معضل سیگار کشیدن دانشجویان در دانشگاه ها! / ۹۰ درصد دانشجویان سیگاری دانش آموزان سیگاری بوده اند

بزرگنمایی تصویر

به گزارش آذر صبح، دانشجویان با ورود به محیط دانشگاه و آشنایی با فضای خوابگاه، با مسائل و مشکلات خاص و البته عدیده‌ای مواجه می‌شوند. دوری از خانواده، غم غربت، زندگی با افرادی که از لحاظ فرهنگی با او یکسان نیستند و… . همه اینها زندگی جدیدی را برای دانشجو رقم می زند که گاهی در این زندگی تازه، دچار مشکلات و ناهنجاری‌هایی می شود؛ بی توجهی به این ناهنجاری‌ها آثار نامطلوبی برای دانشجو و حتی جامعه دارد.
در همین راستا با “منصور بیرامی” رئیس دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه تبریز گفت و گویی داشتیم :

 علت سیگار کشیدن دانشجویان در محیط دانشگاه چیست؟
سیگار یکی از مجموعه مواد کشیدنی است که در متن آسیب های دیگر اجتماعی است.
البته با این فراوانی که سیگار در دانشگاه ها کشیده می شود فکر می کنم علیرغم صبغه مصرف تاریخی سیگار نسبت به مصرف همه مواد دخانی دیگر یک آسیب نو پدید است.
این که سیگار در دنیای امروز در دانشگاه های ما به این مدل مصرف می شود، از آسیب های نوپدید است که در کنار سایر آسیب های نوپدید مثل مصرف موادهای روان گردان متعدد، روابط بین دو جنس غلط؛ که بصورت جهانی در هر نقطه دنیا غلط است و با ارزش های ما در منافات هست.

آسیب شناسی مصرف سیگار در محیط های دانشگاهی به نظر جنابعالی چیست ؟
این پدیده یک پدیده چند عاملی هست که دلایل متعدد برای تحلیل دارد، وضعیت تحصیلی دانشجو، سیگار کشیدن استاد، سبک مقابله ای مدیر دانشکده در نحوه سیگار کشیدن دانشجو و…

سیگار پدیده های منفی پیش بینی پذیری هم برای دانشجو دارد، مثلا زحمتی که در ۱۸ سالگی تا ۲۵ سالگی کشیده می شود هیچ نتیجه ای جز بیکاری ندارد. این نگرانی در دانشجو برطرف نشده است و باعث رفتار غلط می شود که این رفتار غلط بستگی دارد به ابزار لازمی که در دسترس دانشجو است، با توجه به آسان و در دسترس بودن، سیگار به یک رفتار غلط در دانشجو تبدیل می شود.
بنابراین سیگار کشیدن آسانترین کار غلطی است که می تواند انجام دهد ، آسان و ارزان و در دسترس بودن عواملی هست که براحتی برای تخلیه هیجان استفاده می شود.

یک دلیل شایعی هم که دارد مدلینگ است، معمولا ما ناکارآمدی هایمان را با مصرف سیگار پر می کنیم و زمانی که سیگار دستمان هست میزان اشرافم بر اطرافیانم بیشتر است، چقدر پُز داره … کِلاس داره ..
عدم اعتمادی که قبل از سیگار کشیدن بود با این ژست گرفتن از بین می رود وقتی این ژست دارد، دانشجویی که مشکل دارد سریع این مدل را بعنوان ژست قبول خواهد کرد.

آیا دانشجویان سیگاری از زمان ورود به دانشگاه سیگاری می شوند ؟

خیر تنها ۱۰ درصد احتمال دارد اینگونه باشد؛ علاوه بر همه موارد گفته شده درست نیست ما سبب شناسی این داستان را در چهل سال قبل جستجو کنیم ، باید در context (بافت) جستجو کنیم اما این هم نباید فراموش شود  که دانشجو سیگار نمی کشد، دانشجو دانش آموز وابسته به سیگاری است که از مدرسه به دانشگاه منتقل شده است.

استارت مصرف سیگار در دانشجویان ما در نوجوانی است که دانش آموزان سیگاری در محیط مدرسه بودند و ۹۰ درصد دانشجویان سیگاری دانش آموزان سیگاری بودند که به دانشگاه آمدند.

دانشگاه چه برنامه ای برای حل معضل سیگار کشیدن دانشجویان  دارد ؟
دانشگاه یک ارگان است، خانواده و مسجد و مدرسه هم همینطور منتها سیستم دانشگاه متفاوت تر از آنهاست. نقش مهار کردن خانواده بعنوان یک خرده سیستم از این سیستم کلان (دانشگاه) بیشتر است، نباید فراموش کرد که برای موفقیت، دانشگاه ها باید روابط کار آمد خانواده و دانشگاه را احیا کنند.
دانشجو از اهواز ، شیراز و … آمده ، چهار ماه اینجاست و احساس غربت می کند. از ۱۷۰ ساعت در هفته این دانشجو ۲۰ ساعت برنامه دارد و بقیه ساعات بیکار است که احساس غربت می کند، اضطراب ، محیط ناآشنا و غریبی و بی خبری از خانواده که همه این ها نیاز به احیای روابط کار آمد خانواده و دانشگاه دارد .

وظیفه دانشگاه به عنوان متولی آموزش عالی در کشور برای فع چنین معضلی چیست؟
اگر بخواهیم موضوع را به این صورت شرح دهیم که دانشگاه وظیفه آموزش و پرورش را دارد که خب ۲۰ ساعت در هفته برای آموزش برنامه دارد ، اما اگر برای پرورش هم وظیفه دارد باید برای زمان باقی مانده در هفته برنامه اوقات فراغت ، مطالعه ، ورزش ؛ داشته باشد ، و این یعنی اینکه دانشجو در کنترل است.
حالت بعدی هم این است که دانشگاه مسئولیت اصلی و کلی خودش را به عهده بگیرد ، دانشگاهی که مبلغ خاصی از دانشجو می گیرد و به ازای آن برنامه خاصی را تعریف می کند و بعد از آن هیچ برنامه ای برای دانشجو ندارد ، دانشگاه نیست.
دانشگاه ، دانشجو را می پذیرد تمام وقت.
دانشگاهی که ساعت پنج بعد از ظهر بر دانشجویش اشراف نداشته باشد، نمی تواند دانشگاه باشد. مشکل ما این است که دانشگاه های ما وقتی ۲۰ ساعت کلاس در هفته تمام شد می گوید: چهار راه آبرسان و دوست بازی ها و… ربطی به من ندارد.

اساتید چه نقشی بر دانشجو ها می توانند داشته باشند؟
استاد یک مفهوم است، مفهوم می تواند یک تصور غالبی مبتنی بر پیش داوری داشته باشد، داوطلبی که پارسال دانش آموز بود در ذهن خود از واژه استاد یک تصور غالبی معقول به “علم ” دارد، اگر بخواهیم به دوازدهمی های امسال بپرسیم که “استاد” کیست؟ مسلما آنها تعریف خاصی از استاد خواهند داشت ، فردی که حداقل ۵۰ سالش هست، پروفسور هست و …
اما وقتی پای داوطلب به دانشگاه باز می شود و می بیند که یک فسقلی قراضه درمانده ای یه فوق لیسانسی از ابرقو آبادی گرفته و خودش سیگاری هست و هر وقت به مغازه گوشی فروشی دانشجویش می رود و یک طلق گوشی مجانی می گیرد طبیعتا این استاد، دانشگاه و کارآمدی دانشگاه و تصور درست کارآمدی دانشگاه را به باد داد…
وقتی طرح واره سالم و قوی را از بیرون داریم وقتی دانش آموز وارد دانشگاه شد باید استاد بشود مصداق تصور غالبی آن داوطلب در دانشگاه…
در این حالت این دانشجو حتما احترام استاد را نگه خواهد داشت، اگر دانشجو توانست بگوید این استاد به کلاس ما نیاید، فاتحه آن دانشگاه خوانده شد.
استاد باید بگونه ای درست انتخاب شود که شایستگی استاد شدن را داشته باشد، یعنی یک الگوی تمام قد و تمام عیار.
مطمئن شوید که این الگو اگر سیگار بکشد منبرش فایده ای نخواهد داشت!
متاسفانه الان در خیلی از بخش ها کسانی را داریم که صبح کارمند مالیات هست ، کارمند شهرداریست، معلم اول ابتداییست و بعد از ظهر در دانشگاه استاد دانشگاه است، با همه این ها آیا می توانیم بگوییم که این ها در آسیب های نو پدید نقش ندارند؟
اساتید، نااساتید هستند که قباحت استاد دانشگاه را از بین برده اند و با چند تا کپی پیست کردن و دو میلیون خرج کردن کتاب نوشتند.

آیا با پیشگیری از مصرف سیگار می توانیم از سایر آسیب های اجتماعی جلوگیری کنیم؟
متاسفانه ما قضایا را خیلی آسان نگاه می کنیم ، سیگار می کشند .. ، دلیلی دارد؟! نه خیر سیگار کشیدن به ظاهر کوچک اما دروازه ورود به هزار تا بدبختی دیگر است.
این پدیده کوچک نیست، پیشگیری بهتر از درمان است. بله ، ما اگر مصرف سیگار کشیدن را درمان بکنیم در واقع از هزار آسیب دیگر پیشگیری می کنیم./ نصر