مدیریت بحران در خانواده ها

ویژگی ها و پیامدهای ناشی از بحران در خانواده‌ها با اینکه دلایل مختلفی می تواند داشته باشد، ولی  می‌توان آنها را در چند دسته طبقه بندی کرد.ازآنجا که این روزها بحران کرونا و وضعیت ناشی از آن در خانواده ها مد نظر ما قرار دارد،لازم است در حیطه ی مسائل و مشکلاتی که منشا بیرونی برای خانواده ها دارد سخن برشمرد که از دست اعضای خانواده خارج ولی کنترل و مدیریت آن امکان پذیر است. این بحران ها، گاهی وضعیتی را به وجود می‌آورد که از  کنترل اعضا به ویژه سرپرست خانواده خارج شده و بر کلیه ی فعالیت های خانواده تاثیر می گذارد.به طوری که تصمیم گیری صحیح را دشوار و عرصه را برای اعضای خانواده به شدت تنگ می نماید. و سیر غیرقابل پیش بینی را در خانواده ایجاد میکند. بنابراین  مدیریت بحران در خانواده باید بتواند به بهترین نحو ممکن بحران را از خانواده خود دور کند که کمترین خسارت متوجه خانواده شود. در این صورت لازم است که بحران قبلا پیش‌بینی و تمهیدات لازم برای مدیریت اندیشیده شود و یا در موقعیتی ناخواسته و با ایجاد کمترین تبعات مدیریت شود که  در زندگی‌های امروزه ، به نظر میرسد برای اکثر خانواده ها امری سخت دست یافتنی است و لازم است که خانواده بتواند این توانمندی را در اعضای خود ایجاد نماید.

در هر حال در شرایط بحران و دشوار زندگی چند اصل و راهکار می تواند ما را در برابر سختی های بوجود آمده کمک کند که در اینجا به چند مورد آن اشاره می گردد؛
این تفکر که مشکل و سختی برای همه است نه فقط برای من در مواجهه با بحران می تواند شرایط روحی مساعدتری را به دنبال داشته باشد.به این بیندیشید که در همان لحظه که شما گرفتار مشکلی شده اید افراد دیگری نیز با مشکلاتی بدتر از شما دست و پنجه نرم می کنند. این فکر که دیگران نیز دچار همان مشکل شما یا دشواری های دیگری هستند به سرعت به شما آرامش می بخشد تا بتوانید بر حل مشکل تمرکز کنید.

در زمان بحران شناخت خود واقعی خانواده یک اصل مهم است، اغلب روانشناسان معتقدند که انسان در زمان وقوع بحران و روبرو شدن با شرایط دشوار و سخت با عمیق ترین لایه های شخصیتی، عاطفی و هیجانی خود روبرو می شود. ما در زمان مواجهه با بحران با لایه هایی از خود واقعیمان روبرو می شویم که در شرایط عادی شاید اصلاً مجال بروز نیابند.

در واقع شرایط سخت و بحرانی، شخصیت و رازهای پنهان وجودمان را آشکار می‌کنند.

لازم است ،اوضاع بحرانی به وجود آمده را خرابتر نکنیم و بهتر است که برای عبور از بحران فقط به منابع موثق و علمی رجوع و اخبار را پیگیری نماییم.

در این میان لازم نیست که خود و خانواده را درگیر اخبار ناگوار کنیم.

در شرایط بحران عمومی مثل کرونا باید بین مسائل خانواده و مسائل عام اولویت بندی کنیم.بهتر است انرژی‌ خانواده را صرف مشکلات مربوط به زندگی‌ کنید و تنها به اخباری که روی وضعیت‌ فعلی تاثیری مستقیم دارد، توجه نشان دهید.

باید بیاموزیم که انرژی عاطفی‌ جمع را عاقلانه مدیریت کنیم و به جای این‌که نگران تمام مسائل جامعه و دنیا باشیم، بحران زندگی خود را کنترل کنیم . هرقدر روی زندگی‌ متمرکزتر بمانیم، قدرت بیشتری می‌یابیم و حتی می‌توانیم به اطرافیان‌ نیز کمک کنیم.ازین نکته هم غافل نشویم که بحران ها اعتماد به نفس و قدرت ما را افزایش می دهند.

هر چند بحران ها و مشکلات ، سخت آزاردهنده و ناخوشایند هستند اما در عین حال امکانی برای افزایش قدرت و اعتماد به نفس هستند. بحران‌ها ممکن است از ما فردی بد اخلاق یا برعکس بهتر بسازد.

 همه ما می‌دانیم چالش‌های سخت زندگی ممکن است افراد را مستعد نگرانی، اضطراب، افسردگی، ترس، تردید، رنجش، نفرت و تلخی کنند. اما به چیزی که کمتر توجه نشان می‌دهیم، این است که هر بحران و چالشی در زندگی می‌تواند انسان را به سمت زندگی منظم‌تر و متمرکزتر هدایت کند.سعی کنیم شرایط را کنترل کرده و واکنش‌های مناسبی نشان دهیم، به مرور زندگی‌ را تحت تسلط خود درآورده و منظم‌تر می‌شویم و در نهایت اعتماد به نفس و قدرت روحی خود را افزایش ‌دهیم.

از آزمون‌های زندگی نهراسیم و در برابرشان ایستادگی به خرج دهیم.

بحران ها و مشکلات هرچند بخشی از زندگی هستند اما همیشگی نیستند و بالاخره پس از مدت زمانی به پایان می رسند.

بهترین راهکار برای عینیت بخشیدن به این اندیشه به خاطر آوردن مشکلات یا بحران های قبلی خود یا دیگران است و این که اکنون آن بحران ها پایان پذیرفته اند .با این فکر آرامش خود و خانواده را سریعتر باز می یابیم و زندگی را از سر می گیریم.

شبنم خداخواه – مشاور شهردار کلانشهر تبریز