی بوده و ۶٣ نوع کاغذ تولید شده است و هم اکنون در توسعه این طرح، یک واحد در البرز و خراسان رضوی و صوفیان را در دستور کار داریم».
به گفته ایلخانی، قیمت این کاغذ حدود ٣٠ درصد ارزان‌تر از کاغذ معمولی است.
او می‌گوید: «دولت به جای اینکه حداقل ۵ میلیون دلار ارز دولتی برای واردات ۵ هزار تُن کاغذ اختصاص دهد، ۲.۵ میلیون دلار ارز دولتی بدهد، یعنی نصف آن را ما ۵ هزار تُن به ظرفیت کاغذ کشور اضافه کنیم».
سرمایه‌گذار و مدیرعامل شرکت تعاونی«کاغذ سبز آذربایجان» ادامه می‌دهد: «دولت ارز را به ما ندهد بلکه مستقیم به تامین‌کننده تجهیزات خارجی بدهد، ما ضمانت‌نامه بانکی به هر میزان بخواهند ارائه می‌کنیم، اگر کاغذی که دولت و وزارت صمت خواست تولید نشد، ضمانت را ضبط کنند، ارز را بر می‌گردانیم، آیا ۲.۵ میلیون دلار ارز برای با ضمانت‌نامه و مازاد آن کار سختی است؟».
او با انتقاد از نبود حمایت دولتی اضافه میکند: «دلمان خون می‌شود وقتی واردات و خروج ارز برای کاغذی را می‌بینیم که خودمان قادر به تولید آن هستیم، پیشنهاد ما را وزارت صمت جدی بگیرد».
ایلخانی ادامه می‌دهد: «در آذربایجان‌شرقی یک معدن آهک با نظارت در اختیار ما قرار دهند با هزینه خودمان تجهیز می‌کنیم؛ قادر به تولید نسل جدیدی از کاغذ هستیم که توانایی رقابت با نمونه‌های مشابه خارجی را داراست، ارز را دولت تامین کند به همین روش کاغذ روزنامه را هم تولید کنیم و تحویل دهیم».
با وجود اینکه برای تولید یک تن کاغذ به روش معمولی حدود ۱۸ اصله درخت قطع و ۷ هزار کالن آب مصرف می‌شود اما به گفته ایلخانی در تولید این نوع کاغذ نه درختی قطع می‌شود و نه قطره‌ای آب مصرف می‌شود.
او همچنین از کاربردهای دیگر کاغذ سنگی می‌گوید: «خروجی این نوع کاغذ را می‌توان در صنایع چاپ و بسته‌بندی، کاغذ دیواری، پاکت هواپیما، کیف دستی، پاکت فود کانتکت و جایگزین مواد پلاستیکی و کاغذ سلولزی استفاده کرد».
ایلخانی ادامه می‌دهد: «دیگر نمی‌دانیم چطور برای تامین داخل کاغذ کشور که بحرانی بوده و نیاز به درخت ندارد و در راستای اهداف دولت و فرمایشات رهبری است گلو پاره کنیم!».
او می‌گوید: «زمانی که گفتیم می‌خواهیم از سنگ، کاغذ درست کنیم مدیری خندید؛ فکر می‌کرد سرمان به جایی خورده است؛ روز افتتاح کارخانه حلالیت می‌خواست!».
به گفته سرمایه‌گذار این شرکت تعاونی، ۸۰ درصد منبع اصلی برای تولید این کاغذ کربنات کلسیم یا سنگ آهک است، آذربایجان‌شرقی نیز مملو از سنگ‌هایی است که پایه آهکی دارند؛ ۲۰ درصد مابقی مواد تشکیل‌دهنده این کاغذ از مواد پلی‌پروپیلن و پلی‌اتیلن بوده که به راحتی در بازار پیدا می‌شود. بنابراین تامین ماده اولیه مشکلی نخواهد داشت.
سنگ جای درختان می‌نشیند
تولید انبوه سنگ کاغذ در آذربایجان‌شرقی علاوه بر اینکه مانع از واردات بی‌رویه و خروج ارز برای تهیه کاغذ می‌شود؛ از قطع درختان بی‌شمار نیز برای تهیه کاغذ جلوگیری میکند.
