دهیاری‌ها و راه‌های نرفته

به گزارش آذر صبح، مدیریت روستایی با تکیه بر سازمان ها و نهادهای مردمی از رهیافت های مطرح با هدف توسعه پایدار و متوازن در بسیاری از نقاط جهان از جمله ایران است؛ از این رو  دهیاری ها در قالب نهادی غیردولتی بر اساس قانون مصوب مجلس شورای اسلامی در ۱۳۷۷ تأسیس شده و از ۱۳۸۲ فعالیت خود را آغاز کرده اند.

تربیت مدیران آشنا به شرایط روستا و سازمان های محلی، انجام کار کارشناسی کافی قبل از اجرای طرح ها، انتخاب دهیاران توانمند و به دور از مسائل قبیله ای، لحاظ کردن رضایت مردم، الزام سازمان ها به همکاری با دهیاران، و اعطای نقش بیشتر به دهیاران در امور روستایی از جمله الزامات موفقیت دهیارهای است که تاکنون آن چنان که باید به آن توجه نشده است.

آذربایجان شرقی با ۲ هزار و ۷۰۸ روستا که یکهزار و ۹۴۷ مورد از آنها دارای دهیاری هستند، در زمینه آبادانی و عمران روستایی با تکیه بر توان دهیاری ها گام های خوبی در سال های گذشته برداشته است، اما بدون شک تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی دارد.

کارشناسان با اشاره به تجربه جهانی در زمینه دهیاری ها به عنوان نهاد اصلی تحقق توسعه روستایی می گویند که تنها تزریق اعتبارات به دهیاری ها پاسخگو نیست و  مسیر اصلی عمران روستاها از آموزش می گذرد که در این اساس دهیاران گروه هدف اصلی محسوب می شوند.

با وجود اینکه آذربایجان شرقی در زمینه پرداخت تسهیلات اشتغال روستایی جزو سه استان برتر کشور است، اما دهیاران آن با مشکلاتی همچون وجود ۳۷۷ روستای خالی از سکنه، وجود ۷۶۰ روستای فاقد دهیاری و اشتغال ضعیف روستایی مواجهند.

کمک ۶۲۱ میلیاد تومانی دولت تدبیر و امید به دهیاری های آذربایجان شرقی

آمار منتشر شده توسط استانداری آذربایجان شرقی نشان می دهد دولت تدبیر و امید در فاصله سال های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۷ شمسی ۶۲۱ میلیارد تومان به دهیاری‌های آذربایجان شرقی کمک مالی کرده است؛ این در حالی است که از سال ۸۲ تا ۹۲ میزان پرداختی دولت به دهیاری‌ها ۱۶۲ میلیارد تومان بوده است.

استان آذربایجان شرقی در زمینه پرداخت تسهیلات اشتغال پایدار روستایی نیز رتبه دوم کشور را کسب کرده و از محل تفاهم‌نامه معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور با بانک سینا، ۴۱ طرح از استان با قابلیت جذب ۲۵ میلیارد تومان اعتبار به این بانک معرفی شده است.

در ۶ سال فعالیت دولت تدبیر و امید همچنین ۸۸ درصد تعهدات آذربایجان شرقی از محل پروژه ارتقای تولید و اشتغال پایدار در دشت‌ها و مناطق روستایی تحقق یافته است، ضمن اینکه در این مدت طرح توسعه جامع عمران و آبادی همزمان در ۶ روستای شهرستان ورزقان به عنوان یک طرح نمونه کشوری و با ۱۴ میلیارد تومان اعتبار اجرا شده است.

اجرای طرح پژوهشی «ارائه راهبرد عملی برای اشتغال روستایی در ۶۵ روستای هدف استان»، تکمیل ۱۰۰ در صدی اطلاعات روستاهای استان در سامانه آمار و اطلاعات آبادی‌های کشور، تمهید مقدمات احداث شهرک نمایشگاهی و سکونت‌گاه روستایی در استان، راه‌اندازی سامانه مالی «چکاد» با قابلیت حسابداری دهیاری‌ها، راه‌اندازی شبکه جامع روستایی (شجر) در دهیاری‌های استان، انجام سفرهای آموزشی برای دهیاران استان و کسب رتبه اول در بحث تعامل دفاتر امور روستایی با سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور از دیگر اقدامات انجام شده در حوزه دهیاری های آذربایجان شرقی از ابتدای فعالیت دولت تدبیر و امید تا به امروز است.

آموزش بیش از  ۶۰۰۰ دهیار در آذربایجان شرقی

معاون آموزشی سازمان جهاد دانشگاهی آذربایجان شرقی گفت: بر اساس قرارداد آموزشی منعقد شده با اداره کل امور روستایی و شوراهای استانداری آذربایجان شرقی ۶ هزار و ۴۶۳ نفر از دهیاران و کارشناسان دهیاری های استان از دوره های آموزشی جهاددانشگاهی بهره مند می شوند.

اکبر اسمعیلی افزود: آموزش دهیاران به‌عنوان مدیران روستایی، نقش مهمی در توسعه روستایی خواهد داشت و سبب می‌شود تا دهیاران بتوانند متناسب با شرح وظایف محوله، به طور مؤثر فعالیت‌هایشان را ادامه داده و بر کارایی خود بیافزایند.

وی با بیان اینکه دهیاران اصلی‌ترین ارکان مدیریت روستایی شناخته می‌شوند، افزود: ارائه آموزش‌های مناسب به این دهیاران می‌تواند علاوه بر اینکه در ارتقا سطح آگاهی شغلی آنها موثر باشد بلکه دهیاران می‌توانند با به کارگیری این آموزش‌ها در محیط کاری، ضمن ایجاد فرصت‌های جدید از بروز مشکلات ناخواسته نیز جلوگیری کنند.

اسمعیلی اظهار کرد: اولین مرحله آموزش دهیاران با عنوان مفاهیم و ساماندهی صنایع دستی روستایی از هشتم آبان ماه جاری در شهرستان های استان شروع شده است و تا چهارم آذرماه ادامه خواهد یافت.

معاون آموزشی این سازمان خاطرنشان کرد: طبق قرارداد منعقده با اداره کل امور روستایی و شوراهای استانداری آذربایجان شرقی ۶ عنوان دوره آموزشی برای دهیاران در نظر گرفته شده که به ترتیب اولویت برای دهیاران استان برگزار خواهد شد.

پرداخت ۱۵ میلیارد تومان به روستاهای فاقد دهیاری‌ آذربایجان‌شرقی

مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری آذربایجان‌شرقی به ایرنا گفت: در سال‌جاری و در حوزه دهیاری ها، ۱۵۰ میلیارد تومان به دهیاری‌های استان پرداخت شده که امیدواریم با افزایش هشت درصدی این اعتبار تا پایان سال این مبلغ به ۱۶۵ میلیارد تومان افزایش یابد.

تقی کرمی اظهار داشت: آذربایجان شرقی ۲ هزار و ۷۰۸ روستا دارد که از این تعداد یکهزار و ۹۴۷ روستا دارای دهیاری است و امسال صد در صد اعتبارات تخصیصی برای دهیاری های استان پرداخت شده است.

وی گفت: ۷۶۱ روستا در آذربایجان شرقی فاقد دهیاری است که در سالجاری ۱۵ میلیارد تومان اعتبار برای این روستاها پرداخت شده است و در تلاش هستیم تا پایان سال این میزان اعتبار را به ۲۰ میلیارد تومان افزایش دهیم.

کرمی اضافه کرد: با اعتبار در نظر گرفته شده برای روستاهای فاقد دهیاری امسال ۲۰۰ طرح از جمله راهسازی، آبرسانی، تهیه طرح هادی و همچنین طرح هایی در حوزه نیرو اجرا شده است.

وی به آسفالت ریزی بیش از ۲ میلیون مترمربع از معابر روستایی استان اشاره کرد و گفت: امسال با همکاری بنیاد مسکن در مجموع برای آسفالت ریزی معابر نزدیک به یکصد میلیارد تومان اعتبار هزینه شده که در این میان سهم قیر ۵۳ میلیارد تومان بود.

مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری آذربایجان شرقی به توزیع تسهیلات بانکی در سطح استان اشاره کرد و گفت: ۴۶۲ میلیارد تومان اعتبار از محل قانون اشتغال توسعه پایدار روستایی برای استان جذب شده است.

وی به تسهیلات ارزان قیمت در نظر گرفته شده برای اشتغال پایدار دهیاری های استان اشاره کرد و گفت: در سال گذشته و جاری نزدیک ۳۰ میلیارد تومان اعتبار از این محل برای خرید ماشین آلات عمرانی، طرح های گردشگری و درآمدزایی دهیاری های استان در نظر گرفته شده است که با هماهنگی های انجام شده با فرماندار مراغه، قسمتی از این اعتبار برای دهیاری های این شهرستان پرداخت خواهد شد.

چه باید کرد؟

نتایج مطالعه انجام شده در ۳۰ روستای شهرستان بستان آباد در ۵۰ کیلومتی شرق تبریز در اوایل دهه ۱۳۹۰ شمسی نشان می‌دهد که فعالیت‌های پراکنده و بدون انسجام در روستاها از مسائل و چالش‌های جدی مدیریت روستایی است.

در این زمینه، حرکت بر اساس برنامه‌ریزی و نیز ایجاد ارتباط میان برنامه های مناطق روستایی و برنامه‌های فرادستی استانی و ملی می‌تواند در کارآمدی فعالیت‌های دهیاری‌ها موثر باشد.

به این منظور لازم است برنامه های جامعه مشارکتی و مردم محور متناسب با شرایط مناطق روستایی طراحی شود.

یافته های تحقیق مذکور حاکی است چنان که کارشناسان اشاره دارند توسعه همه جانبه روستایی سه بخش کشاورزی صنعت و خدمات را در بر می گردد و همچنین ابعاد اقتصادی، اجتماعی، قضایی و سازماندهی فرایند توسعه را شامل می‌شود.

نتایج تحقیق و بررسی دیدگاه های جامعه آماری همچنین از وجود مشکلاتی در حوزه مسائل انگیزشی و رفاهی برای دهیاران حکایت دارد  و از این رو لازم است با انجام مطالعات دقیق در زمینه مسائل رفاهی توجه بیشتری شود./ ایرنا