لبنان چگونه از این زخم کهنه رها می شود؟

لبنان از دیرباز تا کنون به دلیل وجود احزاب مختلف مذهبی و نظام انجمنی، شاهد این گونه آشوب ها به وفور بوده است. کارشکنی ۱۴ مارس زمانی آغاز شد که در انتخابات سال گذشته حزب الله اکثر کرسی های پارلمان را به دست آورد و حزب المستقبل به ریاست حریری یک سوم کرسی های پارلمان را کسب کرد که این شکست منجر به تغییرات گسترده در این حزب شد. احزاب ۱۴ مارس که متشکل از حزب سوسیالیست ترقی خواه به ریاست ولید جنبلاط و حزب القوات اللبنانیه(فالانژ سابق به ریاست سامی جمیل) به ریاست سمیر جعجع از آغاز تشکیل کابینه حریری با وزرای هشت مارس بنای ناسازگاری گذاشتند، آنها معتقد بودند که جبران باسیل به سوریه و محور مقاومت متمایل است و نباید در کابینه باشد. در همین حال وضعیت اقتصادی لبنان مزید بر علت شد و شورش های خیابانی امان از سعدالحریری ربود و شب گذشته استعفای خود را در کاخ بعبدا روی میز میشل عون رئیس جمهور لبنان گذاشت. در رابطه با تحولات لبنان با احمد دستمالچی سفیر اسبق کشورمان در لبنان گفتگو کرده ایم که در ادامه می خوانیم:

بفرمایید در لبنان چه اتفاقی افتاد که صدای معترضان سیاسی شد و کار به استعفای حریری کشید و حرف هایی شنیده شد مبنی بر دست های پشت پرده. ضمن اینکه دبیر کل حزب الله نیز در سخنرانی خود به صراحت اعلام کرد بحران جدی شود قطعا ورود خواهیم کرد. منظور سیدحسن نصرالله چه بود؟ آیا قرار است حامیان حزب الله به خیابان ها بیایند و شاهد تحولات جدی تر یا شلوغ شدن اوضاع لبنان باشیم؟

در وهله اول اوضاع لبنان، مطالبات مشروع مردمی است که با فسادی که دولت ایجاد کرد وضعیت اجتماعی به اینجا رسید. خشم مردم از این بود که دولت پاسخگو نیست و به این خاطر آنها به خیابان ها آمدند.  همه شخصیت های مختلف لبنانی از جمله اقای سید حسن بر این مطالبات صحه می گذارند.

ان چیزی که اعتراضات و مطالبات مردم را به بحران تبدیل کرد،  دست ها نامرئی در میان معترضان بود، نفوذی هایی که از سوی عربستان هدایت می شوند و شخص سمیر جعجع و جنبلاط که می خواهند از این اب گل الود ماهی بگیرند و ان این است که دولت فعلی که برامده از پارلمان طرفدار محور مقاومت است متضرب کنند. هدف بعدی آنها اول؛ مطالبه استعفای حریری به این معنی که میشل عون این استعفا را بپذیرد. دوم اینکه استعفای شخص میشل عون در جایگاه رئیس جمهور که پس از آن لبنان وارد یک بحران عمیق شود. وقایع این کشور را باید از این منظر بررسی کرد.

پس از آنکه مثلث شوم، از محور مقاومت در جنگ های نیابتی شکستی فاحش و استراتژیک خورد ، تمام اهداف انان نقش بر آب شد. همچنین ضربات مهلکی که برادران یمنی به عربستان وارد کردند، حس انتقام سعودی بیشتر از همیشه تحریک شده است.  الان عربستان و محور شر می خواهند به نحوی عراق و لبنان را متضرب کنند و محور مقاومت ضعیف شود تا التیامی شود بر شکست سیاست های آنها در منطقه.

در خصوص ورود حزب الله به این بحران ، باید بگویم که تحولات در اینده لبنان و حتی منطقه پیچیده تر و با بحران های دامنه دار بسیار روبه رو خواهد شد و باید مترصد ان بود که تحولات چگونه رقم خواهد خورد که بر مبنای آن بتوان تحلیل مناسب را رائه داد.

اگر بحران ادامه پیدا کند و لبنان دریک وضع نا مبهم نا امنی قرار بگیرد، بدون شک حزب الله برای اینکه کیان و استقلال لبنان حفظ شود و دستخوش امواج اهداف شوم صهیونیست و سعودی نشود، انچه که باید لازم باشد انجام می دهد.

وضعیت هنوز به ان مرحله نرسیده است که حزب الله به طور جدی وارد صحنه شود. حزب الله از نظر سیاسی و امنیتی نیروی برتر در لبنان است و می تواند با حضور  و حمایت مردمی این وضعیت فعلی را کنترل و مدیریت کند و عوامل فساد و اشوب را در لبنان به نحو مقتضی سرکوب کند. اگر روزی اقتضای چنین کاری پیش بیاید، حزب الله قادر به تغیر معادله در لبنان است که در سابق هم نشان داد که چگونه می تواند شرایط را تغییر دهد بر این اساس که توان مردمی بالایی دارد. حزب الله مترصد این است که بحران مسالمت امیز و با گفتگو حل شود.

اگر بدون تردید لبنان وارد فاز امنیتی شود و اشوب، ناامنی و وضعیت بی ثباتی در لبنان ادامه پیدا کند ،حزب الله برای برقراری امنیت لبنان و حفظ کیان محور مقاومت وارد خواهد شد کاری که باید انجام دهد، انجام می دهد.  البته در شرایط و وقت مناسب.

کمی وارد فضای داخلی لبنان شویم مساله اقتصاد و سیاست؛ به شکل دقیق تر با توجه به پیشینه سیاسی این کشور که از این مشاجرات سیاسی و اشوب ها بسیار دیده است؛ بحران فعلی لبنان را چه طور ارزیابی می کنید؟چرا دولت های این کشور همیشه با استعفا مواجه می شوند یا اینکه دولت سقوط می کند؟

لبنان سالیان طولانی درنظام طائفی غیر عادلانه ای که از میراث استعمار فرانسوی است بشدت رنج میبرد.

از یکطرف  تقسیم مناصب خدمتگذاری  نه برمبنای شایسته سالاری که برمبنای طائفه گرایی صورت میپذیرد ولذا دربیشتر  اوقات فرد مناسب درمحل خدمت رسانی قرار نمیگیرد! لذا  امورخدماتی  دولت یا با تعلل وزد وبند روبرو میشود و یا  با فساد گسترده این خدمات با رانتهای فسادآور خرید وفروش میشود،  چون نظام طائفی هست.  کسی توان بازخواست خاطی را ندارد چون براساس سهمیه طائفی و از طریق پارلمان و سهمیه طوائف، فرد مسئول، انتخاب شده است.

پس در چنین سیستم وساختاری بطور دائمی خرید وفروش رانتهای خدماتی وسایر مناصب حساس علیرغم غیر عادلانه وفسادآور بودن آن تبدیل به امری رایج شده وهرازگاهی باعث طغیان وشورشهای مردمی بخاطر عدم ارائه خدمات صحیح وسالم به شهروندان میشود.

همین  چندسال پیش درلبنان بحران وشورش تحت عنوان زباله انجام شد که گستردگی آن نسبتا فراگیربود.

دلیل آن هم این بود که دولت برای جمع آوری زباله های مردم  بودجه نداشت ولذا  به بخش خصوصی واگذار کرده بود که آن بخش خصوصی  برای اینکه دولت را جهت اخذ امتیاز بیشتر تحت فشار قراردهد  خدمات رسانی به مردم را تعطیل کرده بود.از این دست مسائل در لبنان زیاد است.

مردم در این نظام فاسد اداری به اصلاحاتی که توسط موجدین فساد ارائه میشود اعتماد نمی کنند.  بخصوص که در دفعات قبلی چنین وعده های مشابهی داده شده بود و باز فساد همچنان برمدار خویش میچرخید و می چرخد.

مساله بعدی این است که موج سواری بعضی گروهای وابسته به آمریکا واسرائیل و عربستان نیز قابلبررسی است.

تنها اشوب های داخلی نیست، این کشور به شدت معرض جنگ های داخلی بوده است و الان چند سالی است که کمی از این جنگ ها فاصله گرفته است.

لبنان همیشه بخاطر کثرت طوائف دریک محیط کوچک جغرافیایی در معرض جنگهای داخلی قرار داشته  وخواهد داشت. گفته میشود ۱۷ طائفه درلبنان در کنار یکدیگر با آداب وسنن و عقاید مختلف زندگی  میکنند. طبیعی است همین امر مهم لبنان را بطور دائمی در بستر آتشفشانهای بزرگ داخلی قرار میدهد و تابحال شاهد جنگهای بسیار خونین و وحشیانه در همین راستا بوده ایم که بعضی از آنان سالیان درازی طول کشیده و لبنان بخصوص پایتخت آن بیروت را به ویرانه ای تبدیل کرده است.

آنچه که بر اهمیت این موضوع می افزاید دخالتهای قدرتهای منطقه ای وبین المللی درامورداخلی لبنان از طریق همین طوائف میباشد.

مثلا بطور سنتی مارونیها ودروزیها همواره از دیرباز موردحمایت فرانسه وغرب بوده اند. بخش عمده ای از طائفه سنی بخصوص خانواده حریری از طرف سعودیها حمایت میشوند  وطائفه شیعه نیز موردحمایت خاندان علوی حاکم بر سوریه ودر این چهل سال اخیر پس از پیروزی انقلاب اسلامی بطور اخص موردحمایت ایران هستند.

لذا هرگونه بحرانی درلبنان می تواند بسان بشکه باروتی باشد که هرآن امکان انفجار آن می باشد.

البته دردهه های اخیر بدلیل وجود قدرتمند و مسلط سیاسی، نظامی و امنیتی حزب الله در لبنان که بیشترین قدرت مشروع خود را از حمایت فراگیر مردمی بدست آورده است خطر جنگهای داخلی بسیار کمتر از قبل شده است. اما همواره از خطرات نا امنی و بی ثباتی و انفجار جنگهای داخلی فی نفسه بدلایلی که گفته شد وجود دارد.

متاسفانه دردهه های اخیر بدلیل سیاستهای شرارت بار سعودیها در راستای همدستی با اسرائیلی ها و آمریکایی ها تحت عنوان مثلث شوم،  لبنان هماره در دست اندازها وتلاطم شدید گرفتار بوده است.

تحت فشار گذاشتن حریری و وضعیت فعلی را چه طور ارزیابی می کنید، قبلا هم سعودی حریری را مجبور به استعفا کرد اما وقتی حریری به لبنان بازگشت استعفای او پذیرفته نشد. ایا عربستان تنها هدفش محور مقاومت در لبنان است یا به دنبال هدف دیگری است؟ در کل سعودی در لبنان چه می خواهد؟

دلیل اصلی آن اوج گیری جریان مقاومت مشروع  و فراگیر مردمی برعلیه جنایتهای رژیم صهیونیستی بوده است.

متاسفانه جناح مرتجع عربی  به رهبری سعودی بیشترین همراهی را بارژیم صهیونیستی در جهت تضعیف جریان مقاومت متبلور در حزب الله داشته است. بطوریکه گفته میشود جنگ ۳۳ روزه رژیم صهیونیستی برعلیه حزب الله که بقصد نابودی حزب الله صورت گرفت با چراغ سبز و حمایت لجستیک سعودی ها بوده است که البته این توطئه نقش برآب شد.

یا گفته میشود همکاری گسترده سرویسهای جاسوسی سعودی رژیم صهیونیستی منجر به شهادت عماد مغنیه مهره موثر و ارزشمند جبهه مقاومت شد.

یا درآخرین دخالت آشکار سعودیها معطل نمودن ۹ ماهه تشکیل دولت لبنان پس از انتخابات پارلمانی اخیر  بود که منجر به پیروزی جبهه مقاومت وطرفداران او در پارلمان شد.

این دخالت موهن و وقیح تا آنجا پیش رفت که در روز روشن سعدحریری نخست وزیر لبنان را به شکل فضاحت باری در عربستان بدستور بن سلمان بازداشت نمودند که چرا وی مطیع طابق النعل بالنعل سیاستهای سعودیها درلبنان نیست.

فضاحت شرم آوری که درتاریخ دیپلماسی بی نظیر است که نخست وزیر رسمی یک کشور درکشور دیگری به حبس خانگی گرفتار وبا اجبار از رسانه آن کشور متن استعفای خود را بخواند.

که امروز دیدیم که بالاخره این استعفا عملی شد و انها به اهداف خود رسیدند. این مساله از پیش طراحی شده بود کما اینکه سری قبل انها نتوانستند حتی با بازداشت خانگی حریری را مجاب کنند اما اینبار با توطئه و نفوذ به کابینه و مردم، استعفای حریری عملی شد که البته به تصمیم میشل عون بستگی دارد که بپذیرد یا خیر.

بهرحال دخالتهای بی حد و حصر مثلث شوم درلبنان قابل شمارش نیست. همین بحران اخیر که مردم در تظاهرات مسالمت آمیز خواستار احقاق حقوق حقه خود از مفسدین منصب دار هستند،  عوامل وابسته به اجانب مثل سمیر جعجع وجنبلاط ضمن موج سواری و آوردن پیاده نظام خود در خیابانها وایجاد ناامنی خواهان بی ثباتی وناامنی وکشاندن لبنان به کام هرج ومرج وخشونت طائفی هستند که الحمدلله تابحال بادرایت جناب  سیدحسن نصرالله فعلا به نتیجه نرسیده است و باید دید در بعد از استعفای حریری چه می شود که بی تردید وارد فاز نا امنی و اشوب خواهد شد.

بالاتر هم اشاره کردید که بی تردید لبنان وارد فاز امنیتی می شود. ایا راه حلی برای اینکه به این مرحله نرسد وجود دارد؟

راه کار اصلی برون رفت بحران لبنان همانطور که آقای سیدحسن نصرالله نیز بخوبی به آن  اشاره داشتند پاسخگو بودن مسئولین دربرابر مطالبات مردمی وعمل متعهدانه درقبال خواستهای مشروع مردم و برچیدن بساط رانت وفساد و ویژه خواری در دوایر دولتی و بهبود وضعیت معیشتی و خدماتی مردم است.
گرچه اینها بسان داروی مسکن برای درمان  این درد مزمن میباشد اما راه حل اصلی وفراگیر ازسر گیری   گفتمان داخلی و فراگیر برای تجدید نظر درساختار طائفی که میراث برجای مانده از  استعمار است باید تغییر کند و گفتمان تازه ای در نظام سیاسی لبنان مطرح شود.
این گفتمان باید دریک محیط کاملا آرام وبه دور از هرگونه مطالبات غرض الود برای  رسیدن به یک ساختار مدرن  و مطابق مقتضیات زمان تاحد زیادی میتواند لبنان را از این محنت ‌و رنج  کهنه ودیرینه نجات دهد.
دریک چشم انداز میانی خواه ناخواه لبنانیها به این نتیجه خواهند رسید که باید دراین راه بزرگ قدم بردارند واین دمل چرکین (نظام طائفی فعلی) را که برجسم وجان لبنان سنگینی میکنند را جراحی نموده وبه دوراندازند./ خبرآنلاین