جمعه, ۴ مهر ۱۴۰۴ / ۱۷:۳۱:۴۳
شاید برای همه ما اتفاق افتاده باشد که درست وسط یک پیاده روی و یا در میان خریدمان در بازار و یا هر مکان دیگری به ناگاه فردی پیش آمده و با زبان انگلیسی و یا زبانی دیگر، شروع به صحبت می‌کند. از روی دوربین به گردن آویخته و یا کوله به پشت انداخته‌اش می‌توان […]
شاید برای همه ما اتفاق افتاده باشد که درست وسط یک پیاده روی و یا در میان خریدمان در بازار و یا هر مکان دیگری به ناگاه فردی پیش آمده و با زبان انگلیسی و یا زبانی دیگر، شروع به صحبت می‌کند. از روی دوربین به گردن آویخته و یا کوله به پشت انداخته‌اش می‌توان فهمید، گردشگر است و حالا آدرس مکانی را از ما پرس و جو می‌کند.
اگر از این سوال که چند نفر از شهروندان تبریزی مسلط به مکالمه با زبان خارجی هستند، بگذریم؛ تازه می رسیم به این پرسش که چند تبریزی آشنا به مکان‌های دیدنی شهر، آثار تاریخی و فرهنگی آن، خوردنی‌ها و سوغات معروف و دیگر اطلاعاتی که برای یک شهروند شهر گردشگرپذیر نیاز است، هستند و می‌توانند پاسخگوی سوالات گردشگر باشند.
مشکلی که شاید تنها در برخورد با گردشگران خارجی به چشم نمی‌خورد و حتی گاه در برخورد با گردشگران داخلی و سوال آنها در خصوص آدرس مکانی خاص به چشم می‌خورد و در این میان نیز اقشار خاص جامعه همچون فروشندگان به خصوص بازاریان، رانندگان تاکسی، مهمان داران رستوران‌ها و هتل‌ها بیشتر در معرض قرار دارند.
شهر تبریز به دلیل تاریخ دیرینه خود و دارا بودن آثار تاریخی و فرهنگی مختلف به عنوان یکی از شهرهای گردشگرپذیر ایران مطرح بوده اما تاکنون نتوانسته به جایگاه شایسته خود در این حوزه برسد و اگر از مقایسه آن با برخی شهرهای کشورهای همسایه، بگذریم حتی در میان برخی شهرهای کشور نیز نتوانسته جایگاه مناسب خود را بیابد.
با وجود اینکه مردم تبریز همواره به مهمان نوازی و مهمان دوستی معروف بوده‌اند اما با این حال، مهم‌ترین مشکل و خلاء را شاید بتوان مربوط به عدم آموزش‌های ویژه شهروندی در حوزه گردشگری متناسب با اقشار مختلف دانست تا هر فردی با فراگیری آموزش‌های تخصصی مرتبط با صنف خود، بتواند گردشگران را راضی از تجربه سفر خود کند.
بازاریان تبریز را آماده پذیرش گردشگر کنیم
شاید بتوان یکی از مهم‌ترین مکان‌ها و افرادی که باید در معرض آموزش‌های لازم برای پذیرش گردشگر باشند را بازار و بازاریان بدانیم چرا که بازار تبریز به عنوان بزرگترین بازار سرپوشیده جهان همواره مشتری‌های خاص خود را بین گردشگران و به خصوص گردشگران خارجی داشته و دارد.
نوع برخورد اصناف بازار تبریز با هر گردشگر داخلی و خارجی یکی از مسائلی است که می‌تواند به عنوان دغدغه‌ای برای مدیریت گردشگری کلانشهر تبریز مطرح شود و اولویتی مهم در زمینه آموزش شهروندی در حوزه گردشگری باشد.
سهیلا رضایی یکی از دانشجویان عکاسی در تبریز است و از تجربه‌های عکاسی خود در بازار تبریز و نوع برخورد بازاریان با وی می‌گوید. «بازار تبریز زیبایی‌های بصری ویژه ای دارد، زیبایی‌های که برای هر عکاس حرفه‌ای و غیرحرفه ای می‌تواند جذاب باشد. بارها این مکان را به عنوان سوژه عکاسی خود قرار داده‌ام و مجموعه‌های تصویری فراوانی از این مکان دارم اما در کنار آن تجربیات زیادی هم از عکاسی در این بازار به دست آورده‌ام.»
هوای گردشگران را در بازار تبریز داشته باشیم
وی ادامه می‌دهد: «در کنار رفتارهای بسیار خوبی که از بسیاری از این بازاریان دیده‌ام، اما گاه واکنش برخی‌ها در هنگام عکاسی من به حدی نامناسب بوده که باعث ایجاد بحث‌هایی بین من و آنها شده است. گاه برخی از این افراد، نه تنها اجازه عکاسی در محدوده مربوط به خود را نمی‌دهند بلکه واکنش تندی هم دارند که برای هر فردی می‌تواند آزاردهنده باشد.»
رضایی مهم‌ترین مشکل این نوع برخوردها را در مواجهه با گردشگران می‌داند و می‌گوید: «شاید برای من که تبریز زادگاهم بوده و از حسن نیت بازاریان خبر دارم، تحمل برخی رفتارها مشکل نباشد، اما گاه دیده‌ام گردشگران داخلی و خارجی هم در زمان عکاسی از این مکان مورد کم لطفی‌هایی قرار گرفته‌اند.»
این دانشجوی عکاسی، آموزش‌های لازم به بازاریان را برای مواجهه هرچه بهتر با گردشگران، لازم و ضروری می‌داند و می‌گوید: «بازار تبریز متعلق به یک یا چند نفر محدود نیست، بازار تبریز سهم همگان است و باید آمادگی لازم برای پذیرش هر مهمان داخلی و خارجی در آن فراهم شود.»
ضرورت افزایش اطلاعات شهروندان نسبت به مکان‌های گردشگری
اما در این میان پای سخن گردشگران هم که می‌نشینم، آنها نیز نکاتی را مطرح می‌کنند که می‌تواند قابل تأمل باشد.
زهرا منصوریان، اهل سمنان است و همراه با خانواده، شهر تبریز را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب کرده‌اند. می‌گوید: «تعریف کوفته‌های تبریزی را بسیار شنیده‌ام، روز اول خواستیم به همراه خانواده، به یکی از رستوران‌های نزدیک که در پخت این غذا و دیگر غذاهای اصیل تبریزی تبحر خاصی دارد، برویم. مجبور شدیم برای گرفتن آدرس چنین مکانی، از مردم سوال کنیم.»
می‌گوید: «از هر فردی که آدرس چنین مکانی را خواستیم، نتوانست چندان کمک کننده باشد در حالی که انتظار می‌رفت، چندین مکان خوب برای سرو این غذا که به برندی برای تبریز تبدیل شده، به ما پیشنهاد شود.»
گردشگران بسیاری نیز هستند که از آشنا نبودن بسیاری از شهروندان و حتی رانندگان تاکسی نسبت به جاذبه‌های گردشگری و آثار تاریخی و فرهنگی شهر گله مند هستند. مرتضایی از جمله این گردشگران است که می‌گوید: «در پی یافتن یک خانه تاریخی در تبریز بودیم که متناسب با آدرس مکان، راهمان را تا خیابان اصلی پیدا کرده بودیم اما از آنجا به بعد از چندین نفر سراغ ادرس دقیق مکان را گرفتیم که پرس و جو از آنها نتوانست کمکمان کند.»
آموزش زبان متناسب با هر صنف را جدی بگیریم
عدم آشنایی بسیاری از بازاریان، فروشندگان، رانندگان تاکسی و دیگر صاحبان اصناف با زبان انگلیسی نیز مشکلی جدی در حوزه گردشگری است که می‌تواند برای هر گردشگر خارجی، مشکل آفرین باشد؛ حال آنکه با اندکی برنامه ریزی برای آموزش زبان متناسب با حرفه هر شهروند تبریزی می‌توان شاهد حل این مشکل بود.
رئیس هیئت مدیره انجمن راهنمایان گردشگری آذربایجان شرقی در این خصوص به خبرنگار مهر می‌گوید: «در تمام نقاط دنیا، آموزش زبان خارجی به خصوص انگلیسی متناسب با کار و حرفه شهروندان، امری لازم است و به عنوان مثال یک راننده حداقل باید نسبت به یادگیری جهت‌ها، سایت‌های گردشگری و آدرس بیمارستان‌ها و مراکز خرید به زبان انگلیسی اقدام کند.»
محمد شهداد ادامه می‌دهد: «برای تحقق این امر نیاز نیست که شهروندان در سطح بالایی، توانایی مکالمه داشته باشند بلکه باید طی آموزش‌هایی لااقل یاد بگیرند که منظور طرف مقابلشان چیست مثلاً یک بازاری یا فروشنده باید حداقل نام کالای خود، توضیحات کالا و حتی چانه زدن را به زبان دیگر بداند.»
جدی گرفتن آموزش شهروندی در شهرهای موفق حوزه گردشگری
وی شهرهای موفق در حوزه گردشگری را شهرهایی می‌داند که آموزش شهروندی را در اولویت سیاست‌های خود قرار داده‌اند. می‌گوید: «این رفتارها می‌تواند در آمار گردشگری تأثیر ویژه ای بگذارد مثلاً همین کشورهای همسایه همچون ترکیه و آذربایجان؛ با مقایسه سال‌های اخیر می‌توان شاهد تفاوت‌های محسوس در گردشگرپذیری آنها بود.»
شهداد ادامه می‌دهد: «به عنوان مثال در رستوران و هتل این شهرها به راحتی انگلیسی صحبت می‌شود و بدین ترتیب وقتی این تعامل و ارتباط بین شهروندان با گردشگر فراهم شد، قطعاً گردشگر تمایل دارد دوباره به آنجا مراجعه کرده و یا آن شهر را به دیگران هم معرفی کند.»
این شهروندان هستند که خاطره سفر گردشگران را می‌سازند
رئیس هیئت‌مدیره انجمن راهنمایان گردشگری آذربایجان شرقی تجربه سفر را مهم‌ترین قسمت آن سفر دانسته و می‌گوید: «وقتی شهروندان یک شهر پذیرای خوبی برای گردشگران باشند، بیشترین تأثیر را بر روی آنها داشته و خاطره سفر آنان را می‌سازند.»
وی با تاکید بر لزوم ارائه آموزش‌های لازم برای تبدیل تبریز به یک شهر گردشگرپذیر می‌گوید: «برای تبدیل به شهر گردشگرپذیر، مردم باید به یک درجه‌ای از توانایی برسند که قابلیت پذیرش مسافر و گردشگر را داشته باشند و این امر ضرورت ارائه آموزشی ویژه برای تمامی شهروندان را نمایان می‌سازد.»
شهر تبریز با وجود داشتن قابلیت‌های بسیار گردشگری و از سویی مردم خونگرم و مهمان دوست، می‌تواند به قطب گردشگری در کشور و حتی منطقه تبدیل شود. حال که چند ماهی تا فرا رسیدن تعطیلات نوروز و به دنبال آن تعطیلات تابستان مانده، باید فکری به حال آموزش‌های لازم به شهروندان در حوزه گردشگری داشت. مسئولان آگاه باشند که آموزش شهروندی در این اوضاع می‌تواند به داد صنعت گردشگری تبریز برسد.
شاید برای همه ما اتفاق افتاده باشد که درست وسط یک پیاده روی و یا در میان خریدمان در بازار و یا هر مکان دیگری به ناگاه فردی پیش آمده و با زبان انگلیسی و یا زبانی دیگر، شروع به صحبت می‌کند. از روی دوربین به گردن آویخته و یا کوله به پشت انداخته‌اش می‌توان فهمید، گردشگر است و حالا آدرس مکانی را از ما پرس و جو می‌کند.
اگر از این سوال که چند نفر از شهروندان تبریزی مسلط به مکالمه با زبان خارجی هستند، بگذریم؛ تازه می رسیم به این پرسش که چند تبریزی آشنا به مکان‌های دیدنی شهر، آثار تاریخی و فرهنگی آن، خوردنی‌ها و سوغات معروف و دیگر اطلاعاتی که برای یک شهروند شهر گردشگرپذیر نیاز است، هستند و می‌توانند پاسخگوی سوالات گردشگر باشند.
مشکلی که شاید تنها در برخورد با گردشگران خارجی به چشم نمی‌خورد و حتی گاه در برخورد با گردشگران داخلی و سوال آنها در خصوص آدرس مکانی خاص به چشم می‌خورد و در این میان نیز اقشار خاص جامعه همچون فروشندگان به خصوص بازاریان، رانندگان تاکسی، مهمان داران رستوران‌ها و هتل‌ها بیشتر در معرض قرار دارند.
شهر تبریز به دلیل تاریخ دیرینه خود و دارا بودن آثار تاریخی و فرهنگی مختلف به عنوان یکی از شهرهای گردشگرپذیر ایران مطرح بوده اما تاکنون نتوانسته به جایگاه شایسته خود در این حوزه برسد و اگر از مقایسه آن با برخی شهرهای کشورهای همسایه، بگذریم حتی در میان برخی شهرهای کشور نیز نتوانسته جایگاه مناسب خود را بیابد.
با وجود اینکه مردم تبریز همواره به مهمان نوازی و مهمان دوستی معروف بوده‌اند اما با این حال، مهم‌ترین مشکل و خلاء را شاید بتوان مربوط به عدم آموزش‌های ویژه شهروندی در حوزه گردشگری متناسب با اقشار مختلف دانست تا هر فردی با فراگیری آموزش‌های تخصصی مرتبط با صنف خود، بتواند گردشگران را راضی از تجربه سفر خود کند.
بازاریان تبریز را آماده پذیرش گردشگر کنیم
شاید بتوان یکی از مهم‌ترین مکان‌ها و افرادی که باید در معرض آموزش‌های لازم برای پذیرش گردشگر باشند را بازار و بازاریان بدانیم چرا که بازار تبریز به عنوان بزرگترین بازار سرپوشیده جهان همواره مشتری‌های خاص خود را بین گردشگران و به خصوص گردشگران خارجی داشته و دارد.
نوع برخورد اصناف بازار تبریز با هر گردشگر داخلی و خارجی یکی از مسائلی است که می‌تواند به عنوان دغدغه‌ای برای مدیریت گردشگری کلانشهر تبریز مطرح شود و اولویتی مهم در زمینه آموزش شهروندی در حوزه گردشگری باشد.
سهیلا رضایی یکی از دانشجویان عکاسی در تبریز است و از تجربه‌های عکاسی خود در بازار تبریز و نوع برخورد بازاریان با وی می‌گوید. «بازار تبریز زیبایی‌های بصری ویژه ای دارد، زیبایی‌های که برای هر عکاس حرفه‌ای و غیرحرفه ای می‌تواند جذاب باشد. بارها این مکان را به عنوان سوژه عکاسی خود قرار داده‌ام و مجموعه‌های تصویری فراوانی از این مکان دارم اما در کنار آن تجربیات زیادی هم از عکاسی در این بازار به دست آورده‌ام.»
هوای گردشگران را در بازار تبریز داشته باشیم
وی ادامه می‌دهد: «در کنار رفتارهای بسیار خوبی که از بسیاری از این بازاریان دیده‌ام، اما گاه واکنش برخی‌ها در هنگام عکاسی من به حدی نامناسب بوده که باعث ایجاد بحث‌هایی بین من و آنها شده است. گاه برخی از این افراد، نه تنها اجازه عکاسی در محدوده مربوط به خود را نمی‌دهند بلکه واکنش تندی هم دارند که برای هر فردی می‌تواند آزاردهنده باشد.»
رضایی مهم‌ترین مشکل این نوع برخوردها را در مواجهه با گردشگران می‌داند و می‌گوید: «شاید برای من که تبریز زادگاهم بوده و از حسن نیت بازاریان خبر دارم، تحمل برخی رفتارها مشکل نباشد، اما گاه دیده‌ام گردشگران داخلی و خارجی هم در زمان عکاسی از این مکان مورد کم لطفی‌هایی قرار گرفته‌اند.»
این دانشجوی عکاسی، آموزش‌های لازم به بازاریان را برای مواجهه هرچه بهتر با گردشگران، لازم و ضروری می‌داند و می‌گوید: «بازار تبریز متعلق به یک یا چند نفر محدود نیست، بازار تبریز سهم همگان است و باید آمادگی لازم برای پذیرش هر مهمان داخلی و خارجی در آن فراهم شود.»
ضرورت افزایش اطلاعات شهروندان نسبت به مکان‌های گردشگری
اما در این میان پای سخن گردشگران هم که می‌نشینم، آنها نیز نکاتی را مطرح می‌کنند که می‌تواند قابل تأمل باشد.
زهرا منصوریان، اهل سمنان است و همراه با خانواده، شهر تبریز را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب کرده‌اند. می‌گوید: «تعریف کوفته‌های تبریزی را بسیار شنیده‌ام، روز اول خواستیم به همراه خانواده، به یکی از رستوران‌های نزدیک که در پخت این غذا و دیگر غذاهای اصیل تبریزی تبحر خاصی دارد، برویم. مجبور شدیم برای گرفتن آدرس چنین مکانی، از مردم سوال کنیم.»
می‌گوید: «از هر فردی که آدرس چنین مکانی را خواستیم، نتوانست چندان کمک کننده باشد در حالی که انتظار می‌رفت، چندین مکان خوب برای سرو این غذا که به برندی برای تبریز تبدیل شده، به ما پیشنهاد شود.»
گردشگران بسیاری نیز هستند که از آشنا نبودن بسیاری از شهروندان و حتی رانندگان تاکسی نسبت به جاذبه‌های گردشگری و آثار تاریخی و فرهنگی شهر گله مند هستند. مرتضایی از جمله این گردشگران است که می‌گوید: «در پی یافتن یک خانه تاریخی در تبریز بودیم که متناسب با آدرس مکان، راهمان را تا خیابان اصلی پیدا کرده بودیم اما از آنجا به بعد از چندین نفر سراغ ادرس دقیق مکان را گرفتیم که پرس و جو از آنها نتوانست کمکمان کند.»
آموزش زبان متناسب با هر صنف را جدی بگیریم
عدم آشنایی بسیاری از بازاریان، فروشندگان، رانندگان تاکسی و دیگر صاحبان اصناف با زبان انگلیسی نیز مشکلی جدی در حوزه گردشگری است که می‌تواند برای هر گردشگر خارجی، مشکل آفرین باشد؛ حال آنکه با اندکی برنامه ریزی برای آموزش زبان متناسب با حرفه هر شهروند تبریزی می‌توان شاهد حل این مشکل بود.
رئیس هیئت مدیره انجمن راهنمایان گردشگری آذربایجان شرقی در این خصوص به خبرنگار مهر می‌گوید: «در تمام نقاط دنیا، آموزش زبان خارجی به خصوص انگلیسی متناسب با کار و حرفه شهروندان، امری لازم است و به عنوان مثال یک راننده حداقل باید نسبت به یادگیری جهت‌ها، سایت‌های گردشگری و آدرس بیمارستان‌ها و مراکز خرید به زبان انگلیسی اقدام کند.»
محمد شهداد ادامه می‌دهد: «برای تحقق این امر نیاز نیست که شهروندان در سطح بالایی، توانایی مکالمه داشته باشند بلکه باید طی آموزش‌هایی لااقل یاد بگیرند که منظور طرف مقابلشان چیست مثلاً یک بازاری یا فروشنده باید حداقل نام کالای خود، توضیحات کالا و حتی چانه زدن را به زبان دیگر بداند.»
جدی گرفتن آموزش شهروندی در شهرهای موفق حوزه گردشگری
وی شهرهای موفق در حوزه گردشگری را شهرهایی می‌داند که آموزش شهروندی را در اولویت سیاست‌های خود قرار داده‌اند. می‌گوید: «این رفتارها می‌تواند در آمار گردشگری تأثیر ویژه ای بگذارد مثلاً همین کشورهای همسایه همچون ترکیه و آذربایجان؛ با مقایسه سال‌های اخیر می‌توان شاهد تفاوت‌های محسوس در گردشگرپذیری آنها بود.»
شهداد ادامه می‌دهد: «به عنوان مثال در رستوران و هتل این شهرها به راحتی انگلیسی صحبت می‌شود و بدین ترتیب وقتی این تعامل و ارتباط بین شهروندان با گردشگر فراهم شد، قطعاً گردشگر تمایل دارد دوباره به آنجا مراجعه کرده و یا آن شهر را به دیگران هم معرفی کند.»
این شهروندان هستند که خاطره سفر گردشگران را می‌سازند
رئیس هیئت‌مدیره انجمن راهنمایان گردشگری آذربایجان شرقی تجربه سفر را مهم‌ترین قسمت آن سفر دانسته و می‌گوید: «وقتی شهروندان یک شهر پذیرای خوبی برای گردشگران باشند، بیشترین تأثیر را بر روی آنها داشته و خاطره سفر آنان را می‌سازند.»
وی با تاکید بر لزوم ارائه آموزش‌های لازم برای تبدیل تبریز به یک شهر گردشگرپذیر می‌گوید: «برای تبدیل به شهر گردشگرپذیر، مردم باید به یک درجه‌ای از توانایی برسند که قابلیت پذیرش مسافر و گردشگر را داشته باشند و این امر ضرورت ارائه آموزشی ویژه برای تمامی شهروندان را نمایان می‌سازد.»
شهر تبریز با وجود داشتن قابلیت‌های بسیار گردشگری و از سویی مردم خونگرم و مهمان دوست، می‌تواند به قطب گردشگری در کشور و حتی منطقه تبدیل شود. حال که چند ماهی تا فرا رسیدن تعطیلات نوروز و به دنبال آن تعطیلات تابستان مانده، باید فکری به حال آموزش‌های لازم به شهروندان در حوزه گردشگری داشت. مسئولان آگاه باشند که آموزش شهروندی در این اوضاع می‌تواند به داد صنعت گردشگری تبریز برسد
