سه شنبه, ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۴ / ۰۲:۱۵:۵۲
آتش‌سوزی در ارسباران به عنوان بزرگترین پهنه جنگلی آذربایجان‌شرقی در سال‌های اخیر همه به تنگ آورده است؛ چالشی که مسوولان امر می‌گویند گذر از آن تنها با ایجاد پایگاه دایمی آتش‌نشانی در منطقه میسر است.
به گزارش آذر صبح، آذربایجان شرقی در مجموع ۱۸۰ هزار هکتار جنگل دارد که جنگل های ارسباران با ۱۶۴ هزار هکتار وسعت بخش اصلی آن را تشکیل می دهد؛ یک پهنه جنگلی با بیش از ۴۰۰ گونه گیاهی و ده ها گونه جانوری که به دلیل گرم شدن تدریجی کره زمین، هر سال با خطر وقوع آتش سوزی دست و پنجه نرم می کند.
جنگل های ارسباران (قره داغ) به عنوان مهمترین پهنه جنگلی شمال غرب کشور که در زیست کره یونسکو نیز ثبت شده است، سال گذشته بارها دچار آتش سوزی شد و به دلیل نبود امکانات مناسب اطفای حریق در منطقه حدود ۶۳۰ هکتار از این پهنه جنگلی کم مانند خاکستر شد.
این پهنه جنگلیعلاوه بر ویژگی های منحصربفرد زیستی، از نظر داشتن جاذبه های گردشگری طبیعی و تاریخی نیز اهمیت ویژه ای دارد، به گونه ای که نامزد ثبت به عنوان میراث جهانی در فهرست یونسکو است.
جنگل های ارسباران با وجود داشتن ظرفیت های بی مانند زیستی و گردشگری به دلیل واقع شدن در ارتفاع بالا که در مناطق مرتفع به بیش از ۲ هزار متر می رسد، هیچ گونه پایگاه محلی آتش نشانی دارای امکانات مخصوص اطفای حریق در جنگل ندارد؛ امری که باعث شد سال گذشته ۶۳۰ هکتار از این پهنه جنگلی در یک آتش سوزی ساده از بین برود.
کارشناسان محلی با اشاره به تجربه سال گذشته آتش سوزی وسیع در جنگل های ارسباران می گویند وجود یک پایگاه آتش نشانی در محل می توانست از وارد آمدن خسارات جبران ناپذیر به این پهنه جنگلی محدود و دارای ارزش بیولوژیکی بالا جلوگیری کند.
اهمیت تدبیر برای جلوگیری از تکرار تجربه تلخ آتش سوزی پارسال در جنگل های ارسباران زمانی دوچندان می شود که بدانیم سال قبل افزون بر ۶۰ مورد آتش سوزی در اراضی جنگلی و مراتع آذربایجان شرقی رخ داده است.
ایجاد پایگاه دائمی آتش‌نشانی هوایی در ارسباران ضروری است
نماینده مردم کلیبر، خداآفرین و هوراند در مجلس شورای اسلامی گفت: ایجاد و راه‌اندازی فوری پایگاه دائمی اطفای حریق در جنگل های ارسباران(قره داغ) ضروری است.
حسین حاتمی افزود: از انجائیکه طی سال های اخیر و بارها شاهد آتش سوزی بخش وسیعی از اراضی جنگلی و مرتعی اربساران بوده ایم، مسئولان امر و به ویژه مدیریت بحران کشور و آذربایجان شرقی با همکاری سایر نهادهای مربوطه باید نسبت به این موضوع مهم وارد عمل شده و اقدامات لازم را انجام دهند.
وی ایجاد پایگاه دائمی اطفای حریق هوایی در قره‌داغ را اجتناب‌ناپذیر دانست و اظهار داشت: برای صیانت از جنگلهای این مَنطقه و با توجه به تراکم جنگل و صعب‌العبور و کوهستانی بودن منطقه، ایجاد پایگاه دائمی اطفای حریق هوایی لازم است و از طریق مجلس شورای اسلامی این موضوع با جدیت پیگیری خواهد شد.
حاتمی بر لزوم اجرای طرح صیانت از جنگلهای مَنطقه قره‌داغ تاکید و اضافه کرد: متأسفانه از چهار سال قبل اجرای طرح صیانت از جنگلهای قره‌داغ متوقف شده و این طرح صرفاً در جنگلهای شمال کشور اجرا می‌شود که جای تامل بسیار دارد.
صیانت از جنگل ها محدود به مهار آتش سوزی نیست
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان‌شرقی با تأکید بر لزوم استفاده از تجربیات گذشته در مدیریت حوادث، گفت: صیانت از جنگل‌ها فقط محدود به مهار آتش‌سوزی نیست، بلکه دستگاه‌ها در حوزه مأموریت خود باید برای پیشگیری از وقوع حوادث نیز اقدام کنند.
جواد رحمتی، با اشاره به احتمال وقوع آتش‌سوزی در مراتع استان با افزایش دمای هوا، گفت: هدف کمیته صیانت از جنگل‌ها و مراتع آذربایجان شرقی، اتخاذ سازوکاری برای مدیریت حوادث احتمالی با هماهنگی و هم‌افزایی همه دستگاه‌های مسئول است.
وی همچنین بر شناسایی مناطق آسیب‌پذیر و مستعد آتش‌سوزی در مراتع و جنگلهای استان و استفاده از امکانات شهرستان‌های دیگر در این مناطق، استفاده از ظرفیت دهیاری‌ها، بسیج و نیروهای مردمی در مدیریت حوادث احتمالی، تمرکز امکانات در مناطق پرخطر برای سرعت عمل در مدیریت حوادث و تهیه بانک اطلاعاتی از امکانات و نیروهای تاکید کرد.
اختصاص ۶۲ میلیارد ریال اعتبار برای حفاظت جنگلهای آذربایجان‌شرقی
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی آذربایجان‌شرقی با بیان اینکه سال گذشته برای حفاظت و اطفاء حریق جنگلهای استان ۶۲ میلیارد ریال اعتبار اختصاص داده است، گفت: فرصت هزینه کرد اعتبارات سال ۱۳۹۸ به علت محدودیت ناشی از شیوع ویروس کرونا، تا پایان شهریور سال جاری تمدید شده است و انتظار می رود در جذب اعتبارات تسریع شود.
داود بهبودی افزود: در سال ۱۳۹۸ علاوه بر اعتبارات جاری و هزینه ای، از منابع مختلف اعم از ملی و استانی حدود ۶۲ میلیارد ریال اعتبار به اداره کل حفاظت محیط زیست استان تخصیص یافته که نشان از اهمیت مقوله حفاظت محیط زیست و جنگل ها دارد؛ البته علاوه بر آن، سایر دستگاه های مرتبط نیز اعتباراتی دریافت کرده اند که با برنامه ریزی و اولویت بندی می توانند به این امر اختصاص دهند.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی آذربایجان شرقی اضافه کرد: از آنجا که در امر حفاظت از جنگل ها دستگاه‌های متعددی از جمله اداره کل محیط زیست، مدیریت بحران استانداری، سازمان آتش نشانی، وزارت دفاع و اداره کل منابع طبیعی درگیر هستند، انتظار می رود پروتکل همکاری بین این دستگاه‌ها تدوین و به مرحله اجرا گذارده شود؛ این پروتکل می تواند ضمن هماهنگ نمودن اقدامات اجرایی دستگاه‌های متولی، در تخصیص هدفمند اعتبارات هم مؤثر واقع شود.
اجرای طرح دیده بان حریق در جنگل های آذربایجان شرقی
مدیرکل منابع طبیعی آذربایجان شرقی از اجرای طرح دیده بان حریق در جنگل های استان خبر داد و گفت: در این طرح از مردم به عنوان دیده بان حریق استفاده می شود و به آنها هزینه پرداخت می شود.
مهردادی همچنین با بیان اینکه برای نخستین بار در کشور کمیته صیانت از جنگل در آذربایجان شرقی به دستور استاندار تشکیل شده است ، افزود: ریاست این کمیته معاون امور عمرانی استانداری و دبیرخانه آن اداره کل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی است.
وی ادامه داد: به رغم اینکه در سال های گذشته جنگل های ارسباران به محیط زیست تحویل داده شده است اما برای اولین بار در استان ۲ متولی اصلی اداره کل منابع طبیعی و اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی این جنگل را منطقه بندی کردند و زیر نظر فرمانداری ها حفاظت از جنگل ها را انجام می دهند.
مهردادی اضافه کرد: جنگل های سه شهرستان خداآفرین، کلیبر و هوراند توسط اداره کل منابع طبیعی مدیریت می شود و عرصه های جنگلی شهرستان های جلفا، ورزقان و اهر نیز توسط اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی اداره می شوند البته در زمان مورد نیاز تمام دستگاه ها پای کار خواهند بود.
۱۸۰ هزار هکتار در آذربایجان شرقی جنگل وجود دارد
مدیرکل اداره حفاظت محیط زیست آذربایجان‌شرقی با بیان اینکه حدود ۱۸۰ هزار هکتار در آذربایجان شرقی جنگل وجود دارد، گفت: با افزایش دمای هوا و افزایش تراکم گیاهی، احتمال وقوع آتش‌سوزی در مراتع و جنگلهای استان وجود دارد.
حمید قاسمی با تاکید بر لزووم رعایت هشدارهای زیست محیطی برای جلوگیری از آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع آذربایجان شرقی اظهار کرد: در این راستا باید از رهاسازی مواد شیشه‌ای (نظیر انواع بطری شیشه‌ای و پلاستیکی)، خرده شیشه و اشیا مشابه در داخل جنگل‌ها و مراتع خودداری شود، چون این اشیا همانند عدسی ذره بین عمل کرده و موجب اشتعال علوفه خشک و مواد قابل اشتعال کف جنگل‌ها و مراتع شده و کانون آتش در مناطق است.
وی افزود: در صورت استفاده از منقل و اجاق زغالی و چوبی خاکسترهای اضافی به محیط تخلیه نشود، چون موجب آتش سوزی علوفه و مواد قابل اشتعال کف جنگل‌ها خواهد شد.
قاسمی خطاب به شهروندان ادامه داد: به هیچ وجه در داخل جنگل‌ها و مراتع آتش روشن نکنید و در مواقع ضروری از سطوح بدون پوشش گیاهی استفاده نکرده و اجاق را با سنگ محصور کنید.
وی ، گفت: شهروندان باید پس از اتمام استفاده از آتش از خاموش بودن آن اطمینان کنند و هیچ گاه خاکسترهای اجاق بدون اطمینان از خاموش شدن کامل (بوسیله آب یا مدفون کردن با خاک) رها نشود، ضمن اینکه از انداختن ته سیگار یا چوب کبریت استفاده شده در طبیعت و مکان‌های مستعد آتش سوزی خودداری شود.
قاسمی با تاکید بر لزوم حفظ طبیعت و مراتع آذربایجان شرقی، ادامه داد: سوزاندن بقایای محصولات کشاورزی در مزارع و آتش زدن آن به عنوان منبع روشنایی در جنگل‌ها و مراتع به ویژه در هنگام پیاده‌روی شبانه بسیار خطرناک بوده و عامل آتش سوزی است.
وی یادآوری کرد: از بازی کودکان با آتش به‌ویژه در مناطق جنگلی و مرتعی و از حرکات نمایشی و تفریحی بوسیله آتش در مناطق جنگلی و مرتعی و همین طور از تیراندازی هوایی یا با هدف مشخص در مناطق جنگلی و مرتعی خودداری کنید.
وی گفت: هنگامی که موتور خودرو داغ است (پس از طی مسافت های طولانی) از توقف در مناطق مستعد آتش سوزی پرهیز کرده و پس از اطمینان از خنک شدن موتور اتومبیل در محلی عاری از پوشش گیاهی آن را به محل کمپ خود انتقال دهید.
قاسمی یادآور شد: در هنگام مشاهده آتش سوزی مراتب را با شماره‌های ۳۳۳۴۳۵۱۳-۰۴۱ به این اداره کل اطلاع دهید.
آمادگی دادگستری آذربایجان شرقی برای صیانت از جنگل های ارسباران
رییس کل دادگستری آذربایجان‌شرقی نیز آتش سوزی در این عرصه های مهم زیست محیطی را چالش بزرگ منطقه ارسباران دانست و بر صیانت و حفاظت از جنگل های ارسباران در مقابل تهدیدات مختلف تاکید.
موسی خلیل با بیان اینکه حمایت دستگاه قضایی آذربایجان شرقی از اداره کل محیط زیست همواره وجود دارد، اظهار کرد: در این رابطه آماده همه گونه همکاری برای پیشگیری از آتش سوزی های احتمالی جنگل ها و مراتع ارسباران و سایر عرصه های جنگلی استان هستیم.
وی با اشاره به سیاست های کلی حفاظت محیط زیست ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری، بر ضرورت حفظ و صیانت از محیط زیست از سوی تمامی شهروندان و دستگاه های متولی تاکید کرد.
اتخاذ تمهیدات ویژه مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی برای مقابله با آتش سوزی
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان‌شرقی نیز گفت: این مجموعه برای مقابله با آتش سوزی‌های احتمالی در جنگلهای ارسباران تمهیدات ویژه ای اتحاذ کرده است.
محمدباقر هنربر نبود امکانات لازم و کافی برای اطفای حریق هوایی را مهمترین و بزرگترین مشکل آتش سوزی جنگل های ارسباران در سال گذشته دانست و ادامه داد: متاسفانه پارسال پس از ۵ روز پیگیری موفق به اعزام بالگرد به مناطق دچار حریق شده استان از مرکز شدیم، اما این مشکل با ابلاغ قانون جدید مدیرین بحران تا حد زیادی رفع شده است.
وی اضافه کرد: طبق بند ج ماده ۱۴ همین قانون مسئولیت اطفای حریق در اراضی جنگلی و مراتع به سازمان جنگل ها و مراتع زیرنظر وزارت جهاد کشاورزی سپرده شده است که این امر بسیاری از مشکلات ناشی از متولیان مقابله با آتش سوزی ها در این مناطق را مرتفع می کند.
هنربر با قدردانی از ورود و حساسیت ویژه دادگستری کل آذربایجان شرقی به موضوع صیانت و حفاظت از مراتع و جنگل های استان، اظهار داشت: این مهم جزو تاکیدات مقام معظم رهبری و ریاست جمهوری اسلامی ایران بوده و بر همین اساس مدیریت ارشد استان، دستگاه قضائی و سایر نهادها و ارگان های مربوطه وارد عمل شده و کوچکترین اغماضی را بر نمی تابند.
وی از اتخاذ تصمیم برای گشت زنی بالگرد جمعیت هلال احمر در مناطق جنگلی آذربایجان شرقی هر ۱۵ روز یک بار خبر داد و افزود: در صورت وقوع هر گونه آتش سوزی این بالگرد موظف است هلی برد نیروها را در اسرع وقت انجام داده و به موقع نیاز و اضطرار نیز بالگرد بسکت دار از کرمانشاه به تبریز اعزام شود.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان‌شرقی ، ورود شخص رییس جمهوری به مساله بالگردها را بسیار مهم و تاثیرگذار برشمرد و افزود: در آخرین جلسه مدیریت بحران کشور که به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد که در آن به مجهز شدن استان های دارای جنگل و مناطق حفاظت شده به بالگرد بسکت دار تاکید شد.
وی تصریح بند «ز» ماده ۱۴ قانون جدید مدیریت بحران مبنی بر تکلیف نیروهای مسلح برای اطفای حریق هوایی را مورد تاکید قرار داد که می تواند بخش مهمی از مشکلات ناشی از آتش سوزی در جنگل ها و مراتع را برطرف کند.
هنربر، بروز برخی اختلاف نظرها بین سازمان برنامه و بودجه و وزارت دفاع را ناشی از نبود مواد قانونی برای تعیین تکلیف نهادهای مزبور دانست و ادامه داد: با ابلاغ قانون جدید، تاکنون ۲۰ میلیارد تومان از بدهی های وزارت دفاع پرداخت شده و ۱۵ میلیارد تومان نیز قرار است به عنوان تنخواه در اختیار استان ها قرار داده شود که گامی بسیار مهم و ارزشمند برای ساماندهی مدیریت اطفای حریق جنگل ها و مراتع کشور به شمار می رود.
وی همچنین از نهایی شدن تعداد ۲۵ مصوبه در کمیته صیانت از جنگل ها و مراتع آذربایجان شرقی برای مقابله و پیشگیری از آتش سوزی های احتمالی خبر داد که بحث آموزش دهیاران، شوراهای اسلامی و جوامع محلی به منظور تامین تجهیزات، خرید آتش کوب ها و تعیین همیاران محیط زیست و دیده بان ها جزو رئوس این مصوبات است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان‌شرقی ، بهره مندی از ظرفیت جوامع محلی در مهار آتش سوزی ها را بسیار مهم خواند و اضافه کرد: این اقدام یکی از برنامه های مهم و مفید کمیته صیانت از جنگل ها و مراتع استان است که با جدیت دنبال می شود و چون افراد بومی منطقه از شناخت کافی و کامل از محل های آتش سوزی برخوردارند، می توان از این پتانسیل موجود در مناطق جنگلی برای از دست ندادن فرصت های طلایی مهار، استفاده کرد.
وی استفاده از ظرفیت واحدهای صنعتی، معدنی و تولیدی آذربایجان شرقی برای ایجاد امکانات جهت مهار انواع حوادث غیرمترقبه را جزو دستورعمل های مدیریت بحران استان نام برد و گفت: در این راستا مجتمع معدن مس سونگون در تامین تجهیزات و ماشین آلات سبک و سنگین مورد نیاز و نیروی انسانی همراه با سایر دستگاه ها همراه و همیار مدیریت بحران بوده است که این تلاش ها قابل قدردانی است.
هنربربا تاکید بر اینکه مدیرت بحران استانداری آذربایجان شرقی با تمام توان فنی، تخصصی و نیروی انسانی خود در صف اول مقابله و پیشگیری از حوادث مختلف قرار دارد، اظهار داشت: این مجموعه برای موفقیت در انجام ماموریت های خود به تلاش و همکاری رسانه های گروهی به خصوص خبرگزاری ایرنا نیاز مبرم دارد./ایرنا
