شنبه, ۸ آذر ۱۴۰۴ / ۰۶:۰۴:۴۳
محققان در پژوهشی درباره عوامل کودک‌آزاری در خانواده، شاخص‌های کودک‌آزاری شامل فقر، خانواده ناپایدار و تک والد، اعتیاد، عدم آموزش مراقبت از خود و عقب‌ماندگی ذهنی و معلولیت را مشخص کردند.
به گزارش آذر صبح، از نظر سازمان بهداشت جهانی، آسیب یا تهدید جسم و روان یا سعادت و رفاه و بهزیستی کودک توسط والدین یا افرادی که نسبت به او مسئولیت دارند و بهره‌کشی از افراد زیر ۱۸ سال کودک‌آزاری محسوب می‌شود. قرار گرفتن در یک محیط خانوادگی توام با استرس یا در معرض خطر آزار و اذیت بودن می‌تواند مانع رشد جسمی و فکری کودک شود. محققان در پژوهشی عوامل موثر بر کودک آزاری در محیط خانواده را بررسی کرده‌اند.
در این پژوهش که توسط عصمت هاشمی و هاجر آذری از دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس و ماه‌نسا کریمی طالقانی از گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز انجام شده است، آمده:« در این پژوهش کیفی از روش کتابخانه‌ای و توصیفی در بررسی علل کودک‌آزاری استفاده شد. همچنین روش تحقیقی کیفی با تحلیل عمیق مصاحبه از متخصصان و مددکاران بهزیستی انجام شد و مواردی با مشاهده مستقیم و تهیه شرح حال از بزه‌دیدگان بود.»
بر اساس آنچه در این مقاله آمده است، نقطه آغازین تحقیق، طرح این پرسش است که در چه خانوارهایی کودک‌آزاری بیشتر است؟ پس از طرح این پرسش از دو روانشناس مشاور مدرسه و سه مددکار بهزیستی خواسته شد شرح حال کودکان آزاردیده را نوشته و تحلیل خود را از علت بزه‌دیدگی بازگو کنند. مجموع ۱۲ شرح حال از بزه دیدگان تهیه و اطلاعات آن‌ها دسته‌بندی شد. همچنین ویژگی‌های جامعه‌شناختی بزه‌دیدگان نیز در هر یک از نمونه‌ها ارزیابی و توصیف شد.
محققان می‌گویند: شاخص‌های کودک‌آزاری در این تحقیق شامل فقر، خانواده ناپایدار و تک والد، اعتیاد، عدم آموزش مراقبت از خود و عقب‌ماندگی ذهنی و معلولیت بودند.
فقر: در تحقیق حاضر، در پنج مورد، فقر اقتصادی براساس شرح حال و مشاهده کارشناسان گزارش شده است که با توجه به شرایط سکونت بزه دیدگان در محله فقیر نشین و جرم خیز ثابت می‌شود. مانند دختر ۵ ساله‌ای که پدر معتاد و نامادری قصد فروش کودک را داشتند یا نمونه‌ی دیگری که دختر با ضرب و شتم مادر مواجه بود و مادر معتاد بود و تکدی‌گری می‌کرد.
شاخص خانواده ناپایدار و تک والد: در تحقیق حاضر، هشت مورد یعنی دو سوم نمونه‌ها با موضوع خانواده تک‌والد ارتباط داشت؛ نمونه شماره ۳(دختری که بعد از فوت مادر به مدت چهار سال تحت آزار جنسی پدر معتاد به سر می‌برد)، نمونه ۶(دختری که توسط مادر و ناپدری تحت آزار عاطفی از منزل فرار کرد) و نمونه‌های ۷، ۸، ۹، ۱۰،۱۱ و ۱۲ همه اشکالی از خانواده ناپایدار را گزارش کردند.
شاخص اعتیاد: در تحقیق حاضر نیمی از بزهکاران معتاد به مواد مخدر بوده‌اند. هر چند در مورد بزهکاران دیگر اطلاعات دقیقی ثبت یا گزارش نشده، ولی نظر کارشناسان بهزیستی بر عمومیت این پدیده در محلات جرم‌خیز و بزهکاران این مناطق است.
شاخص عدم آموزش مراقبت از خود در بزه‌دیده: عموم کارشناسان و روانشناسان صاحب نظر در موضوع کودک‌آزاری به اهمیت آموزش مراقبت از خود و عدم اعتماد به بیگانگان در مورد کودکان از سنین بسیار پایین تاکید دارند و نظارت و کنترل دائم و موثر والدین را در ارتباط بستگان و آشنایان ضروری می‌دانند. در تحقیق حاضر، در چهار مورد به دلیل اعتماد نابجا به دیگران و عدم آگاهی مراقبت از خود منجر به سوء‌استفاده جنسی از کودکان شده است.
شاخص عقب‌ماندگی ذهنی بزه‌دیده: در این تحقیق، سه مورد عقب‌ماندگی ذهنی نسبی گزارش شده است که کودکان قادر به تحصیل نبودند. نمونه شماره ۱۰، دختر ۹ ساله‌ای است که توسط نامادری در اتاق تاریک حبس و شکنجه می‌شد، به دلیل محرومیت طولانی و سوء تغذیه از نظر رشد جسمی و روابط اجتماعی عقب افتاده به نظر می‌رسید و قادر به صحبت کردن و راه رفتن صحیح و ارتباط با دیگران نبود.
نویسندگان این مقاله در ادامه به بیان ویژگی‌های جامعه‌شناختی کودک آزاری پرداخته‌اند. براساس آنچه در این مقاله آمده است، در این تحقیق، هفت مورد آزار جنسی، سه مورد آزار عاطفی و دو مورد آزار جسمی گزارش شده است. تحقیق حاضر طیف گسترده‌ای از انواع بزهکاری توسط آشنایان و غریبه‌ها را گزارش می‌کند. نسبت آشنایان به غریبه‌ها سه برابر مشاهده می‌شود. در بین آشنایان، مادر با سه مورد جایگاه نخست را در کودک آزاری دارد و سپس پدر، دایی و نامادری هر کدام با دو مورد و ناپدری، عمو و برادر هر کدام یک مورد گزارش را به خود اختصاص داده‌اند.
این پژوهش در چهارمین شماره‌ی بیست‌وپنجمین دوره‌ی مجله پزشکی قانونی ایران منتشر شده است./ایسنا
