دغدغه تکمیل طرح هفت ساله انتقال آب ارس به تبریز

به گزارش آذر صبح، پیشرفت فیزیکی کند طرح انتقال آب ارس به تبریز به عنوان راهکار اصلی خروج این کلان شهر ۲ میلیون نفری از بحران کمبود آب، به ویژه در سال های پیش رو، نگرانی مسوولان استان و مردم را برانگیخته است و آنان با اشاره به اجرای طرح های مشابه بزرگ ترین در دیگر مناطق کشور می گویند که هر گونه تعلل در تسریع این طرح می تواند عواقب غیرقابل جبرانی برای تبریز و دیگر شهرها و روستاهای سر راه در سه چهار سال آینده داشته باشد. 

هر گونه تأخیر در تکمیل طرح انتقال آب ارس به تبریز علاوه بر تشدید مشکلات ناشی از کمبود آب در این کلان شهر، سبب بالارفتن تصاعدی هزینه های اجرای آن نیز می شود، به گونه ای که برآورد هزینه ای کل طرح در زمان کلنگ زنی آن، ۲۶ مرداد ۱۳۹۲، سه هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بود، اما کارشنان هزینه تکمیل طرح به قیمت های امروزی را ۱۵ هزار میلیارد تومان اعلام می کنند.

آنچه چشم انداز تسریع در تکمیل خط انتقال آب ارس به تبریز را مبهم می کند، منوط کردن آن به وجود فاینانسر است که به گفته ناظران محلی، تحقق آن در شرایط کنونی اعمال تحریم های نامشروع آمریکا و ضیق مالی دولت و بخش خصوصی دشوار به نظر می رسد.

مردم و مسوولان محلی آذربایجان شرقی با اشاره به تاکید رهبر معظم انقلاب بر ضرورت استحصال حقابه کشورمان از آب های مرزی می گویند که تحقق این امر در مورد طرح انتقال آب ارس به عنوان یکی از دو رودخانه بزرگ مرزی کشور، نیازمند توجه بیشتر وزارتخانه ها و سازمان های مرکزی در تهران است تا فرصت موجود حاصل از این طرح در سایه تعلل و گذشت زمان به تهدید تبدیل نشود. 

آنان معتقدند که به رغم ضیق مالی دولت در شرایط تحریم، هیچ گونه کم توجهی به اجرای این طرح حیاتی و راهبردی از سوی نهادهای مرکزی قابل قبول نیست و هر گونه کوتاهی در تسریع اجرای طرح انتقال آب ارس، در سال های آینده هزینه های مازاد بر منابع مالی و اعتماد عمومی به کارکرد این نهادها تحمیل می کند. 

کارشناسان محلی در تبیین این نکته می گویند هر چند شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی متولی اصلی اجرای طرح انتقال آب ارس به حوضه آبریز شمال شرق دریاچه ارومیه است، اما اختیار تامین و اختصاص منابع مالی در دست سازمان مرکزی در تهران است و مسوولان استانی و نمایندگان آذربایجان شرقی در مجلس با هم افزایی و پیگیری جدی موضوع می توانند به تسریع در تکمیل این طرح مهم کمک کنند.

طرح انتقال آب ارس به تبریز در گذر ایام 

طرح انتقال آب رودخانه ارس به شمال شرق دریاچه ارومیه شامل آبگیری در حاشیه رودخانه ارس در محدوده جلفای منطقه آزاد ارس با ظرفیت ۳۰۰ میلیون متر مکعب در سال، بیست و ششم مرداد ماه ۱۳۹۲ توسط وزیر وقت نیرو و جمعی از مقام های ارشد کشوری و استانی کلنگ زنی شد.

در تبیین اهمیت اجرای این طرح، اشاره به این نکته خالی از لطف نیست که در آیین کلنگ زنی آن معاون اول رئیس جمهور، وزیر نیرو، مزیر مسکن و شهرسازی، استاندار آذربایجان شرقی و مدیرعامل منطقه آزاد ارس، نماینده مردم مرند و جلفا و جمعی از مسؤلین استانی و شهرستان جلفا  حضور داشتند.

هزینه سرمایه گذاری اولیه طرح انتقال آب ارس برای اجرای آبگیر، خط انتقال، تونل انتقال، راه دسترسی، ایستگاه های پمپاژ، تصفیه خانه، مخازن ذخیره، سیستم انتقال پیام با احتساب هزینه های استملاک اراضی و نیرو رسانی بر اساس برآورد سال ۱۳۹۲ بالغ بر ۱۲ هزار میلیارد ریال و با احتساب بازپرداخت اصل و سود فاینانس، در حدود ۳۵۰۰۰ میلیارد ریال بود.

در آن زمان اعلام شد که طرح انتقال آب ارس شامل آبگیری در حاشیه رودخانه ارس در شهر جلفا با ظرفیت ۳۰۰ میلیون متر مکعب در سال، خط انتقال فولادی به قطر ۲۰۰۰ میلی متر و به طول ۱۳۴ کیلومتر با ظرفیت انتقال ۷ متر مکعب در ثانیه و یک رشته تونل انتقال ۵/۵ کیلومتری به قطر ۲/۳ متر و هشت باب ایستگاه پمپاژ است.

همچنین سیستم تامین برق ۱۰۰ مگاواتی، ۱۳ مخزن ذخیره به حجم کل ۳۹۰ هزار متر مکعب، تصفیه خانه مقدماتی به ظرفیت ۱/۹ متر مکعب در ثانیه در محل برداشت و تصفیه خانه اصلی به ظرفیت ۶/۶ متر مکعب در ثانیه در شمالغرب صوفیان از دیگر مشخصات فنی این طرح بزرگ است. 

مطالعات طرح انتقال آب ارس به شمال شرق دریاچه ارومیه از سال ۱۳۸۵ آغاز و ضمن تائید آن در سال ۱۳۹۰، جزو مصوبات سفرهای استانی ریاست جمهوری قرار گرفت؛ بر این اساس اولویت اول این پروژه تامین نیازهای آب شرب ۲۲ شهر و ۲۸۶ روستای محدوده طرح بوده، جبران کسری سفره های آب زیرزمینی و تعادل بخشی تراز دریاچه ارومیه اولویت دوم و بهبود اراضی کشاورزی موجود در محدوده طرح به روش آبیاری مدرن نیز اولویت سوم این پروژه ملی محسوب می شود.

اهتمام مدیریت ارشد آذربایجان شرقی برای تکمیل طرح انتقال آب ارس به تبریز

تسریع در تکمیل طرح انتقال آب رودخانه ارس به تبریز از دغدغه ها و اولویت های اصلی مدیریت ارشد استان است و محمدرضا پورمحمدی، استاندار این استان، بارها از آن به عنوان یکی از طرح های اولویت دار و میازهای اصلی و زیرساختی این خطه یاد کرده است. 

استاندار آذربایجان شرقی هفته گذشته برای پیگیری موضوع فاینانس در تکمیل طرح انتقال آب ارس و دیگر طرح های استانی، سفر یکروزه ای به تهران داشت که در آن با رییس مجلس شورای اسلامی و نیز رییس بانک مرکزی کشورمان دیدار کرد و خواستار حمایت این دو نهاد از تکمیل طرح های بنیادین از طریق حمایت های مالی و قانونی شد. 

سفر استاندار آذربایجان شرقی به تهران و دیدار وی با همتی، رییس بانک مرکزی، باعث شد که این نهاد بانکی و مالی، موافقت خود را موضوع تامین فاینانس برای تکمیل طرح انتقال آب ارس به تبریز اعلام کند. 

برآیند این اقدامات نشان می دهد که پورمحمدی، استاندار آذربایجان شرقی، به اظهارات سال گذشته خود مبنی بر اینکه «طرح انتقال آب ارس در ۳ سال آینده به صورت کامل به بهره برداری می‌رسد»، پایبند است و از هیچ تلاش برای تحقق آن فروگذاتری نمی کند.

پورمحمدی، بیست و هشتم اردیبهشت پارسال در بازدید از طرح توسعه بهره برداری از رود ارس و انتقال آب ارس به دشت تبریز گفت: این طرح یکی از طرح‌های مهم و اولویت دار استان است که تلاش می‌کنیم با جذب اعتبارات لازم طی سال‌های آتی شاهد افتتاح آن باشیم.

وی با بیان اینکه تاکنون بری اجرای این طرح ۸۰۰ میلیارد تومان هزینه شده است، افزود: این میزان اعتبار از محل اعتبارهای آب‌های مرزی برای اجرای این طرح هزینه شده است و تا به حال ۳۵ کیلومتر از این پروژه انجام شده و کار ۶ ایستگاه پمپاژ به پایان رسیده است.

پورمحمدی همچنین با اشاره به اینکه برای اتمام کار به ۶۰۰ هزار یورو اعتبار نیاز داریم، گفت: حقابه آذربایجان شرقی از رود ارس در بخش شرب ۱۰۲ میلیون مترمکعب و در بخش صنعتی و کشاورزی ۱۸۰ میلیون مترمکعب است.

اجرای طرح انتقال آب ارس به تبریز به ۵سال زمان نیاز دارد

مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی با تاکید بر ضرورت تسریع در انتقال آب ارس به تبریز اظهار کرد: اجرای این طرح به پنج سال زمان نیاز دارد بر این اساس تا آن زمان باید راهکارهای کوتاه مدت و میان مدت برای تامین آب اجرایی شود.

یوسف غفارزاده اظهار کرد: حذف آب صنعت از آب شرب یکی از راهکارهای کوتاه مدت و میان مدت در تامین آب تبریز است.  

وی افزود: حدود ۲۵ میلیون مترمکعب آب شرب در اختیار صنایع قرار می گیرد که باید از اکنون به تدریج حذف و آب غیرقابل شرب از چاه یا پساب به بخش صنعت اختصاص یابد.  

غفارزاده ادامه داد: انتقال آب همیشه راهکار نیست و باید مدیریت داخل شبکه اصلاح و در واقع توزیع آب با سیستم های تعادلی در سطح شهر و ایستگاه های پمپاژ در نقاط مرتفع انجام شود.  

وی یادآور شد: برای به تعادل رساندن آب باید اقدام شود و تقویت پمپ چاه های کشاورزی راهکار دیگر کوتاه مدت برای تامین آب تبریز است.  

 مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی تاکید کرد: برای ادامه طرح انتقال آب ارس به تبریز نیز تمام تمهیدات اجرایی انجام شده است.  

غفارزاده با اشاره به اینکه طول طرح انتقال آب ارس به تبریز ۱۴۵ کیلومتر است، توضیح داد: ۹۵ درصد از ۳۵ کیلومتر خط ابتدایی انتقال آب ارس به تبریز به عنوان مگاپروژه غرب کشور با پنج ایستگاه پمپاژ انجام شده است.۹۵ درصد از ۳۵ کیلومتر خط ابتدایی انتقال آب ارس به تبریز به عنوان مگاپروژه غرب کشور با پنج ایستگاه پمپاژ انجام شده است.

وی افزود: ۱۱۰ کیلومتر و ۲ ایستگاه پمپاژ باقی مانده و مناقصه برای اجرای آن برگزار شده است.  

وی افزود: پنج کیلومتر تونل و ۱۰۵ کیلومتر خط انتقال به صورت لوله فولادی انجام می شود و تصفیه خانه آن با ظرفیت هفت دستگاه پمپاژ پیش بینی شده است.  

سرمایه گذار انتقال آب ارس به بانک مرکزی معرفی شده است

وی ادامه داد: البته سرمایه گذار طرح انتقال آب ارس به تبریز در وزارت نیرو مشکلی ندارد و برای تایید به بانک مرکزی معرفی شده است که البته با تلاش و پی گیری استاندار آذربایجان شرقی و دیدار با همتی رییس بانک مرکزی ایران پیشرفت خوبی در انجام ادامه طرح به وقوع پیوسته است.  

غفارزاده یادآور شد: به زودی فاینانسر طرح انتقال آب ارس به تبریز با رییس بانک مرکزی دیدار می کند تا طرح ادامه یابد.  

وی تاکید کرد: امسال تمام تمهیدات اجرایی برای ادامه طرح انتقال آب ارس به تبریز انجام شده است.  

وی گفت: برای انتقال آب ارس به تبریز ۶۸۰ میلیون یورو اعتبار پیش بینی شده که حدود ۱۵هزار میلیارد تومان به قیمت روز است.  

غفارزاده تاکید کرد: آبرسانی به تبریز، جلفا و ۲۲ شهر از این طریق انجام می شود و ۱۶۹ روستا از این خط آبدار می شوند و این آخرین گزینه برای تامین آب شهرهای یاد شده است.  آبرسانی به تبریز، جلفا و ۲۲ شهر از این طریق انجام می شود و ۱۶۹ روستا از این خط آبدار می شوند و این آخرین گزینه برای تامین آب شهرهای یاد شده است.

وی ادامه داد: تامین آب صنعتی شهرک های صنعتی و کشاورزی مسیر آبرسانی و تامین ۱۰۰ میلیون مترمکعب پساب دریاچه ارومیه از دیگر ره آورد اجرای این مگاپروژه است.  

وی تاکید کرد: این طرح پروژه زیرساختی برای شهرهای تبریز، شبستر، مرند و روستاهای مسیر و برای احیا دریاچه ارومیه است که ۱۰۰ میلیون مترمکعب آب آن را تامین می کند.  

وی یادآور شد: ۱۵هزار میلیارد تومان هزینه این طرح است بر این اساس تامین مالی از طریق فاینانس خارجی است ولی تحریم های ۲ سه سال اخیر دستمان را تنگ کرده است ولی دیدار استاندار آذربایجان شرقی با رییس کل بانک مرکزی و اخذ نظر مساعد برای قبول سرمایه گذار این مشکل در حال برطرف شدن است. 

وی تاکید کرد: تحقق اجرای ادامه طرح یاد شده به طور جدی توسط مسوولان ارشد آذربایجان شرقی در حال پی گیری است اما پنج سال برای پایان طرح زمان لازم است و نباید تمام توجه خود را به آن معطوف کنیم چون اکنون راهکارهای سریعی برای تامین آب تبریز نیاز است که به برخی از این راهکارها اشاره شد.  

غفارزاده ادامه داد: امسال نسبت به سال گذشته ۶درصد بیشتر آب تبریز تامین شده تا به ۱۸ درصد رسیده اما مصرف آب این شهر در سال جاری ۳۰ درصد افزایش دارد.

تسریع در اجرای طرح انتقال آب ارس به تبریز گریزناپذیر است

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی نیز با اشاره به نیاز آبی کلانشهر تبریز، گفت: تسریع در انتقال آب ارس به تبریز ضرورت دارد.

علیرضا ایمانلو افزود: با توجه به گسترش شهر تبریز و بوجود آمدن شهرک های متعدد در اطراف این شهر به آب بیشتری نیاز داریم به همین خاطر به دنبال منابع جدید هستیم تا برای آب شرب این کلانشهر و سایر شهرهای آذربایجان شرقی که با کمبود مواجه هستند، آبرسانی کنیم.

وی گفت: با توجه به نیاز روزافزون کلانشهر تبریز، تامین منابع جدید آبی برای این شهر ضروری است و یکی از منابع پیش‌بینی شده انتقال آب از طرح آبرسانی ارس به تبریز است.
وی به میزان تولید آب در تبریز و آذربایجان شرقی اشاره کرد و گفت: به طور متوسط میزان تولید آب در تبریز ۴۴۵۰ لیتر در ثانیه و در استان نیز ۷۶۷۰ لیتر در ثانیه است که این میزان در زمان اوج مصرف ۴۷۵۰ لیتر در ثانیه در تبریز و ۹۰۰۰ لیتر در ثانیه در آذربایجان شرقی افزایش می یابد.  

وی در پاسخ به این سوال که شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی در قبال طرح انتقال آب ارس به تبریز چه وظیفه ای بر عهده دارد، توضیح داد: وظیفه ما تحویل گرفتن آب انتقالی و توزیع آن است که خوشبختانه زیرساخت های انجام آن فراهم است. 

مدیرعامل آب و فاضلاب آذربایجان شرقی ادامه داد: حجم مخازن ذخیره آب ما در کلان شهر تبریز ۴۸۰ هزار مترمکعب است که حدود ۱۰ درصد آن پر است و به محض رسیدن آب ارس به تبریز می توانیم به راحتی آن را ذخیره و توزیع کنیم.

ایمانلو با بیان اینکه مصرف بی رویه آب در بحران کرونا تا ۲۵۰ لیتر برای هر فرد در شبانه روز افزایش یافته است، گفت: این میزان مصرف، تبریز را با مشکل کمبود آب مواجه می کند کما اینکه اکنون نیز با کمبود ۱۵ میلیون مترمکعب کسری در سال مواجه هستیم.

وی خاطرنشان کرد: متوسط سرانه آب برای هر فرد ۱۵۰ لیتر در شبانه روز است که در تبریز ۲۲۰ بوده حتی برخی مواقع به علت کرونا مصرف تا ۲۵۰ لیتر نیز افزایش می یابد.  

وی افزود: تمام انرژی ها قابل تولید است اما آب قابل تولید نیست و بر این اساس باید ارزش داشته های خود را بدانیم چون این مایع حیاتی قابل بازگشت نیست اما با ۱۰ درصد صرفه‌جویی می توان از این بحران عبور کرد.  

ایمانلو با اشاره به اینکه ۶۵ شهر، یکهزار و ۵۰۰ روستا و در مجموع چهار میلیون نفر در آذربایجان شرقی تحت پوشش آبرسانی هستند، یادآوری کرد: اکنون ۸۰درصد از آب های زیرزمینی در استان برای شرب استفاده می شود که باید به ۴۰ درصد کاهش یابد چون این آب ها قابل برگشت نیست.  

مدیرعامل آب و فاضلاب آذربایجان شرقی همچنین گفت: آب تبریز از سه نقطه تامین می شود که شامل زرینه رود ۶۰درصد، چاه های عمیق ۳۱درصد، سد نهند ۱۳درصد و یک درصد نیز از قنات ها برداشت می شود.  

وی گفت: هر پنج سال یکبار نیازسنجی شهرها نسبت به آب انجام می شود که این نیازسنجی برای تبریز آخرین بار در سال ۱۳۹۰ انجام شده و بر اساس طرح جامع پیش بینی شده که این کلانشهر از سال ۱۳۹۵ موازنه منفی آب خواهد داشت که البته با مدیریت مصرف آب با آن کنار آمدیم البته در نقاط بلند شهر با قطعی آب مواجه شده ایم.  

وی گفت: ارتقای ایستگاه های پمپاژ تا ۸۰۰ لیتر در ثانیه، اصلاح خط انتقال ۹۰۰ میلی متری از مسیر سد نهند برای افزایش دبی از ۷۰۰ به ۹۵۰ لیتر در ثانیه برای تامین آب تبریز در کوتاه مدت با ۱۰۰ میلیارد ریال اعتبار، انتقال آب سد قلعه چای عجب شیر به این شهرستان و روستاهای اطرافش و در ادامه انحراف آب زرینه رود به تبریز به عنوان راهکار میان مدت باید انجام شود.  

ایمانلو ادامه داد: آب ارس بهترین گزینه برای تامین آب شرب تبریز است و باید زودتر به این شهر برسد تا برای مدت ها مشکل آب برطرف شود.

   طرح انتقال آب ارس به تبریز جزو اولویت های اصلی نمایندگان آذربایجان شرقی در مجلس

 نایب رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به پیگیری طرح های اولویت دار شهر تبریز و آذربایجان شرقی اظهار کرد: طرح انتقال آب ارس در حال حاضر جزو اولویت های اصلی می باشد.  

 حجت الاسلام تاج الدینی ادامه داد: در تلاش هستیم با همکاری بخش خصوصی اجرای این طرح تسریع شود.  

عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی نیز به ایرنا گفت: همه ۶ نماینده تبریز، اسکو و آذرشهر، خطاب به وزیر نیرو در مورد لزوم رسیدگی به قطعی مکرر آب شرب محلات تبریز تذکر داده ایم.

روح‌الله متفکر آزاد با اشاره به مشکلات قطعی مکرر آب در مناطق مختلف تبریز، این مساله را موجب ایجاد مشکلات جدی برای مردم تبریز دانست و اظهار کرد: در جلسات متعدد با مدیران عامل آب منطقه ای و آب و فاضلاب، این مشکل و ضرورت تسریع در انتقال آب ارس به تبریز پیگیری و تاکید شده است. 

وی گفت: در این زمینه از مسئولان وزارت نیرو پیگیری‌های جدی داشتیم که خواستار تسریع در انتقال آب ارس به تبریز و حل مشکل جدی تامین آب در آینده شدیم./ایرنا