پدری که تمام عشق و زندگی‌اش وقف جذامیان شد

به گزارش آذر صبح، دکتر سید محمدحسین مبین در ۱۳ آذرماه سال ۱۳۰۶ در محله چرنداب تبریز زاده شد. او که از همان ابتدا به ادبیات علاقه بسیاری داشت، به سمت شعر و شاعری رفت اما دانست که شاعری دردی از دردهای مردم دیار را درمان نمی‌کند و به توصیه برادرش در رشته بیماری‌های پوست و آمیزشی دانشگاه تبریز تخصص گرفت و به بیماریابی جذام مشغول شد.

در سال ۱۳۲۳ ریاست آسایشگاه جذامیان بابا باغی تبریز را برعهده گرفت. وی که دانشجوی دکتر گنجویان بود دلیل قبول این مسئولیت را تاثیر کتاب “در قلب سیاهان”  آلبرت شوایتزر عنوان کرده است. سپس در سال ۱۳۳۸ کفیل آسایشگاه بابا باغی شد و در همین سال نیز با “دکتر نشاط وثوقی مراغه‌ای” به شرط قبولی خدمت در آسایشگاه جذامیان بابا باغی ازدواج کرد و به مدت ۵۰ سال یار و یاور یکدیگر بودند.

دکتر مبین سدخرافی مردم نسبت به جذامیان را شکست

وی در کنار شکستن سد خرافی مردم نسبت به جذامیان، خدمات ارزشمندی در راستای ساماندهی باباباغی که از آن به عنوان زندان نام می‌بردند، انجام داد. اقداماتی هم‎چون برداشتن حصارهای چهار متری اطراف آسایشگاه، ساخت جاده و پل در مسیر باباباغی به شهر تبریز، آب رسانی، برگزاری مراسم و خوشحالی جذامیان و ساخت کلیسا برای مسیحیان را انجام داد. در سال ۱۳۴۲ با رسیدن نخستین محموله داروی ضد جذام برای درمان جذامیان به باباباغی، سازمان حمایت از جذامیان به ریاست دکتر مبین تشکیل شد.

خانم دکتر نشاط وثوقی که خود دانش آموخته‌ی رشته مامایی بود، سال‌ها برای حفظ جان مادران و نوزادان جذامیان تلاش کرد و به عنوان «مادر جذامیان ایران» لقب گرفت.

دکتر مبین از سوی سازمان بهداشت جهانی به منظور آموزش در زمینه جذام به کشورهای مختلفی هم‌چون اسپانیا، پرتقال، نیجریه و مالی سفر می‌کرد؛ هم‌چنین وی مقالات و نشریه‌های ادبی و علمی بسیاری در خصوص بیماری جذام و در راستای بیداری افکار عمومی نسبت به جذامیان نوشته است که می‌توان به مجموعه شعری «جوذاملی سارا» اشاره کرد.

وی علارغم بازنشستگی و کهولت سن، به تمامی کارهای علمی، پزشکی و ادبی هم‌چون ریاست مرکز بررسی و تحقیق بیماری‌های پوست آذربایجان شرقی و آسایشگاه باباباغی ادامه داد و در سال ۱۳۷۸ نیز به عنوان یکی از ۱۰ پزشک پیشکسوت کشور انتخاب شد.

دکتر مبین، الگوی قرن ۲۱

“قاسم الهیاری” سرپرست انجمن حمایت از جذامیان تبریز که ۵۲ سال در کنار دکتر مبین حضور داشته است از او به عنوان الگوی تمام نمای قرن ۲۱ یاد می‌کند و به ایسنا می‌گوید: دکتر، نابغه دریای مواج علم، شرف، جود و کرم بود که زندگی خود را وقف بیماران جذامی کرد.

وی که اکنون ۸۰ ساله است، به خاطرات کهنه‌سال خود رجوع کرده و متذکر می‌شود: دکتر از سوی سازمان بهداشت جهانی به کشورهای جذام خیز بسیاری هم‌چون نپال، تایلند، نیجریه و هند سفر کرده و با ارائه گزارش‌های خود در خصوص بیماری جذام بهترین عملکرد را ایفا می‌کرد.

وی دکتر مبین را یک انسان نمونه و مستثنی خوانده و اظهار می‌کند: او به فکر ناهار و شام و آسایش خود نبود و فقط در مسیر تلاش برای رسیدگی به جذامیان محروم زندگی می‌کرد؛ نمی‌توانم در وصف او که بزرگترین معامله را با خدا ‌کرد چیزی به زبان آورم همانا که هیچ قلمی نیز نمی‌تواند زندگی او را بر روی صفحه نقش ببندد.

الهیاری با عشق از دکتر یاد می‌کند و در ادامه می‌گوید: زمانی که قشر مجذومان را نیازمندتر از سایر بیماران دید، برای ادامه حیات به مظلوم ترین و محروم ترین انسان‌ها که کسی حاضر نبود حتی نگاهی به آن‌ها بیندازد، انس و الفت گرفته و به لقب “پدر جذامیان ایران” مفتخر شد.

وی عمر ۸۰ ساله خود را مدیون دعاهای انسان‌های مجذوم دانسته و ادامه می‌دهد: در سال ۱۳۴۰ با دکتر آشنا شدم و طی چند جلسه رفت و آمد با ایشان، به طور خاصی به اخلاق و کردارش مجذوب گشتم؛ از روز آشنایی، گام به گام با دکتر همسفر شدم و حتی در یکی از سخنرانی‌هایش مرا به عنوان عصای دستش معرفی کرد.

وی می‌افزاید: رفتن پدر یتیمان و جذامیان در تمام دنیا صدا کرد و تمامی اقشار جامعه از جمله مقام معظم رهبری، استاندار، وزیر بهداشت، اعضای شورای شهر و حتی افرادی در سایر نقاط جهان اظهار تسلیت و تاسف کردند.

سرپرست انجمن جذامیان تبریز  در گفت‌وگو با ایسنا اظهار می‌کند: زنده یاد دکتر مبین دارای سه فرزند بوده، به نام‌های مهندس بهزاد مبین که مدیرعامل یک شرکت خصوصی است، مهندس فرزاد مبین که اکنون در سوئد ادامه تحصیل می‌دهد و نیز دکتر شهرزاد مبین که به طبابت مشغول است.

وی که تا آخرین لحظه فوت دکتر در کنار ایشان حضور داشته و نفس به نفس و تا آخرین لحظه فوت از او مراقبت کرده است، خاطرنشان می‌کند: فقدان دکتر، سونامی اجتماعی بزرگی را بر پیکر ایران وارد و تمامی اذهان و افکار عمومی را آزرده خاطر کرد.

وی درخصوص همسر دکتر مبین که در سال ۱۳۸۸ از دنیا رفته است، می‌گوید: مهر و محبت بسیار خانم نشاط وثوقی باعث شد تا در کنار همسرش با حضور در آسایشگاه بابا باغی، به مادران جذام کمک کرد و تمامی نوزادان آسایشگاه را به دنیا آورد؛ خداوند این دو شخصیت بزرگ را زوج یکدیگر آفریده بود .

دکتر محمدحسین مبین در روز دوشنبه ۶ مهر ۱۳۹۴ دار فانی را وداع گفت.

به گزارش ایسنا، جذام در طول تاریخ بیش از هر بیماری دیگری باعث وحشت و انزوای انسان‌ها گردیده‌است. جذام نوعی بیماری التهابی مزمن است که به وسیله مایکوباکتریوم لپرا ایجاد می‌شود و طیف بالینی آن وابسته به پاسخ ایمنی فرد میزبان است. هرچند بیماری به عنوان یک بیماری مزمن باکتری پوست و اعصاب محیطی مطرح است، ولی در نوع لپروماتوز باعث گرفتاری راه‌های تنفسی فوقانی نیز می‌شود.

براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی جذام، عبارت است از شخصی که دچار ضایعه‌های هیپوپیگمانته (قرمز رنگ بدون حس)، درگیری اعصاب محیطی، از دست دادن حس و اسمیر پوستی مثبت از نظر باسیل‌های اسیدفاست، به صورت منفرد یا مجموعه‌ای از این تغییرات باشد.

فقر بهداشت و نرسیدن ویتامین A  لازم به بدن دو عامل ابتلا به بیماری جذام است.

این بیماری که تقریبا به مدت ۴۰ سال در ایران کنترل شده و چند روز پس از شروع درمان، واگیری آن از بین می‌رود اما هنوز جذامیان درمان شده نمی‌توانند در میان مردم به راحتی زندگی کنند چراکه مردم هنوز آن را به عنوان بیماری واگیردار تلقی می‌کنند و معظلات پوستی و استخوانی این افراد درمان نمی‌شود.

آسایشگاه بابا باغی

آسایشگاه بابا باغی تبریز، در ۱۵ کیلومتری شمال غرب تبریز قرار دارد که قبلاً در سه راهی اهر، واقع شده بود. بابا باغی روستایی در یکی از دهستان‌های تبریز به نام اسپیران است که ۳۱۹ نفر جمعیت دارد که از این تعداد، ۱۴۳ نفر مبتلا به جذام شامل ۷۹ زن و ۶۴ مرد هستند. بیمارستان بابا باغی تبریز در سال ۱۳۱۲ با کوچاندن قریب۷۵  نفر جذامی مرد و زن از آرپادره سی اهر به قریه بابا باغی در دهستان اسپیران توسط دکتر سید محمدحسین مبین تشکیل شد.

به تدریج بیماران جذامی در شهرها و استان‌های مختلف ایران به این مرکز روی آورده و دور از انظار مردم در این کانون محصور پناهگاهی یافته چند صباحی از عمر خود را در آرامش و آسایش سپری می‌کنند.