دوشنبه, ۱۳ مرداد ۱۴۰۴ / ۱۸:۴۷:۵۸
کرم سفیدریشه یا همان اریک قیزاردان یکی از موجودات مضر برای فضای سبز است که شهرداری تبریز اخیرا با اجرای طرح تله نوری، تلاش می کند مانع آسیب به درختان و فضای سبز شود.
به گزارش آذر صبح، اهمیت و ضرورت وجود فضای سبز در جوامع شهری بر کسی پوشیده نیست و همگان نسبت به آن آگاهند. بنابراین جوامعی که مردمانش این اهمیت را با تمامیت آن درک کرده اند، اهتمام به حفظ و نگهداری این گنجینه بی بدیل طبیعت داشته و در جایی که دانستن فقط در حد سخن و حرف مانده، حال و روز درختان و فضاهای سبز شهری چندان تعریفی ندارد.
تبریز، باغ شهر سالهای نه چندان دور ایران زمین، دیگر آن سرسبزی گذشته را ندارد؛ رشد بی رویه شهر با ساخت و سازهای بی قاعده و قانون، تغییر کاربری باغ ها و قربانی شدن پارک ها و فضاهای سبز شهر در قدوم آپارتمان رها و ساختمان های بلند مرتبه، نفس های تبریز را به شماره انداخته؛ آنچنان که اتخاذ سیاستهای گوناگون احیا و تقویت فضای سبز و باغهای تبریز، چندان نتیجه ای نداده است.
از سوی دیگر، تغییرات اکولوژیک و آب و هوایی و اقلیمی، موقعیت را برای رشد و تکثیر آفتها و بیماریهای مختلف درختان و گیاهان مساعد نموده و درختان و درختچه های موجود در سطح شهر در معرض حمله انواع آفتها و بیماریها قرار گرفته اند. این امر نیز به تضعیف و تخریب فضاهای سبز منجر می شود که اگر به میزان این تخریب و تضعیف دقت کنیم، ضرر آن کم از تغییر کاربری باغات و حذف فضاهای سبز نیست.
مبارزه با آفات و بیماریهای درختان و فضاهای سبز از جمله وظایف تعریف شده برای سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری است و بر اساس آن، طرح های مختلف از جمله مبارزه مکانیکی و اجرای سمپاشی های دوره ای، تنظیم و اجرا شده یا در حال اجراست. اما با توجه به وسعت شهر و همچنین اهمیت مبارزه و دفع این آفات، مشارکت شهروندان نیز در اجرای این طرح ها الزامی است؛ به عبارت دیگر، شهروندان به عنوان صاحبان اصلی فضاهای سبز شهر می توانند با همکاری و مشارکت در مراحل مختلف اجرای طرح، به نتیجه بخشی و ثمردهی آنها سرعت ببخشند.
یکی از آفتهای مهم فضای سبز تبریز، کرم سفید ریشه یا به نام محلی (اریک قیزاردان) است که از آن به عنوان قاتل فضاهای سبز تبریز یاد شده است. مقاومت این حشره در قبال سمپاشی، چرخه زیستی متفاوت آن، زندگی در عمق خاک و همچنین میزان خسارت دهی این آفت به درختان و فضاهای سبز موجب شده سازمان سیما منظر و فضای سبز شهری شهرداری تبریز بخش عمده ای از برنامه های خود را به مبارزه با این حشره اختصاص دهد. از زمستان سال قبل و با اجرای طرحهای چالکود و یخ آب، مبارزه مکانیکی با این آفت موذی و خطرناک آغاز شد؛ اما طبق گفته متخصصان و گیاه پزشکان سازمان، طرح های دفع این آفت باید در چند مرحله اجرا شود وهر مرحله نیز، دقت خاص خود را می طلبد.
با گرم شدن هوا و شروع دوره تبدیل لارو به حشره بالغ و سپس جفت گیری، دوره ای دیگر از مبارزه با این آفت شروع می شود. از نظر زندگی، کرم های سفید ریشه اغلب دوره لاروی ۲ تا ۳ ساله دارند. حشرات کامل بسته به منطقه از اواخر بهار و اوایل تابستان ظهور پیدا میکنند.
ظهور حشرات کامل تدریجی بوده و ممکن است حدود یک ماه یا بیشتر ادامه یابد. اوج ظهور و پرواز حشرات کامل کرم سفید ریشه در شرایط آب وهوایی تبریز در هفته دوم تیرماه اتفاق می افتد.
پرواز حشرات بعد از غروب آفتاب و اوایل شب انجام می گیرد و معمولاً به سمت نور چراغ جلب می شوند. در هنگام روز سوسک ها بدون حرکت روی تنه و زیر کلوخه ها استراحت می کنند. حشرات نر برای جلب ماده تولید صدا میکنند. پس از اندکی تغذیه از برگ درختان و وارد کردن خسارت ناچیزی به برگ اقدام به جفت گیری میکنند و بعد از آن می میرند. تمام فعالیت‌های حیاتی، تغذیه، جفت‌گیری و تخمریزی در غروب و اوایل شب انجام می‌گیرد. ۴روز بعد از جفت گیری ماده ها شروع به تخم ریزی میکنند.
ماده با پاهای جلویی به عمق تقریبا ۷ سانتی متر خاک نفوذ کرده و در شکاف و ترک های خاک تخم ها را یا به صورت انفرادی یا در دسته های ۶ تایی قرار میدهد. ماده ها نیز پس از تخمریزی می میرند. دوره جنینی ۳-۲ هفته و در مناطق سرد سیر تا ۳۵ روز هم به طول می انجامد. بعد از آن لاروها وارد خاک می شوند و در سنین اول که جثه کوچکتری دارند نزدیک سطح خاک زندگی میکنند و از ریشه های سطحی و جوان تغذیه میکنند.
پس در این مرحله می توان با معدوم کردن و از بین بردن حشرات کامل، چرخه زیست را در حساس ترین نقطه قطع و جلوی تکثیر و ازدیاد آن را گرفت. استفاده از منابع نوری در شب به منظور جلب و جمع آوری حشرات نر که تروپیسم مثبت به نور دارند، می تواند در طول مدت پرواز حشرات کامل این آفت قابل اجرا باشد و این، همان طرحی است که سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری ارائه نموده و از شهروندان عزیز هم دعوت می کند تا در اجرای طرح مزبور، عوامل فضای سبز را در این مسیر یاری کنند.
آگاهی از چرخه زیست آفت ها و نحوه انتقال و شیوع بیماری های فضای سبز، مهم ترین گام در مسیر دفع و مبارزه با این آفات است و سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری با اتخاذ روش های مربوط به این چرخه، تلاش در رفع و دفع اساسی این بلای خطرناک و سمج از فضاهای سبز شهر تبریز دارد./شهریار
