شنبه, ۹ تیر ۱۴۰۳ / ۰۲:۱۳:۳۶
جنگل های ارسباران به وسعت ۱۶۴ هزار هکتار از جمله پهنه های جنگلی ارزشمند کشورمان است که حتی نامزد ثبت در یونسکو بوده و درختان متنوع آن امسال با بلای جدیدی به نام «آفت پروانه دم قهوه ای» دست به گریبانند.
به گزارش آذر صبح، به نقل از ایرنا، اهمیت مبارزه با آفت «پروانه دم قهوه ای» که گفته می شود از استان اردبیل به سمت جنگل هاب ارسباران شیوع یافته، از آن رو دو چندان است که در روزهای گذشته، شایعاتی مبنی بر مشاهده آن در خانه های مردم و نیش زدن شان به بچه ها در فضای مجازی منتشر شدده است.
انتشار این قبیل شایعات بی اساس در روزهای گذشته، موجی از نگرانی را در منطقه ارسباران دامن زد، به گونه ای که حتی پای نماینده مردم اهر و هریس در مجلس شورای اسلامی نیز به موضوع کشیده شد و وی خواستار اقدام عاجل و عملی نهادهای مسوول برای مبارزه با آفت «پروانه دم قهوه ای» شد.
پراونه دُم قهوه ای چیست؟
پروانه دُم قهوه ای، با نام علمیِ «(Euproctis chrysorrhoea (L»، آفت برگ خوار همه چیز خوار است که به درختان جنگلی و درختان میوه حمله می کند؛ پیش از این گونه ای از این آفت در جنگل های ارسباران تعیین شده است؛ بر اساس مطالعه زیست شناسی انجام شده در سال های ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۸در نقاط مختلف جنگل های ارسباران، حشرات بالغ این آفت از اواخر بهار ظاهر شده و پس از جفت گیری، پروانه ماده دستجات تخم خود را پشت برگ های میزبان قرار می دهد.
پس از دوره رشد جنینی، لاروهای سن اول از اوایل مرداد ماه ظاهر شده و در ابتدا از پارانشیم روی برگ ها تغذیه می کنند؛ این لاروها ضمن دو مرحله پوست اندازی و تغذیه به تدریج تا شروع فصل سرما با تنیدن تارهای ابریشمی لانه ای را ایجاد کرده و تا بهار سال بعد در داخل آن زمستان گذرانی می کنند. در بهار سال بعد لاروهای سن سوم زمستانگذران از لانه ها خارج شده و دوباره به تغذیه از برگ ها و جوانه ها شروع می کنند.
در بهار سال بعد لاروهای سن سوم بعد از دو تغییر جلد، در لابلای برگ ها به شفیره تبدیل می شوند؛ حدود ۲۰ روز بعد پروانه های بالغ ظاهر می شوند؛ بدین ترتیب آفت یک نسل در سال ایجاد می کند.
دشمنان طبیعی شناخته شده آفت «پروانه دم قهوه ای» در ارسباران شامل دو گونه عنکبوت شکارچی لارو، پنج گونه زنبور پارازیتوئید لارو و شفیره، یک گونه مگس پارازیتوئید لارو، یک گونه نماتد پارازیت لارو و نوعی عامل بیماریزای لاروها می باشند که نقش عمده ای در کنترل جمعیت آفت ایفا می کنند.
پروانه دم قهوه ای آسیبی به انسان و مزارع ندارد
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی از تداوم مبارزه با آفت پروانه دُم قهوه‌ای در مناطق جنگلی درگیر ارسباران و شهرستان اهر خبر داد و گفت: این حشره آسیبی به انسان و مزارع ندارد.
رحیم مهردادی در گفت و گو با ایرنا در مورد آخرین وضعیت مبارزه با آفت پروانه دُم قهوه‌ای در شهرستان اهر اظهار کرد: به محض اطلاع از این آفت کمیته فنی و علمی را با حضور منابع طبیعی، جهاد کشاورزی و مدیریت بحران در شهرستان اهر تشکیل دادیم.
وی با بیان اینکه در مبارزه با آفت پروانه دم قهوه‌ای توجه به اصول علمی و فنی مهم بوده و نمی‌توانیم تصمیمی خارج از مباحث فنی بگیریم، افزود: بلافاصله کمیته فنی گیاهپزشکی را با حضور کارشناسان سازمان و جهاد کشاورزی تشکیل دادیم و کانون و پیرامون این افت را شناسایی کردند و اعضای کمیته فنی به اتفاق کانون ورود این حشره را استان اردبیل و مشکین شهر اعلام کردند.
مدیرکل منابع طبیعی آذربایجان شرقی با بیان اینکه هر نوع اقدام بدون مشارکت و همکاری استان اردبیل بی فایده است، گفت: جلسه ای با حضور کارشناسان منابع طبیعی استان اردبیل در مشکین تشکیل یافت تا اقدامات فنی و مقابله ای هدر نرود.
وی روش مقابله با این آفت را به ۲ روش مکانیکی و محلول پاشی اعلام کرد و افزود: بهترین را ه مقابله با این آفت روش مکانیکی است چون دشمنان طبیعی این آفت اعم از زنبور، انواع مگس و قارچ در طبیعت وجود دارد و این ها به دست دشمنان طبیعی از بین می روند.
مهردادی در خصوص محلول پاشی هوایی برای مبارزه با پروانه دم قهوه‌ای در جنگل فندقلوی اهر نیز گفت: سم پاشی در جنگل خلاف مقررات شورای حفاظت جنگلداری است و از طرفی متاسفانه سازمان جنگل‌ها، بالگردی برای محلول‌پاشی مناطق جنگلی این شهرستان در اختیار ندارد و تنها راه مبارزه با آفت روش مکانیکی و یاری گرفتن از جوامع محلی است.
وی افزود: هر اقدامی که برای کنترل آفت پروانه دُم قهوه‌ای در جنگل فندقلوی شهرستان اهر طی سه ماه گذشته انجام شده، با همکاری و همیاری مردم بومی منطقه بوده و این اقدام ارشمند باید تا ریشه کنی آفت پروانه دم قهوه ای ادامه یابد.
مهردادی با بیان اینکه همکاران ما پروپوزالی مبنی بر کنترل مکانیکی و محلول پاشی ارایه کردند، گفت: از اواخر اسفند تا ۲۵ اردیبهشت عملیات مکانیکی با حضور جوامع محلی (روستاییان، شورا و دهیاری) اجرا و آفت جمع آوری شد.
مدیرکل منابع طبیعی با بیان اینکه عملیات مکانیکی باید در زمان مشخص (اواخر شهریور و اوایل مهر ) انجام می شود، افزود: امروز اقدامات مکانیکی میسر نیست چون آفت پیله را شکسته و بیرون آمده است و در این مدت با وجود نبود محلول استاندارد در بازار ما اقدام به خرید محلول باکیفیت کرده و با کمک جوامع محلی محلول پاشی را در جنگل انجام دادیم.
مهردادی در رابطه با نگرانی مردم محلی بابت آسیب این آفت به کودکان و نیز باغات گفت: این که مردم می گویند بچه های ما را نیش می زند، از نظر علمی درست نیست و به هیچ وجه این پروانه به انسان آسیبی نمی رساند و زیستگاه اصلی این پروانه جنگل بوده و این آفت برگ خوار است و هیچ میوه ای نمی خورد و مردم حساسیت ایجاد نکنند.
مدیرکل منابع طبیعی آذربایجان شرقی خاطرنشان کرد: در کمیته فنی مصوب شد عملیات مکانیکی مبارزه با این آفت از مهر ماه با هماهنگی دهیاران شروع شود و اگر مدیریت بحران استان و شهرستان به این نتیجه رسید که عملیات محلول پاشی نیاز است، از تهران درخواست هلی کوپتر می کنیم که آن هم از اردیبهشت ۱۴۰۰ میسر است.
وی از آماده باش دستگاه‌های ذیربط در خصوص احتمال آتش‌سوزی در جنگل‌های ارسباران نیز خبر داد و گفت: جلسات بسیاری در خصوص حفظ آمادگی دستگاه‌های امدادی به ریاست استاندار و معاون استاندار برای پیشگیری از تکرار حادثه تلخ آتش‌سوزی در جنگل‌های ارسباران برگزار شد، از این‌رو از فرمانداران، بخشداران و دهیاران و اهالی روستاهای واقع در حاشیه جنگل‌های ارسباران می‌خواهیم به یاری دستگاه‌های دولتی بیایند تا آن حادثه تلخ آتش‌سوزی و مشابه آن در سال جدید تکرار نشود.
بخش اعظمی از جنگل های اهر دچار آفت پروانه دم قهوه ای است
فرماندار اهر نیز در این خصوص گفت: با توجه به اینکه سه هزار هکتار از جنگل‌های ارسباران در شهرستان اهر واقع شده است، متأسفانه بخش اعظمی از این جنگل‌ها دچار آفت پروانه دُم قهوه‌ای شده است.
زاهد محمودی افزود: نیاز به توجه ویژه ادارات ذیربط استانی و شهرستانی به ویژه منابع طبیعی، مدیریت بحران و حفاظت محیط زیست در مبارزه با این آفت وجود دارد.
وی کنترل و مهار آفت پروانه دُم قهوه‌ای باید مطالبه‌ی عمومی رسانه‌ها و فعالان محیط زیستی است که امیدواریم با همت و تلاش دستگاه‌های اجرایی و حمایت مردم بتوانیم این آفت را کنترل و ریشه‌کن کنیم.
ضرورت محلول‌پاشی هوایی در مناطق آلوده به آفت پروانه دُم قهوه‌ای
نماینده مردم اهر و هریس در مجلس شورای اسلامی نیز در خصوص مبارزه با آفت پروانه دُم قهوه‌ای در منطقه‌ی حفاظت شده فندقلوی اهر گفت: باید از ظرفیت‌ها و دیدگاه‌ها روستائیان بومی حاشیه این مناطق جنگلی نیز استفاده نماییم.
احمد محرم‌زاده اظهار کرد: متأسفانه در چندین روستای حاشیه جنگل فندقلوی این شهرستان آفت پروانه دُم قهوه‌ای علاوه بر مناطق جنگلی در باغات و مزراع روستائیان نیز فرا گرفته و باعث تعدید برای منابع طبیعی و اقتصادی کشاورزان شده است.
وی محلول‌پاشی هوایی را در مناطق آلوده به آفت پروانه دُم قهوه‌ای در جنگل فندقلوی موثر عنوان کرد و بر اقدامات جدی کارشناسان و مسئولان ذیربط در مقابله با این آفت تأکید کرد.
نماینده مردم اهر و هریس در مجلس شورای اسلامی در ادامه از دستگاه‌های ذیربط خواست هرچه سریع‌تر نسبت به حضور سرمایه‌گذار توانمند بخش خصوصی در کمپ گردشگری فندقلوی شهرستان اهر با ایجاد امکانات مناسب اقدام کنند.
سال آینده آثاری از پروانه دم قهوه ای در جنگل دیده نمی شود
معاون منابع طبیعی و کارشناس ارشد گیاه پزشکی نیز در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه مردم نگران این آفت نباشند، اظهار کرد: اقدامات انجام یافته در سال گذشته و امسال در مبارزه با پروانه دم قهوه ای موثر بوده و به طور قطع سال آینده هیچ آثاری از این حشره در جنگل های ارسباران دیده نمی شود.
صادقی گفت: این حشره یک مرحله تخمی و یک مرحله لارو دارد و بعد تبدیل به شفیره و سپس تبدیل به پروانه می شود و تخم آن هیچ خسارتی به انسان و باغات ندارد و خود پروانه گزنده نیست و فقط موها را تحریک کرده و ایجاد خارش می کند.
وی ادامه داد: لارو این پروانه از برگ درختان و درختچه های جنگلی تغذیه می کند اما با توجه به اینکه میزبان ترجیحی آن درختان بلوط هستند به عنوان پروانه گیاهخوار بلوط معروف شده است.
صادقی خاطرنشان کرد: لاروها معمولا در طول روز از برگ ها تغذیه کرده و شب ها را در لانه ها می‌گذرانند. با رشد لاروها و بزرگ تر شدن آنها و به دلیل کمبود جا ، لانه ها بزرگ تر شده و یا در قسمت های دیگر لانه های جدیدی که مانند کیسه های سفیدی بر روی درختان آویزان هستند، ایجاد می‌شود.
