تناقض‌ الزامی یا اختیاری بودن شهریه ثبت‌نام مدارس

به گزارش آذر صبح به نقل از ایرنا، «مدارس دولتی حق دریافت شهریه اجباری را ندارند»، «دریافت شهریه اجباری از سوی مدارس دولتی تخلف است»، «دریافت شهریه اجباری از والدین در مدارس دولتی غیر قانونی است» و… اینها و صدها جمله شبیه این، جملاتی است که همه ساله با شروع ثبت نام دانش آموزان در مدارس، از زبان مسئولان ارشد آموزش و پرورش، نمایندگان مجلس و مقامات ارشد می شنویم؛ اما ضمانت اجرایی این قانون چیست؟ والدین چگونه می توانند با تاسی به قانون منع اخذ شهریه، از پرداخت اجباری خودداری کنند.

مدارس دولتی فقط موظف به دریافت پول بیمه و کتاب های درسی هستند و اخذ هر گونه وجهی به جز این دو، خلاف قانون است، اما این مطلب فقط بر روی کاغذ اعتبار دارد و در عمل والدین به هنگام ثبت نام و حتی گاهی در زمان دریافت کارنامه کودکان شان مجبور به پرداخت شهریه هستند.

در کشورمان مدارس با برچسب های مختلفی شکل گرفته اند؛ گفته می شود حدود ۱۶ نوع مدرسه در ایران وجود دارد، از مدارس دولتی و غیردولتی گرفته تا نمونه دولتی و تیزهوشان، هیات امنایی و.. مدارس غیردولتی و نمونه دولتی که هر کدام شرایط خاص خود را در هنگام ثبت‌نام دارند.

در این بین ثبت نام در مدارس دولتی تبدیل به دغدغه ای برای مردم شده و همه ساله هنگام ثبت نام در این مدارس، مدیران در قالب کمک‌های مردمی پول‌هایی را از خانواده‌ها دریافت می‌کنند.
این درحالی است که در سال های نه چندان دور کمک‌های مردمی برای اداره این مدارس بر اساس نظر مسئولان آموزش و پرورش، اختیاری و داوطلبانه بود، اما همین کمک‌های اختیاری و داوطلبانه چند سالی است که به معضلی برای خانواده دانش آموزان تبدیل شده است.

مدیران هنگام ثبت نام از موارد مختلفی حرف می‌زنند؛ آنها هر ساله می‌خواهند میز و نیمکت‌های مدرسه را نوسازی کنند، وسایل گرمایشی و سرمایشی اضافه کنند و مدرسه تعمیر شود اما آخر سال از هیچکدام از این موارد هم خبری نیست.

این رویه نه تنها در هنگام ثبت نام، بلکه چندین بار در سال برای خانواده‌ها تکرار می‌شود، به طوری که این روزها اگر به ادارات آموزش و پرورش سری بزنیم با خانواده‌هایی مواجه می‌شویم که از این روند مدارس شکایت می کنند.

با این حال آموزش و پرورش همچنان بر این امر اصرا می ورزد که دریافت وجه به صورت اجباری ممنوع است. البته نباید از حق گذشت که مسوولان ارشد آذربایجان شرقی از ضرورت برخورد با متخلفان سخن می گویند، به گونه ای که استاندار آذربایجان شرقی در یکی از جلساتش اعلام کرد که برای اثربخشی هشدارها درباره ممنوعیت اخذ اجباری کمک مدرسه از والدین، از فرماندار تبریز خواسته است تا چند نفر از مدایران مدرسه متخلف را معرفی و با فوریت نسبت به تعلیق فعالیت آنان اقدام شود.

اخذ پول از دانش آموزان برای ثبت نام غیرقانونی است

استاندار آذربایجان شرقی در جلسه شورای آموزش و پرورش با بیان اینکه هیچکس مجاز نیست از دانش‌آموزان برای ثبت نام پولی دریافت کند، اظهار داشت: باید به سمت و سوی جلب کمک‎های خیران و اعانه داوطلبانه حرکت کنیم.

محمدرضا پورمحمدی تاکید کرد: هنگام ثبت نام مدارس، مدیران خانواده‎ها را در معذوریت قرار ندهند و شروط حضور والدین و یا اخذ مبالغی معین را حذف کنند.

وی ادامه داد: هر گونه اخذ اجباری شهریه از اولیا دانش آموزان به عنوان پیش شرط ثبت نام و یا منوط کردن تحویل کارنامه به پرداخت نقدی در قالب عناوینی همچون کمک به مدرسه، تخلف است و در صورت مشاهده و با دریافت گزارشاتی در این مورد، با متخلفان به شدت برخورد می‌کنیم.

پورمحمدی با بیان اینکه کمک به مدارس داوطلبانه است، افزود: انتظار داریم افراد متمول، یارای دولت در امر تعمیر و تجهیز مدارس بوده و انجمن اولیا و مربیان مدارس نیز برای شناسایی و استفاده هرچه بیشتر از توان خیرین تلاش کنند.

دریافت کمک به مدرسه اجباری نیست

مدیرکل آموزش و پرورش آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه دریافت هرگونه وجه برای ثبت نام در مدارس ممنوع است، گفت: روند رسیدگی به شکایات احتمالی در نواحی و مناطق آموزش و پرورش استان انجام می‌شود.

جعفر پاشایی با بیان اینکه در قانون اساسی بر اساس ماده ۸، به طور عمومی تحصیل در مدارس تا مقطع دیپلم رایگان است، اظهار داشت: با توجه به اینکه برخی از پرداختی‌های آموزش و پرورش مانند سرانه آموزش به مدارس کم بوده و ما به تنهایی قادر به حل مشکلات مدارس نیستیم به همین دلیل کمک های مردمی به صورت اختیاری براساس قانون شورای آموزش و پرورش دریافت می شود.

وی افزود: البته این به معنای مجبور کردن افراد برای پرداخت هزینه نیست، شاید در برخی موارد بد سلیقگی از سوی مدیران مدارس انجام شود ولی به محض اطلاع، حوزه‌های نظارتی مستقر در ستاد ثبت نام اداره کل آموزش و پرورش استان به صورت کامل در نواحی پنج گانه تبریز و شهرستان ها مستقر شده و نارسایی ها را پیگیری و حل می کنند.

پاشایی ادامه داد: در مصوبه شورای آموزش و پرورش به صورت قانونی در ماده ۸، این گونه آمده است؛ پرداخت اختیاری پول برای خدمات آموزشی و پرورشی مدارس بلامانع است، پس اجبار برای دریافت هزینه به معنی عدم ثبت نام نیست و اگر از تخلف مدیری در این خصوص اطلاع داشته باشیم به طور قطع براساس قانون برخوردهای لازم با مدیر مدرسه انجام می شود.

شهریه گرفتن خلاف قانون اساسی است

یک حقوقدان نیز ضمن اشاره به این نکته که طبق قانون اساسی دولت موظف است تحصیل رایگان را برای همه ملت فراهم کند اظهار داشت: مدارس هیات امنایی که در سال های گذشته از دانش آموزان پول هایی را گرفته اند، باید مشخص شود در چه جاهایی هزینه شده است.

نعمت احمدی گفت: اگر هم مدرسه ای می خواهد وجه دریافت کند باید در قالب کمک های داوطلبانه مردمی باشد و این کمک ها نباید به زور و اجبار باشد.

وی ادامه داد: اگر دانش آموزی در حوزه جغرافیایی یک مدرسه باشد و آن مدرسه برای ثبت نام پول بخواهد و دانش اموز نداشته باشد، عدم ثبت نام آن دانش آموز خلاف قانون اساسی است.

احمدی خاطرنشان کرد: اگر هم یک مقام مسئول این دانش آموز را ثبت نام کند، آن کودک در بین هم مدرسه ای هایش انگشت نما می شود و تبعات بدی خواهد داشت.

‌پول ندهید ثبت نام نمی شوید

یکی از والدین که برای ثبت نام فرزند دخترش در پایه اول ابتدایی به مدرسه دخترانه دولتی در تبریز مراجعه کرده، درباره مشکلات ثبت نام در این مدرسه به خبرنگار ایرنا گفت: ابتدا مدیر مدرسه به علت خارج از محدوده بودن، مانع از ثبت نام فرزند من شد ولی پس از بررسی مدارک و مستندات با ثبت نام فرزندم در مدرسه مورد نظر موافقت کردند.

این مادر در مورد دریافت کمک هزینه از طرف مدرسه اظهار داشت: مدیران مدارس به صراحت می گویند اگر پول ندهید ثبت نام نمی کنیم و کمک هزینه ها سقفی ندارد بلکه بسته به توانایی والدین و شغل آنها مبلغی را پیشنهاد می کنند.

مادر دانش آموز دیگری نیز گفت: برای ثبت نام دخترم در پایه اول دبستان بیش از ۱۰ بار به یک مدرسه مراجعه کردم تا دخترم را با هزار منت ثبت نام کنند، به من گفتند برای ثبت نام باید ۴۰۰ هزار تومان یک جا بپردازی تا دخترت را ثبت نام کنیم.

مادر دانش آموز بعدی هم گفت: هر سال برای ثبت نام در مدرسه ای مبلغی را از من می‌گیرند و به هیچ عنوان هم اختیاری نیست و می‌گویند اگر پول ندهی خبری از ثبت نام نیست.

وی ادامه داد: سال گذشته نزدیک به ۱۰۰ هزار تومان از من گرفتند و امسال می‌خواهند ۳۰۰ هزار تومان بگیرند، در طول سال هم برای برنامه‌های مختلف پول می گیرند.

محمد کاملی که فرزندش در مقطع دبیرستان مدرسه دولتی تحصیل می کند، در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: کمک به مدرسه برای پیشبرد امور آموزشی دانش آموزان خوب است اما وقتی والدین مشاهده می کنند که اتاق مدیر مدرسه همیشه شیک و تمیز است در حالی که کلاس های درس با کمبود وسایل آموزشی مواجه اند، هیچ رغبتی برای کمک کردن به مدرسه ندارند.

دولت اعتباری به مدارس نمی دهد

کارشناس آموزشی و دبیر دبیرستان های تبریز نیز با بیان اینکه باید در مورد اصطلاح شهریه بازنگری کنیم، گفت: اگر در مدارس دولتی که رایگان است پول می گیرند؛ عنوان آن کمک به هزینه های زیاد و جاری مدارس است.

وحید خدایی دریافت کمک هزینه مدارس را یک مساله متناقض دانست و گفت: از طرفی دولت و مسئولان آموزش و پرورش می گویند تحصیل رایگان است و از طرفی هم به خاطر عدم پرداخت هیچ گونه اعتباری به مدارس، مدیران را ملزم به اداره مدرسه به هر نحوی می کنند و مدیران نیز چاره ای جز تامین هزینه های مدارس از والدین ندارند.