جمعه, ۱۴ آذر ۱۴۰۴ / ۰۶:۰۶:۴۳
نقشه راه توسعه پایدار در حوزه های اقتصادی، اجتماعی و محیط زیست کشور نیازمند توجه به آمایشهای آبمحور و سرزمین و تدوین طرح جامع آب است.
به گزارش آذر صبحُ ایرنا نوشت: به منظور ترسیم نقشه راه آب استان امروز نشستی با حضور کارشناسان و مسئولان حوزه آب و سرزمین با مشارکت استانداری، شرکت آب منطقه ای، سازمان مدیریت و برنامه ریزی، پژوهشکده محیط زیست دانسگاه تبریز، اتاق گفتمان آب آذربایجان و دانشگاه تبریز برگزار شد و به بحث و تبادل نظر در خصوص وضعیت آب و چالش های پیش رو، اهمیت و ضرورت توجه به سند آمایش آب و سرزمین و سیاست ها و راهبردهای مدیریت یکپارچه منابع آب پرداختند.
مدیرکل دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو با اشاره به ضرورت توجه به آمایش سرزمین و آب محور گفت: در توسعه پایدار باید هم به مباحث اقتصادی، اجتماعی و محیط زیست توجه شود و در این راستا عادلانه بودن توسعه، پایداری، ماندگاری و بادوام بودن ضروری است.
صدیقه ترابی، با تاکید بر برقراری رابطه بین این ۳ محور، افزود: اشکال عمده در کشور ما توجه و برنامه ریزی به صورت مستقل برای هر یک از حوزه های اقتصادی، اجتماعی و محیط زیست است و به روابط آن ها توجه نمی شود.
وی با اشاره به اینکه توسعه پایدار نیاز به آمایش دارد، یادآوری کرد: آمایش خرد توسعه و رویکردی برای رسیدن به توسعه پایدار بوده و پایدارترین نظام بین انسان، فضا و فعالیت را به تصویر می کشد.
مدیرکل دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو گفت: برنامه ریزی برای توسعه پایدار نیازمند نگاه جامع و سیستمی به بخش های مختلف بوده و همه دستگاه ها و نهادها باید در این زمینه مشارکت کنند و با رفع ضعف برنامه ریزی های گذشته از تجارب گذشته در این زمینه استفاده و اولویت ها مشخص شود.
ترابی، با اشاره به ضرورت توجه به رابطه آمایش و آب، ادامه داد: عدم توجه به تعادل در منابع آب کشور موجب افزایش تعارضات اجتماعی از این منابع شده است و اگر به آب به عنوان یکی از مولفه های محیط زیست توجه نشود و ناپایداری ایجاد شود، سرزمین و منطقه ناپایدار می شود.
وی اظهار داشت: آمایش آب محور و سرزمین تلاش می کند همه بخش های مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را ببیند زیراکه بدون توجه به بحث آب و محدودیت های به توسعه پایدار برسیم.
مدیرکل دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو گفت: باید برای بخش های مختلف اقتصادی مانند صنعت، کشاورزی و خدمات به رابطه آن با جمعیت، منابع و زیرساخت ها و توان زیستی توجه کرد.
ترابی، چالش های بخش آب و ضرورت آمایش آب محور را شامل رشد جمعیت، تغییر اقلیم، پایداری خاک، توزیع مکانی صنایع، کاهش آب تجدید پذیر و امنیت غذایی اعلام کرد.
وی با اشاره به اینکه جمعیت کشور تا افق سال ۱۴۵۰ از ۸۰ میلیون نفر کنونی به ۱۰۵ تا ۱۱۶ میلیون نفر می رسد، یادآوری کرد: این چالش ها موجب افزایش تقاضا، کاهش منابع و سرانه آب تجدیدپذیر و افزایش تعارضات زمانی، مکانی، کمی و کیفی می شود و اگر به آن ها توجه نشود با کاهش خدمات اکوسیستم ها و افزایش آسیب پذیری مواجه خواهیم شد.
ترابی، ادامه داد: در ۱۵ سال گذشته با کاهش بارش و افزایش درجه حرارت در کشور حدود ۳۰ درصد از منابع آب تجدیدپذیر کاهش یافته است.
مدیرکل دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو گفت: در نقشه راه فرآیند آمایش آب محور باید به بررسی و رفع وضع موجود به لحاظ محیط زیست، اقتصادی و اجتماعی، تعیین چالش ها، تبیین چشم انداز و تصاویر و اسناد بالادست توجه و نقش توسعه استان در توسعه ملی را مشخص کرد و برنامه هایی اجرایی را بر مبنای آن انجام داد.
ترابی، ادامه داد: در آمایش آب محور باید سازمان ها و نهادهای مرتبط با این حوزه مشارکت کنند و با در نظر گرفتن بخش های مختلف اقتصادی، اجتماعی و محیط زیست به دنبال توسعه پایدار باشند.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان شرقی نیز در این نشست با اشاره به اینکه وضع موجود در حوزه آب حاصل سیاست ها و اتفاق های گذشته است، گفت: مسائلی که در گذشته در حوزه آب در کشور روی داده است در برخی مواقع خسارت جبران ناپذیری در زمینه های اجتماعی، فنی و مالی به کشور وارد کرده است.
جواد رحمتی، با اشاره به اینکه حدود یک میلیارد متر مکعب کسری مخزن در استان وجود دارد، افزود: در حوضه های آبریز دریاچه ارومیه و قزل اوزن با چالش ها و محدودیت هایی در برداشت و مصرف مواجه هستیم و تنها حوضه آبریز قابل اعتماد استان حوضه آبریز رودخانه ارس است.
وی با بیان اینکه در افق طرح نقشه راه آب استان باید برای تامین آب بیش از ۳ میلیون نفر برنامه ریزی انجام شود، اظهار داشت: با افت آب سفره های زیرزمینی وضعیت خوب و مطلوبی نخواهیم داشت و روز به روز به علت برنامه ریزی هایی که در حوزه معیشت شده است کشور و به تبع آن استان را با چالش مواجه می کند.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان شرقی یادآوری کرد: در دولت یازدهم برای جلوگیری از برداشت های بی رویه و غیرقانونی از منابع آب موضوع برخورد و انسداد چاه های غیرمجاز شروع شد در حالی که در دولت قبل محدودیتی در این زمینه اعمال نمی شد.
رحمتی با اشاره به اهمیت توجه به مسائل آب و مصرف آن ادامه داد: وابستگی معیشت مردم به این حوزه ما را وادار می کند که تصمیم های درستی در این زمینه بگیریم.
وی گفت: برای افزایش بهره وری تولید و پاسخگویی به معیشت خانوار باید مدیریت لازم انجام شود و برخورد سلبی در این زمنه جوابگو نیست زیراکه از چند ۱۰ هزار چاه غیرمجاز در استان نتوانسته ایم ۱۰ درصد آن را ببندیم.
رحمتی، میزان مصرف آب حوزه صنعت در استان را ۳ درصد اعلام و یادآوری کرد: براساس اولویت بندی در سیاست آب، بخش شرب مردم در اولویت قرار دارد و بعد از آن کشاورزی به علت اهمیت در معیشت مردم و سپس صنعت در اولویت بعدی است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی نیز در این نشست با اشاره به وضعیت منابع آب استان، گفت: کسری مخازن استان حدود یک میلیارد و ۲۲۲ میلیون مترمکعب است که در سال های قبل حدود ۵۰ میلیون مترمکعب به آن اضافه می شد و با اقداماتی که در ۴ سال قبل انجام شده است به طور میانگین ۴۱ میلیون مترمکعب از کسری تجمعی کاهش یافته است.
غفارزاده، با اظهار امیدواری برای به صفر رساندن کسری تجمعی مخازن استان، افزود: از یک میلیارد و ۲۲۲ میلیون مترمکعب کسری مخاز استان، دشت مرند با ۵۳۸ میلیون مترمکعب بیشترین کسری مخزن را به خود اختصاص داده و شبستر با ۲۳۰ و دامنه های شمالی سهند با ۱۸۱ میلیون مترمکعب در رتبه های بعدی قرار دارد.
وی اظهار داشت: مقایسه روند تغییرات بارش و میانگین تراز آب زیرزمینی استان از سال های ۸۲-۸۳ تا ۹۷-۹۸ نشان می دهد که افت آب های زیرزمینی با میزان بارش تبعیت نمی کند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی با اشاره به ظرفیت منابع آب استان گفت: کل آب تجدید پذیر استان با لحاظ مجموع ظرفیت های ورودی و خروجی و تجدیدپذیر داخل استان ۴ میلیارد و ۱۶۰ میلیون مترمکعب بوده که از این میزان آب تجدیدپذیر داخل استان ۳ میلیارد و ۱۹ میلیون مترمکعب، ظرفیت قابل دسترسی آب های زیرزمینی یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون متر مکعب و بقیه ظرفیت قابل دسترسی آب های سطحی است.
غفارزاده، ادامه داد: میزان منابع و مصارف ۲ میلیارد و ۸۵۰ میلیون متر مکعب است که سهم آب های زیرزمینی همراه با قنات، چاه و چشمه یک میلیارد و ۳۵۵ میلیون مترمکعب و میزان بهره برداری از آب های سطحی یک میلیارد و ۴۹۴ میلیون مترمکعب است.
وی گفت: از این میزان آب مصرفی ۳۰۶ میلیون مترمکعب برای شرب، ۸۴ میلیون مترمکعب برای صنعت و ۲ میلیارد و ۴۶۰ میلیون مترمکعب برای کشاورزی لحاظ شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی با اشاره به آب قابل برنامه ریزی در استان یادآوری کرد: این میزان در آب های سطحی یک میلیارد و ۵۲۱ میلیون مترمکعب و در آب های زیرزمینی ۸۲۱ میلیون مترمکعب است که در مجموع حدود ۵۰۰ میلیون مترمکعب در آب های زیر زمینی باید کاهش مصرف داشته باشیم.
غفارزاده، افزود: با این وضعیت برای تهیه نقشه آب استان باید به آب قابل برنامه ریزی برسیم و با جلوگیری از کسری مخازن و برداشت مازاد بتوانیم ۵۰۰ میلیون مترمکعب آب را جبران کنیم.
وی یادآوری کرد: در توسعه آینده استان باید از بابت آب و تامین آب مشکل توسعه نداشته باشیم و در بحث امنیت غذایی، توسعه جمعیت و حفظ محیط زیست به این موارد توجه کنیم.
در این نشست تعدادی از کارشناسان سازمان های مرتبط در حوزه آب استان به بحث و تبادل نظر پرداختند.
