“سانچی” هرگز نمی‌میرد

بزرگنمایی تصویر

نفت‌کش سانچی متعلق به شرکت ملی نفتکش ایران و ثبت شده در پاناما بوده، این نفتکش حامل ۱۳۶ هزار تن میعانات گازی، به ارزش حدود ۶۰ میلیون دلار بود و باید این میعانات به شرکت هانوا توتال کره جنوبی تحویل داده می‌شد. مبدا حرکت این نفتکش عسلویه بود و آنطور که گفته شده نفتکش و محموله توسط یک شرکت بیمه معتبر بیمه شده بودند. محموله این نفتکش نیز به صورت (FOB تحویل در بندر) به شرکت کره‌ای فروخته شده بود اما بار این نفتکش به مقصد نرسید چرا که در شانزدهم دیماه حادثه‌ای تاریخی رقم خورد.

روز اول پس از حادثه:

پس از برخورد دو کشتی، چین یک کشتی پلیس و سه کشتی برای پاک‌سازی به محل حادثه فرستاد و گاز ساحلی کره‌جنوبی نیز یک کشتی و یک هواپیما برای کمک به عملیات جست‌وجو به محل حادثه اعزام کرد. در این سو اما سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان مرجع دریایی کشور، با همکاری شرکت ملی نفتکش ایران در دفتر این شرکت در چین مشغول بررسی جزئیات و علل حادثه بودند و طی تماس با مرکز MRCC چین، اطلاعات کشتی و اطفا حریق را لحظه به لحظه دنبال می‌کردند.

اعلام  مفقودی همه پرسنل نفت‌کش ایرانی

۱۷ ساعت پس از وقوع این حادثه، شرکت ملی نفتکش ایران خبر مفقودی تمام سرنشینان سانچی را داد و اعلام کرد که عملیات امداد و نجات برای یافتن آنها ادامه داد و این در حالی بود که هنوز اسامی سرنشینان سانچی به‌طور رسمی اعلام نشده بود.

در بیانیه‌ای که توسط این شرکت منتشر شد آمده بود که پس از وقوع این حادثه، کمیته ویژه اضطراری با حضور مدیران ارشد شرکت ملی نفتکش ایران در محل این شرکت در تهران تشکیل و اطلاع‌رسانی‌های لازم به سازمان‌های ذیربط دریانوردی و امداد و نجات بین‌المللی انجام شد.

مقامات دفتر شرکت ملی نفتکش در چین با حضور در سازمان امداد و نجات شانگهای و شرکت‌های Salvage، هماهنگی‌های لازم را به منظور اعزام سریع کشتی‌های تجسس و نجات و عملیات امداد از طریق دریا و هوا انجام دادند. همچنین دو فروند از نفتکش‌های تحت مدیریت شرکت ملی نفتکش ایران عبوری از منطقه نیز به منظور الحاق به تیم امداد و نجات به محل حادثه اعزام شدند.

 کمیته اضطراری مستقر در شرکت ملی نفتکش ایران ضمن بررسی اخبار و اطلاعات دریافتی از منابع مسئول در محل، نسبت به اطلاع‌رسانی به خانواده دریانوردان، وزارت‌خانه‌ها و سازمان‌های ذیربط و موسسات بیمه اقدام کرده است. همچنین با کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در شانگهای نیز هماهنگی‌های لازم به منظور تسریع  و کمک در عملیات امداد و نجات به عمل آمده است.

احتمال دور شدن خدمه نفتکش ایرانی با قایق نجات پر رنگ شد

از همان روز اول سناریو قایق نجات و احتمال دور شدن خدمه نفتکش ایرانی  مطرح شد. تا جایی که در همان زمان اعلام شد بر اساس آنچه گفته شد، قایق نجاتی روی کشتی قرار داشته که در حال حاضر وجود ندارد. یک احتمال است که افراد از طریق این قایق از محل حادثه دور شده باشند اما با توجه به شدت آتش و شرایط آب و هوایی، بالگردها نتوانستند که به طور کامل برای مهار اقدام کنند لکن از سایر روش‌های دیگر اقداماتی انجام شده است.

یکی از معضلاتی که در روز اول پس از حادثه یعنی هفدهم دی ماه شائبه برانگیز شده بود، تفاوت در لیست اسامی منتشر شده در رسانه‌های مختلف بود که در نهایت، شرکت ملی نفت‌کش اسامی کامل خدمه حاضر در این کشتی را در اختیار ایسنا قرار داد که تاحدودی با لیست‌های منتشر شده تفاوت داشت.

بر اساس آن لیست مجید قصابی عروجی، کاپیتان، فرید محبی، سرمهندس، مجید نقیان، افسر اول، حسین جهانی هل آباد، افسر دوم، احسان ابولی قاسم آبادی، افسر دوم، میلاد عنایتی، افسر سوم، حامد بهاری هشکوایی، مهندس دوم، محمدرضا رضازاده ماسوله، مهندس سوم، مهدی سادگی، مهندس سوم، حسن رومیانی، مهندس چهارم، محمد کاووسی تکاب، افسر تدارکات، بهرام اتحاد، افسر برق، عبدالغنی سامری، سرملوان، بوذر نظامی، کمک سر ملوان، سیدجواد حیدری، ملوان یکم، محمد ساجب علی میریدها، ملوان یکم، محمدهارون راشید، ملوان یکم، علیرضا نجفی‌فر، ملوان دوم، علی حیدریه کهن، ملوان دوم، بهرام پوریانی، تعمیرکار، یاور افشاری، روغن کار، میلاد آروی، روغن کار، مسلم علیزاده نودهی، روغن‌کار، عبدالکریم بشارتی پور، سرآشپز، امید ضیایی، کمک سرآشپز، ایوب مظفری عبدگاه، مهماندار، احسان فرجی، مهماندار، سعید دهقانی، دانشجوی عرشه از دانشگاه خارگ، پوریا عیدی پور، دانشجوی عرشه از دانشگاه خارگ، سجاد عبداللهی، دانشجوی عرشه از دانشگاه خارگ، محمد پیریائی، دانشجوی موتور از دانشگاه صنعت نفت محمودآباد، ساغی فعال، همسر حسین جهانی هل‌آباد جزو افراد حاضر در سانچی بودند.

بازار داغ شایعات

در روز دوم، تنور اخبار سانچی بسیار داغ بود تا جایی که تمام رسانه‌های داخلی و خارجی سوژه‌ای جز سانچی نداشتند که همین موضوع نیز به بازار شایعات دامن می‌زد و در برخی رسانه‌ها اخباری مبنی بر پیدا شدن افراد سانچی دیده می‌شد که این خبر نیز همان زمان با صحبت‌های صریح مدیرعامل شرکت ملی نفتکش ایران تکذیب شد.

روز دوم پس از حادثه

نیروهای امدادرسان روز دوشنبه برای دومین روز همچنان در تلاش برای مهار آتش سوزی نفتکش ایرانی بودند و از همان زمان نگرانی‌های مبنی بر  انفجار و غرق شدن نفت کش به وجود آمد. از سوی دیگر شدت آسیب محیط زیستی و وسعت لکه نفتی از این کشتی تا اون روز مشخص نشده بود، اما پیش بینی می شد که این فاجعه بدترین فاجعه از سال ۱۹۹۱ باشد که طی آن ۲۶۰ هزار تن نفت سواحل آنگولا را آلوده کرد.

نیروی دریایی آمریکا یک هواپیمای نظامی را برای کمک به جست‌وجو که منطقه‌ای به وسعت ۱۲ هزار و ۳۵۰ کیلومتر مربع را در برمی‌گیرد اعزام کرد اما در بیانیه‌ای اعلام کرد مکان هیچ یک از ۳۲ خدمه مفقود این نفتکش را شناسایی نکرده است.

چرا عملیات کند پیش می‌رفت؟

اما یکی از موارد مورد انتقاد، کند پیش رفتن عملیات اطفای حریق بود که علت آن نیز این مطرح شده بود که باتوجه به اینکه نفتکش ایرانی از لحظه تصادف همچنان در حال سوختن بود و شدت آتش، انفجار و انتشار نفت در آب‌های مجاور مانع از انجام به موقع عملیات حریق شده بود و کشتی‌های امدادرسان نمی‌توانستند برای اطفای حریق به آن نزدیک شوند و منتظر شرایط مساعد برای انجام عملیات اطفای حریق بودند چراکه لازمه انجام عملیات اطفای حریق آن بود که کشتی‌های امدادرسان بتوانند به فاصله ۱۵۰ متری کشتی در حال سوختن برسند و لکه نفتی حدود ۱۰۰۰ متر اطراف کشتی را فرا گرفته بود، بنا بر این دسترسی به کشتی بسیار دشوار بود.

جسد یکی از مفقودین نفتکش ایرانی پیدا شد

اتفاق مهم در روز دوم پس از حادثه پیدا شدن جسد یکی از مفقودین حادثه بود که از همان لحظه اول اقدامات برای انتقال پیکر به شانگهای و شناسایی هویت آن انجام شد. عملیات اطفاء و امداد ادامه داشت اما حجم حریق و انفجار در تمام مخازن کشتی به میزانی بود که عملیات امدادرسانی را با سختی و مشکل مواجه کرده بود اما کماکان عملیات ادامه داشت.

احتمال زنده‌بودن دریانوردان

پیداشدن پیکر این دریانورد مجهز به لباس ویژه نجات احتمال زنده‌بودن دریانوردان را تشدید کرد و این احتمال را به وجود آورد که امکان اینکه نفرات دیگر فرصت کرده باشند با قایق نجات وارد آب شده و زنده مانده باشند، وجود دارد.

به همین دلیل تمام تمرکز روی آن بود که پرسنل را نجات دهند. این احتمال وجود داشت که آن‌ها یا به طرف موتورخانه در پایین نفت‌کش رفته باشند یا از یکی از قایق‌های نجات استفاده کرده یا به کمک لباس‌های وضعیت اضطراری، خود را به دریا انداخته باشند. در هر حال تمرکز روی نجات افراد و خاموش‌کردن آتش بود.

کشتی چینی آسیب ندید

درباره کشتی باربری چینی گفته شد که چندان آسیب ندیده و قرار شد تا نمایندگان شرکت ملی نفت‌کش در شانگهای از کشتی بازدید کنند. همین‌طور بازرس‌ها و نمایندگان بیمه نیز بازدید کرده و مرکز پژوهشی مهندسی دریا (VDR) آن را چک خواهند کرد. بعد از خاموش‌کردن آتش، روی کشتی خواهیم رفت و با بررسی‌ها از تمامی زوایا، می‌توان دلیل اصلی این تصادم را شناسایی کرد.

مسوولان بر این باور بودند که  نفت‌کش ایرانی مجهز به آخرین سیستم‌های راداری و پیشرفته‌ترین سیستم‌ها بوده و از نظر فنی، وضعیت بسیار خوبی داشته است و نیروی انسانی درون این نفت‌کش نیز همه آموزش‌ها را دیده‌اند و بسیار متخصص هستند.

نشانه‌های زنده بودن پرسنل

اولویت ایران، پیدا کردن و نجات پرسنل مفقود شده بود و مسئولان ایرانی به دلیل این‌که یکی از قایق‌های نجات سانچی ناپدید شده بود، احتمال می‌دادند خدمه با قایق نجات از محل گریخته باشند. از سوی دیگر پیکری که پیدا شده بود و هویت ایرانی داشت، لباس نجات بر تن داشته و این احتمال این‌که خدمه فرصت کافی برای پوشیدن لباس نجات و فرار را داشته‌اند را قوت بخشید.

مشاهدات قایق عبوری از سانحه برخورد نفتکش ایرانی

آنطور که رسانه های خارجی در آن روز اعلام کرده بودند بادهای شدید، موج‌های بلند و گازهای سمی مانع از پیدا شدن دریانوردان ایرانی مفقود نفتکش سانحه دیده در دریای چین شرقی و اطفای آتش سوزی کشتی درمدت سه روز گذشته است.

وزارت حمل و نقل چین در بیانیه‌ای اعلام کرده بود که شرایط جوی نامساعد از جمله بادهای شدید، بارندگی و موج‌هایی به بلندی سه متر مانع تلاش‌ها برای اطفای آتش و جست و جو برای ۳۱ خدمه مفقود این نفتکش شده است.

دو مقام کره جنوبی اظهار کردند: شعله‌های آتش تیم امداد و نجات گارد ساحلی کره جنوبی را ناچار کرده در فاصله سه مایلی (۴.۸ کیلومتری) این نفتکش مستقر شوند.

زمزمه های عدم همکاری چین برای اطفای حریق

در آن روز زمزمه های عدم همکاری چینی ها به گوش رسید و این در حالی بود که این کشور قول همکاری به ایران داده بود با این وجود میزان آتش نفتکش ایرانی عصر روز سوم پس از حادثه نسبت به صبح تغییری نکرده بود اما ساعت ۱۷ انفجاری روی عرشه صورت گرفت که شدت آن به مرور زمان کم شد.

در این میان مسوولان از ورود تیم ژاپن برای همکاری در اطفای حریق خبر دادند و قرار بر این بود که این تیم نیز از روز چهارم عملیات خود را آغاز کنند. و باید گفت که تا روز چهارم هنوز هویت پیکر پیدا شده مشخص نبود.

در نوزدهم دی ماه و پس از تشکیل کمیته ویژه‌ای متشکل از نمایندگان این سه وزارتخانه و شرکت ملی نفتکش تشکیل و همان روز  اولین جسله این کمیته به منظور بررسی آخرین وضعیت نفتکش ایرانی حادثه‌دیده در آب‌های چین و با هدف تسریع در پیگیری امور، ایجاد هماهنگی‌های لازم میان مسئولان ایرانی و چینی و ایجاد مرکزیت واحد در اتخاد تصمیم‌گیری‌های مقتضی برگزار شد.

روز چهارم پس از حادثه

در نهایت بیست دی ماه، اطفاء حریق نفتکش ایرانی از ساعت ۵ به وقت ایران توسط چین آغاز شد که دو کشتی عملیات را آغاز کردند و چند واحد هم به صورت رزرو در حالت آماده باش قرار گرفتند که اگر مواد اطفاء حریق کشتی‌های آتش‌خوار تمام شد، وارد کار شوند.

از سوی دیگر از آنجایی که دولت چین پیش از این برای عملیات اطفاء همکاری نمی‌کرد، دولت ایران با ژاپن وارد مذاکره شد و قرار بر این بود که تیم ژاپنی در آن شب یا فردای آن روز به محل برسند، اما گفته شد که با آغاز عملیات توسط چینی‌ها حضور ژاپن مفید است، اما ضروری نیست.

کارشکنی چینی ها

درحالی که مقامات ایران تلاش خود را برای تسریع عملیات با هدف نجات پرسنل سانچی می‌کردند، زمزمه‌های عدم همکاری چین و اختلاف نظرهایی بین تیم چینی و ایرانی به گوش می‌رسید. چینی‌ها حجم آتش و وجود مواد فرار را مطرح می‌کردند که تا شعاع چندصدمتری و حتی چندهزار متری می‌رود و ریسک اطفاء حریق را بالا می‌برد، اما نظر ایران با توجه به این‌که تجربه جنگ و آتش سوزی کشتی‌ها را داشته این بود که خطر  برطرف شده است.

اعلام آمادگی ایران برای خاموش کردن آتش

با وجود این‌که به دلیل حجم آتش نزدیک شدن به سانچی پرریسک و ناشدنی بود، ایران به طرف چینی اعلام کرد حاضر است حتی با وجود ریسک نسبتا بالا گروه‌های زبده‌ای برای کمک به خاموش کردن این کشتی و نجات سرنشینان آن اعزام کند. هم‌چنین ایران تصمیم گرفت تا اگر شرایط مساعد بود، هلی‌بورد انجام شود و تیم عملیاتی از ایران با هلی‌کوپتر به منطقه اعزام شود. هم‌چنین در ایران فرآیند اخذ DNA از خانواده مفقودین با هدف شناسایی هویت پیکر پیدا شده آغاز شد.

روز پنجم پس از حادثه:

نفتکش ایرانی بر اثر جریان باد در حال نزدیک شدن به مرزهای آبی ژاپن بود و  این در حالی بود که کارشناسان هنوز از نجات سرنشینان قطع امید نکرده‌ بودند در این میان ژاپنی‌ها نیز آمادگی خود را برای اطفای حریق اعلام کرده بودند.

احتمال خاموش شدن آتش پر رنگ شد

در روز ششم بعد از حادثه احتمال خاموش شدن آتش به وجود آمد تا جایی که مسئول کمیته ویژه رسیدگی حادثه نفتکش سانچی پس از دیدار با سفیر ژاپن اعلام کرد که احتمالا حریق نفتکش تا فردا ظهر یعنی روز هشتم بعد از حادثه خاموش شود.

در آن روز گفته شد که تیم چینی از شب گذشته در انجام عملیات اطفای حریق فعال تر شده‌اند. همچنین آتشخوارهای ژاپن کنار آتشخوارهای چینی وارد عملیات شده و فوم زیادی روی نفتکش آتش گرفته پاشیده شده است.

آتش نفتکش سانچی کمی تحت کنترل درآمده بود و قرار شد چنانچه دمای کشتی اجازه دهد، نیروها به صورت هلی‌برد روی عرشه بروند و عملیات تجسس آغاز شود. اما دمای نفتکش به اندازه‌ای نشده بود که به نیروها اجازه ورود به عرشه را بدهد.

یک هفته بعد از وقوع حادثه، علی ربیعی، برای نظارت مستقیم بر عملیات اطفای حریق عازم چین شد، او پس از دیدار با سفیر ژاپن درمورد اطفای حریق نفتکش ایرانی با تاکید بر اینکه هنوز وقت طلایی ما تمام نشده است، اعلام کرد که عملیات به شدت ادامه دارد و در صورت کاهش دما نیروهای تجسس وارد نفتکش خواهند شد.

روز هفتم بعد از حادثه

آغاز فرآیند اخذ DNA از خانواده‌های مفقودین نفتکش ایرانی

در روز هفتم فرآیند اخذ DNA از خانواده‌های مفقودین نفتکش برای تشخیص هویت نخستین پیکر پیدا شده به صورت رسمی آغاز شد.

جعبه سیاه نفتکش ایرانی همراه دو پیکر جدید پیدا شدند

در همان روز جعبه سیاه نفتکش ایرانی و دو پیکر جدید در پل فرماندهی (بالاترین نقطه کشتی) توسط نیروهای چینی پیدا شدند چون تیم ایرانی هنوز به محل حادثه نرسیده بود و به علت زیاد بودن گازهای سمی و نبود اکسیژن کافی نیروهای چینی فقط نیم ساعت در نفتکش حضور یافتند و خارج شدند.

تکاوران ایرانی به چین رسیدند

تکاوران ایرانی که برای ورود به سانچی به چین اعزام شده بودند، با شناور تندرو به محل حادثه اعزام شدند. قرار بود این نیروها به داخل نفتکش بروند و عملیات تجسس را آغاز کنند. ۱۲ تکاور ایرانی ۲۳ دی‌ماه به محل حادثه رسیدند و طبق برنامه قرار بر این شد که پس از پایین آمدن دمای کشتی برای تجسس مفقودین وارد سانچی ‌شوند.

روز هشتم پس از حادثه پایان یک تراژدی

درحالی که تکاوران ایرانی در یک قدمی ورود به سانچی بودند، پس از ۹ روز سوختن در آتش، درنهایت طی دو ساعت نفتکش در دل دریا فرورفت و رنگ سفید امیدواری زنده بودن ۲۹ پرسنل آن در سیاهی دود غلیظی که بدنه کشتی را در لحظات آخر در آغوش گرفته بود، گم شد. درجه حرارت سانچی در ساعات و دقایق آخر تا ۹۰۰ درجه بالا رفت و امکان ورود به آن وجود نداشت. این حادثه باعث شد دولت روز ۲۵ دی ماه، را اعزای عمومی اعلام کند.

پاسخ به ابهامات سانچی

“سانچی” ۹ روز در دل آب با آتش جنگید، اما درنهایت غرق شد و به زیر آب رفت اما ابهامات زیادی برجای گذاشت؛ از جمله چگونگی برخورد دو کشتی، دقایق پرالتهابی که به دریانوردان گذشته است، دلیل نجات نیافتن پرسنل و سئوال‌های دیگر هم‌چنان در ذهن مردم باقی ماند.

سانچی مشکل رادار داشته است؟

پاسخ کارشناسان به این سوال که آیا سانچی مشکل رادار داشته یا نه، اینطور بود که مسائلی مبنی بر این‌که نفتکش سانچی رادار یا قایق نجات نداشته خیلی بعید است. مجهزترین رادارها در سیستم دریانوردی فقط می‌توانند هشدار دهند و هیچ عملیاتی نمی‌توانند انجام دهند. یعنی فقط می‌توانند هشدار دهند که یک کشتی بیش از حد مجاز نزدیک شده است. آفیسری که در آن لحظه در حال شیفت‌دهی است، باید در قبال هشداری که از رادارها دریافت می‌کند، عکس‌العمل انسانی نشان دهد.

البته اعلام شده بود که سانچی سه رادار داشته و به یک ایمنی مضاعف مجهز بوده است اما این‌که آفیسر چه عکس‌العملی نشان داده بستگی به این داشته که چند دقیقه فرصت داشته است. البته کشتی مقابل هم باید یک اقدام مقابل انجام دهد.

هم‌چنین این سوال مطرح شد که چرا زمانی که دو کشتی متوجه شدند در مسیر یکدیگر قرار دارند، ترمز نکردند یا تغییر مسیر نداده‌اند؟ پاسخ کارشناسان به این سوال این بود که کشتی به سیستمی به نام ترمز مجهز نیست. درنهایت می‌توان موتور نفتکش را متوقف کرد که توقف کشتی بعد از خاموش کردن موتور به زمان زیادی نیاز دارد. درمورد چرخاندن سکان کشتی و تغییر مسیر نیز باید گفت که این کار در مسیرهای پرتردد ریسک بالایی دارد. احتمالا پرسنل سانچی اقداماتی انجام داده‌اند اما این‌که دقیقا چه اقدامی انجام داده‌اند، مشخص نیست.

همه پرسنل سانچی در لحظات اول فوت شده‌اند؟

چینی‌ها ادعا کرده بودند همه پرسنل سانچی در دقایق اول پس از آتش سوزی فوت کردند. ادعایی که توسط بسیاری از کارشناسان رد شد. زیرا انفجار ابتدا از وسط کشتی آغاز شده بود. همچنین طبق اولین خبرها که از سوی رسانه‌های خارجی مانند رویترز منتشر شد، پرسنل کشتی چینی پس از انفجار خود را به داخل دریا انداخته‌اند و این نشان می‌دهد تصادفی که انجام شده مرگبار نبوده است.

سرنوشت قایق نجات چه شد؟

همانطور که ذکر شد، عکس‌هایی که از سانچی گرفته شد، حاکی از آن بود که یکی از قایق‌های نجات سر جای خودش نیست. در کشتی کنار هر قایق نجات یک جرثقیل برای استفاده از قایق ساخته شده است و عکس‌ها نشان داده بود که از یکی از این جرثقیل‌ها برای پایین آوردن قایق استفاده شده است، اما موفق نبوده‌اند. البته احتمال منفجر شدن این قایق هم وجود دارد. قایق‌های نجاتی که برای نفتکش‌ها تعبیه می‌شوند، بسیار مجهز هستند. سوخت آن‌ها بنزین است و دستگاه‌هایی دارند که به ماهواره وصل می‌شود و امکان ارسال سیگنال به آن‌ها وجود دارد. یکی از نگرانی‌هایی که در روزهای اول وجود داشت، این بود که اگر پرسنل سانچی از قایق استفاده کردند، چرا هیچ سیگنالی ارسال نمی‌کنند.

پرسنل سانچی داخل موتورخانه رفته بودند؟

اخباری مبنی بر این‌که پرسنل سانچی داخل موتورخانه بودند، وجود داشت که طبق دستورالعمل‌های ایمنی صحت این اخبار رد شد. زیرا دستورالعمل‌های ایمنی، افراد هنگام آتش‌سوزی نباید وارد موتورخانه شوند. اگر دزد دریایی وارد کشتی شد، افراد می‌توانند وارد موتورخانه شوند، زیرا قسمت اعظم موتورخانه زیر سطح آب قرار دارد. به طور کلی دیوارهای موتورخانه به صورت عمومی ضدآتش هستند. درهای موتورخانه هم ضد آتش است، اما آتش نگرفتن موتورخانه منوط به این است که همه درها بسته باشد.

برفرض مثال هم پرسنل فرار کرده و به داخل موتورخانه رفته باشند و همه درهای موتورخانه را بسته باشند، اما در و دیوارهای موتورخانه هم به میزان مشخصی مقاومت در برابر درجه خاصی از حرارت و آتش دارد. حتی اگر در و دیوارها هم مقاومت کافی را داشته باشند، افرادی که در موتورخانه هستند نیاز به هوا دارند. به نظر کارشناسان بعید است که آنان به داخل موتورخانه رفته و محبوس شده باشند.

پیکر دریانوردان ۲۴ بهمن به کشور رسید

پیکر دریانوردانی که هفتم بهمن‌ماه دبیرخانه کمیته ویژه رسیدگی به سانحه سانچی، هویت آن‌ها را مشخص کرد و به «میلاد آروی»، «مجید نقیان» و «محمد کاووسی» متعلق بود؛ بامداد ۲۴ بهمن ماه به فرودگاه امام خمینی رسید و مراسم تشییع آن‌ها ۲۷ بهمن‌ماه بعد از نماز جمعه با حضور جمع کثیری از مردم انجام شد.

علت حادثه مشخص شد

سرانجام، بعد از پنج ماه، سازمان بنادر و دریانوردی علت اصلی حادثه به وجود آمده برای کشتی سانچی را تغییر مسیر کشتی فله‌بر چینی اعلام کرد. در نشست خبری در تشریح گزارش نهایی سانحه سانچی اعلام شد که پس از بررسی‌های طولانی مدت سرانجام کشورهایی که در بررسی این حادثه حضور دارند، درنهایت برای ارائه علت نهایی حادثه به دو گروه تقسیم شده‌اند. در این رابطه ایران به همراه پاناما و بنگلادش به این نظریه رسیده‌اند که علت اصلی این حادثه تغییر مسیر کشتی فله بر چینی کریستال ۱۵ دقیقه قبل از حادثه بوده است.

هم‌چنین اعلام شد که کشورهای چین و هنگ کنگ به عنوان دیگر کشورهای حاضر در بررسی این حادثه معتقدند که کشتی سانچی در این اتفاق به عنوان کشتی راه دهنده حضور داشته که باید پیش از برخورد با کشتی چینی تغییر مسیر می‌داده و در این زمینه کشتی کریستال مقصر نیست.

گزارش نهایی تیم داخلی و بین‌المللی غواصی

تیم مشاوران داخلی هم بعد از انجام بررسی‌های خود اعلام کردند با توجه به وضعیت و تغییر شکل ساختمان کشتی سانچی در اثر حرارت و فشار آب در زمان غرق شدن، کاهش ارتفاع ساختمان آن از حدود ۲۸ متر به حدود ۱۳ متر، در هم پیچیدگی ساختمان کشتی و ریزش اجزای داخلی آن، در همان جلسات و بررسی‌های اولیه احتمال وورد غواص به ساختمان  این کشتی منتفی اعلام شد.

با این وجود، با توجه به اصرار مدیریت ارشد شرکت ملی نفتکش ایران برای بررسی تمام راهکارهای اعزام غواص و جست‌وجوی نشانه ای از پیکر شهدا، در بررسی تصاویر ثانویه دریافتی برروی ساختمان کشتی و موقعیت و شرایط آن تمرکز شد اما محدودیت‌های اعزام و ورود غواص اعم از میزان پیشروی، ‌مدت زمان غوص در دریا و … بار دیگر امکان اعزام غواص و ورود به داخل سانچی را رد کرد بخصوص که منافذ و راه‌های ورود به کشتی نیز مسدود شده و یا از بین رفته است.

بر این اساس و طبق بررسی کلیه تصاویر دریافتی و با لحاظ تمام شرایط و جوانب حادثه و مدت هشت روزی که سانچی در آتش با درجه حرارت بیش از ۹۰۰ درجه سانتیگراد سوخت و ذوب شدن آن بر اثر حرارت و فشار ناشی از غرق شدن، حتی به فرض اعزام غواص نمی‌توان به یافتن نشانه‌ای از پیکر شهدا امیدوار بود. به عبارت دیگر در شرایط فعلی این کشتی، احتمال موفقیت در یافتن نشانه ای پیکر شهدای سانچی غیرممکن اعلام شد.

 امکان خارج کردن لاشه سانچی

درباره خارج کردن لاشه سانچی نیز با توجه به شرایط ویژه این کشتی، وزن آن، عمق آب و موقعیت جوی و جغرافیایی منطقه و فاصله ۳۰۰ مایلی آن از ساحل، به تجهیزات بسیار پیچیده و پیشرفته‌ای نیاز است که در حال حاضر در دنیا وجود ندارد. شرکت ملی نفتکش ایران  از زمان سانحه سانچی، برای مراحل عملیاتی مختلف از جمله ارزیابی اعزام غواص، اعزام ربات و تصویربرداری از کشتی سانچی حدود ۴۰ میلیون یورو هزینه کرده است.

از سوی دیگر در نامه مکتوبی که از سوی  اعضای تیم عملیات شرکت اسمیت به عنوان بهترین شرکت سالویج در دنیا به شرکت ملی نفتکش ارسال شده است، پس از بررسی همه جانبه و انجام مطالعات تخصصی اعلام شده است که امکان انجام عملیات غواصی برای تفحص و یا بالا کشیدن لاشه کشتی سانچی وجود ندارد.

در این نامه آمده است: از روی تجربه و دانش کسب شده از ده‌ها عملیات استخراج شناورهای غرق شده، به نظر ما امکان خارج کردن نفتکش سانچی وجود ندارد. عمق و وضعیتی که نفتکش غرق شده سانچی در آن قرار دارد و جایگاه به خصوص آن، مدل کشتی و شرایط ویژه آن در اثر نوع حادثه عواملی هستند که مانع بیرون کشیدن این کشتی از عمق آب می‌شوند.

مجموع وزن قسمت انتهایی سانچی باید دقیق اندازه گیری شود که به نظر می‌رسد با در نظر گرفتن محدوده قوانین ایمنی لازم حداقل حدود ۲۲.۰۰۰ الی ۲۵.۰۰۰ تن باشد. برای بالا کشیدن این مقدار عظمت حجم سازه سانچی به علت استحکام ساختاری، هیچگونه تجهیزات بالابری فعلاً وجود ندارد که قادر به انجام چنین عملیاتی باشد. بیش از هزاران ساعت غواصی برای خارج کردن این عظمت حجم سازه سانچی مورد نیاز خواهد بود. در چنین عمقی برای بیرون کشیدن هرگونه کشتی غرق شده‌ایی آن هم با این حجم عظیم و پیچیده، ریسک هرگونه عملیات به حدی خواهد بود که به عقیده ما غیر قابل قبول است.

دریافت خسارت سانچی از چینی‌ها

درنهایت اینطور اعلام شد که بخشی از بیمه بدنه شناور سانچی داخلی و بخشی هم خارجی بوده که چون چینی‌ها مقصر حادثه بودند، دریافت این خسارت بازیافت هم دارد.

بر این اساس گفته شد درصدی از بیمه بدنه سانچی در ایران و درصدی هم در خارج از کشور فراهم شده بود که در اینجا چون کشتی چینی درصد زیادی در تصادف با سانچی مقصر بود این دریافت خسارت از آنجا هم بازیافت دارد. بانک مرکزی برای پرداخت بیمه‌های خارجی حواله ارزی صادر می‌کند و این ارز از سامانه نیما تامین می‌شود. در مورد دریافت خسارت سانچی هم گفته شد خدمات دریافت این خسارت به صورت ارزی انجام خواهد شد.

اما این کشتی به لحاظ بیمه مسئولیت در ایران بیمه نشده است، چراکه هزینه آن بسیار بالاست و احتمال داشت کنوانسیون‌های دریایی به خاطر حادثه سانچی تغییر کنند. اما بخشی از بیمه بدنه این شناور در ایران بیمه شده بود و هرچند چون کشتی چینی مقصر حادثه بوده از آن محل هم پوشش بیمه‌ای وجود داشت.

بیمه سانچی به کجا رسید؟

بر این اساس حدود ۳۰ درصد از بیمه‌نامه سانچی توسط شرکت‌های بیمه داخلی پوشش داده شد که ۲۰ درصد از آن از سوی بیمه البرز و ۱۰ درصد آن هم از طرف بیمه ملت بوده، از این ۳۰ درصد هم ۵۰ درصد آن توسط بیمه مرکزی پوشش اتکایی داشته است.

با توجه به اینکه ارزش نفتکش سانچی حدود ۳۲ میلیون دلار برآورد شده است، پرداخت حدود ۱۰ میلیون دلار از این خسارت بر عهده شرکت‌های بیمه ایرانی بود که از این رقم پنج میلیون دلار سهم دو شرکت بیمه البرز و ملت و پنج میلیون دلار هم سهم بیمه مرکزی می‌شود.

۷۰ درصد مابقی پوشش بیمه‌نامه سانچی متعلق به یک کلوپ بیمه‌ای بین‌المللی است که توسط ۱۱ شرکت خارجی به رهبری شرکت بیمه نروژی SKULD بیمه شده است. این کلوپ بیمه‌ای که برای جلوگیری از ضرر مالکان و ایجاد اطمینان در سفرهای دریایی تاسیس شده است که اصطلاحا به کلوپ‌های P&I معروف هستند. با این حال این نوع بیمه شامل خسارت‌های معمولی نیست و مواردی نظیر خسارت‌های وارد شده به محیط زیست همچون آلودگی‌های نفتی و خسارت‌های وارده به محموله‌ها و کشتی‌های دیگر را شامل می‌شود.

 و ماجرای سانچی همچنان ادامه دارد

البته ماجرای سانچی تمام نشده و از سال گذشته تاکنون حواشی درباره آن ادامه دارد تاجایی که حتی احتمال گروگان‌گیری کارکنان سانچی و زنده ماندن افراد پس از برخی تماس‌های مشکوک به خانواده این عزیزان مطرح شد و این در حالی است که مسوولان کشور این مساله را به‌طور کامل رد کرده‌اند.