پنجشنبه, ۱۳ آذر ۱۴۰۴ / ۲۰:۴۱:۱۲
خبرنگاران همواره و در هر شرایطی از سیل گرفته تا زلزله، از آتش سوزی گرفته تا شیوع ویروس کرونا در صحنهها حضور دارند تا پای ثبت لحظات و رویدادها لنگ نماند.
به گزارش آذر صبح، هیچ رویدادی را نمیتوان یافت که خالی از خبرنگاران باشد؛ بدون هیچ چشم داشتی در صحنهها حضور دارند تا روایتگر لحظات تلخ و شیرین روزگار باشند.
روز خبرنگار بهانهای شد تا به سراغ پیشکسوتان در این عرصه برویم که سالهاست در این عرصه فعالیت میکنند که در ذیل بخشی از گفتو گو را میخوانید.
*هدف و رسالت خبرنگاری چیست؟
محمد امین خوش نیت (روزنامه نگار و مدرس دانشگاه)
در یک جمله آرمانی؛ تاباندن نور آگاهی بر اتاقها و دالانهای تاریک زمان! برداشت و تعبیر جامع و آرمانی است و شاید در جامعه ما که به شدت سنت گرا بوده و علاقه و تمایل چندانی برای افشای ناکارآمدی سیستمها، سازمانها، نهادهای دولتی و خصوصی ندارد بسیار سنگین باشد اما تعریف تئوریک کار و رسالت خبرنگاری است؛ اما در تعریف عملیاتی، وظایف و تکالیف دیگری بر آن افزوده میشود؛ رسالتی چند بعدی میگیرد که باید هم جانب مردم و مخاطب را حفظ کند و هم هوای کارگزاران را هم داشته باشد و از کارهای خوب آنها تعریف و تمجید کند.
ستایش کار خوب دیگران نه تنها به نظر بنده بد نیست و بسیار ارزشمند است و باید به آن پرداخته شود؛ به شرطی که راه به بیراهه و اغراق و مبالغه نپیماید. با این تعریف نباید هیچ منافاتی با این دو رویکرد یعنی منتقد جامعه و سیستم بودن (به مفهوم عام آن) و مبلّغ و معرّف سیستمهای خدمتگزار بودن یک خبرنگار و رسانه قائل شد؛ اما در نهایت، این خبرنگار است که باید با درایت و هوشمندی میان این دو رسالت حساس، توازن و تعادل ایجاد کند.
محمد عزیزی راد (سرپرست خبرگزاری ایرنا در آذربایجان شرقی)
رسانهها و روزنامهنگاران به عنوان فعالان و کنشگران رسانهای، سه رسالت اصلی از جمله اطلاع رسانی، آگاهی دهی به افکار عمومی، ایجاد سرگرمی و تفریح برای افکار عمومی و مخاطبان و در نهایت حفظ و انتقال میراث را بر عهده دارند که در تاریخ ۱۸۵ ساله روزنامه نگاری در ایران، نیز تلاش شده است که رسالتهای نام برده شده به صورت خواسته یا ناخواسته پیگیری شود.
اسد بابایی (عضو هیات مدیره و نایب رئیس خانه مطبوعات کشور، سرپرست خبرگزاری مهر آذربایجان شرقی و مدرس دانشگاه)
اصلیترین وظایف خبرنگاری، اطلاع رسانی و آگاهی دادن شفاف و درست، نظارت و نشر کاستیها، شناسایی خلاءهای موجود در بحثهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، را برعهده دارند.
خبرنگاری کار بسیار سخت، استرس زا و پرمسئولیتی است که ورود و فعالیت افراد شاخص و نخبه را در این عرصه میطلبد؛ خبرنگاران باید آشنا به فنون روز بوده و نسبت به حواشی اطراف و رویدادها اشرافیت کامل داشته باشند و به محض به وقوع پیوستن یک بحران، اطلاع رسانی صحیح را انجام دهند چرا که به صورت تفننی نمیتوانند به این کار بپردازند زیرا کار خبرنگاری بسیار حساس و خطیر است.
خبرنگار میتواند تأثیرات مثبت در جامعه ایجاد کرده و حتی منجر به تغییر رویهها در جامعه نیز بشود به این دلیل نقش و رسالت خبرنگاری بسیار خطیر است که با نقش ترویج، آگاهی و بازدارندگی نیز همراه است؛ معتقدم خبرنگارانی رستگار هستند که بتوانند آلام مردم را کاهش داده و خبرنگار مردم بوده و باری از مشکلات مردم کم کنند.
رباب تیموری (سردبیر ایسنا- منطقه آذربایجان شرقی)
معمولاً کسی خبرنگار میشود که دغدغه داشته باشد، دغدغه وطن، عدالت، حقیقت و …، افرادی که وارد این عرصه میشوند، اغلب تحصیلات آکادمیک دارند؛ بنابراین میتوانستند حداقل در یک شرکت خصوصی غیر رسانهای به فعالیت پرداخته و در آمدی به مراتب بیشتر از خبرنگاری داشته باشند، اما با این اوصاف باز خبرنگار میشوند و خبرنگار میمانند. خبرنگاران موجودات جالبی هستند، دغدغه تمام ابناء بشر را دارند، با مسئولان و مدیران مختلف بر سر مسائل اقشار مختلف جامعه درگیر میشوند، جان خود را به خطر انداخته و برای رفع مشکلات هموطنان خود و یا دفاع از هویت و داشتههای سرزمینش درگیر استرسهای زیادی میشوند، در حالی که غالب خبرنگاران از ابتداییترین حقوق خود از جمله بیمه محروم هستند، این خبرنگار است که مردم را از حقوق خود آگاه میکند، از رویدادهای اطرافشان با خبر ساخته و گاهی مسیر حرکت ملتها را تغییر میدهد.
مهرداد خوشکار مقدم (مدیرمسئول پایگاه خبری آذر صبح)
هدف و رسالت خبرنگاری، موضوعی وسیع است و میتوان گفت که خبرنگار، چشم و گوش و زبان مردم برای دیدن نادیدنی ترین مسائل و به زبان آوردن آن است که در مورد آنها چیزی به گوش نمیرسد.
از طرفی رسالت آموزشی، فرهنگ سازی و ارتقای آگاهی را نیز بر عهده دارد تا مطالبه مردمی را به مسئولان، هدف خود قرار داده و پیام، سیاست و هشدارهای مسئولان را نیز تبیین کند.
*افزایش و تعداد رسانهها چه ضربهای میزند؟
محمد امین خوش نیت: کثرت رسانهها میتواند هم فرصت باشد و هم تهدید؛ از یک سو میتواند بستری برای انتشار افکار و تضارب اندیشههای متفاوت باشد تا مسیر رسیدن به مردم سالاری واقعی کوتاهتر شود و از سویی میتواند سبب بارور شدن خلاقیتها و چندصدایی شدن جامعه شود؛ میتواند به عنوان «سوت» در دل دایره کلاهبرداران و تبهکاران و فرصت طلبان، ترس و سراسیمه و هراس بیفکند و جامعه را به سوی پاکدستی و صداقت و شفافیت سوق دهد.
اما از دیگر سو تکثّر و تعدد بی ضابطه و بی حساب و کتاب رسانهها میتواند به عنوان یک آفت و آسیب مطرح باشد. چرا که در مرحله اول سبب پراکنش نیروهای ماهر رسانهای در بدنه چند رسانه مستقل و کم تجربه و کم آوازه دیگر و گریز از وحدت رویهها و تقلیل انرژی و اثربخشی رسانهای شود.
در مرحله دوم، حیرانی و بلاتکلیفی و آشفتگی فکر و رأی مخاطبان را سبب شود. بنابراین نمیتوان به راحتی در مورد تعدد رسانهها رأی و حکم واحدی در این مقطع زمانی صادر کرد؛ باید با تدبیر و دوراندیشی، استراتژی و راهبرد مشخص و متقنی را ارائه کرد.
محمدعزیزی راد: تسهیل در صدور مجوز فعالیتهای رسانهای در نفع و ذات خود، اتفاق مبارکی است چرا که تسهیل در صدور مجوز فعالیتهای رسانهای به معنای آزادی فضای باز رسانهای است که در زمان به وقوع پیوستن آن در کشور، ما به عنوان اعضای خانواده صنف رسانه، نمیتوانیم با دید مخالف بدان بنگریم اما الزاماتی وجود دارد.
صدور مجوز آسان است اما ادامه فعالیت سخت، چرا که باید با نظارتهای دقیق و آموزش اصول حرفه روزنامه نگاری و زمینههای تقویت اقتصاد رسانه همراه باشد و میتوان گفت که حمایت طفیلی گونه کارساز نمیباشد.
اگر این سه آیتم در کنار امر تسهیل صدور مجوز فعالیتهای رسانهای باشد، شاهد حضور رسانههای متنوع با رویکرد حرفهای خواهیم بود اما در صورت غیبت سه آیتم، آسیبهای بسیاری همانند روزنامه نگاری پرخاشگری ظهور خواهند کرد که متأسفانه در جامعه، با رشد و توسعه روزافزون شبکههای اجتماعی و فضای مجازی روبرو هستیم.
اسد بابایی: تسهیل در صدور مجوز فعالیت رسانهای یک کار ارزشمند و باید این روند راحت نیز بشود و اینکه رسانهها یکی از پایههای دموکراسی محسوب میشود شکی در آن نیست، اما اینگونه نیست که تعدد رسانهها باعث اطلاع رسانی بهتر و بیشتر میشود؛ افزایش رسانهها باید با ضابطه مندی و قانون مندی خاصی صورت بگیرد و افرادی در این حوزه ورود پیدا کنند که سر رشتهای دارند تا بتوانند منشأ خیر و برکت برای جامعه باشند.
بعد از تهران، بیشترین رسانه از آن استان آذربایجان شرقی است و به نظرم تعدد رسانههای مکتوب یا پایگاههای خبری، دال بر رشد اجتماعی، سیاسی و اقتصادی یک جامعه نیست اما اگر ضابطه مند باشد و افراد متخصص و دغدغه مند در این عرصه ورود پیدا کنند، این تکثر میتواند منشأ خیر، پیشرفت و توسعه منطقه و کشور شود.
جامعه نیازمند رسانههای فعال، پویا، متعهد و با کارایی تخصص گرایی است و هر اندازه که رسانهها بتوانند به سمت تخصص گرایی حرکت کنند اطلاعات مفیدتری به جامعه ارائه خواهد شد.
رباب تیموری: کاهش میزان سانسور، از اثرات مثبت تعدد رسانهها به ویژه ظهور رسانههای مبتنی بر شبکهها بود، در گذشته که تعداد رسانه رسمی کم بود، تا حد زیادی امکان سانسور اخبار و اعمال فشار از سوی بیرون از سازمان رسانهای در جهت دهی به اخبار ممکن بود، ولی اکنون این مشکل با تعدد و تکثر رسانهها تا حدودی رفع شده، اما مشکلات جدیدتر و بیشتری ایجاد شده است.
اکنون در فضای رسانهای متشنج و شلختهای زندگی میکنیم که موجب شده مخاطبان رسانهها دچار سردرگمی شدید شده و حتی نتوانند اعتبار منبع را تشخیص دهند. مخاطبان با انبوهی از مجامع خبری در فضای مجازی مواجه هستند که نام خود را رسانه گذاشته و حتی گاهی پیشوند “خبرگزاری” نیز برای خود انتخاب میکنند، در حالی که غالب این رسانهها در سایه بی تدبیری و نداشتن کارکرد مناسب از سوی وزارت ارشاد، حتی بدون داشتن مجوز، خیلی راحت فعالیت کرده و به عنوان رسانه مطالب مورد نظر خود را به مخاطب القا میکنند.
وقتی این شرایط شلخته خبری را ملاحظه میکنم، دلم به حال مخاطبان خبر می سوزد، اغلب این رسانههای نوپدید برای اینکه سرپا بمانند، دنبال راهی برای جذب تبلیغات و در آمدزایی هستند و با توجه به اینکه معمولاً بنیه مالی مناسبی هم ندارند و نمیتوانند نیروی حرفهای جذب کرده و خبر و محتوا تولید کنند و به یک موتور جستجوگر تبدیل شده و فقط اخبار تولیدی سایر رسانهها را کپی کرده و منتشر میکنند که متأسفانه در این بین بی اخلاقی فراوانی هم مشاهده میشود و دسترنج خبرنگاران سایر رسانهها را بدون ذکر منبع به نام خود منتشر میکنند؛ بعید می دانم در هیچ جای دنیا چنین اوضاعی حاکم باشد که هر کسی هر لحظه اراده کند در عرض یک ساعت یک رسانه مانندی تأسیس کرده و آن را مدیریت کند و به افکار عمومی جهت دهد.
تکثر رسانه در اصل بسیار خوب بوده و موجب میشود آرا و عقاید گروههای مختلف جامعه منعکس شود، اما این تکثری که اکنون حداقل در آذربایجان شرقی شاهد هستیم، اصلاً مطلوب نیست، رقابت جذب مخاطب و فالوور و ممبر موجب شده است تا این رسانه مانندهای نوپدید دست به ایجاد هر نوع شایعه جذابی بزنند، این رسانهها، کار رسانههای رسمی را نیز سخت کردهاند و بخش عمدهای از انرژی روزانه رسانههای رسمی صرف تحقیق در مورد مطالبی که آنها بدون کوچکترین تحقیق بر اساس شنیدههای خود منتشر میکنند، میشود.
بارها شده خبری به سرعت نور در میان رسانههای مجازی منتشر شده مثلاً ” آتش سوزی در فلان منطقه” بعد از تحقیق متوجه شدیم که فقط در مساحت چند متر تعدادی علف هرز در منطقهای غیر مسکونی آتش گرفته است، در حالیکه یکی از این رسانهها مطلب را منتشر کرده و همکاران همین رسانهها بدون کوچکترین تحقیق فقط مطلب را کپی و منتشر کرده و افکار عمومی را متشنج کردهاند. گاهی میبینیم ابتداییترین اصول خبری در این رسانهها رعایت نمیشود و مطالبی که به آستانه خبر نرسیده و ارزش خبر ندارند را دست به دست چرخانده و مخاطبان را در میان انبوه شایعات و اخبار بی ارزش سردرگم میکنند.
مهرداد خوشکار مقدم: نگاه ما به رسانهها در جامعه همواره با محدودیت، کنترل و سانسور بوده است؛ ما همواره ترسیده و نسبت به افزایش رسانهها نگران بودهایم به آن خاطر چارهای بدان اندیشیده نشده است. با نشان دادن رفتار صحیح، افزایش رسانهها خوب بوده اما با رفتار غیر صحیح، مخرب خواهد بود.
برخی وجود اینترنت و فضاهای مجازی را عاملی برای از بین بردن انحصار صدا و سیما میدانند زمانی که در صدا و سیما انحصار وجود داشت و یا تعداد روزنامهها انگشت شمار بود و مراجع خبری کنترل شده بود چه اقدامی انجام میدادند که در حال حاضر نیز انجام دهند.
من مخالف با افزایش تعداد رسانهها نیستم؛ در دنیای آزاد باید تعداد رسانهها افزایش یافته اما رسانههایی امکان ادامه فعالیت را دارند که در این فضای آزاد بتوانند خود را از نظر حرفهای، مالی بالا برند.
آنچه که در جامعه ما آفت به شمار میرود این است که صدور مجوز به رسانهها بدون در نظر گرفتن سواد و توان صاحب رسانهها سنجش میشود. رفتار مسئولان ما در حوزه رسانه و نبود سیاستهای شفاف رسانهای مخرب است و گر نه افزایش تعداد رسانهها حق جامعه است و مشکلی ندارد.
*خبرنگار حرفهای به چه کسی اطلاق میشود؟
محمد امین خوش نیت: خبرنگار در تعاریفی که در کلاسهای درس و یا حتی در جوامع پیشرفته از آن یاد میشود با آنچه که اکنون، ما در جامعه و شهر خود شاهد آن هستیم متفاوت است. متأسفانه، گاهی جایگاه همین خبرنگاران به دلیل مشکلات اقتصادی و عدم مهارت آموزشهای کافی و یا نگاه واپسگرایانه و تمامیت خواه برخی مدیران و مسئولان دچار خدشه شده و از ماهیت اصلی رسالت خبرنگاری دور افتاده است. گاهی متأسفانه نگاه برخی مسئولان به خبرنگاران ما، در حد خبربیار و خبرنویس است تا یک خبرنگار زبده، جسور و کنجکاو که ما از او انتظار «کارآگاه رسانه» بودن را داریم!
با این حال، پرسشگری و مطالبه گری، عدم سکوت در برابر انحرافات جامعه از هر نوع آن، کمک به انسجام جامعه و وحدت گرایی بین مردم و اقوام، ایجاد آرامش و امنیت فکری و روحی در دل مردم و امید بخشی به مخاطبان به رغم همه مشکلات و معضلات مبتلا به جامعه، اکنون و در کنار همه شاخصهای یک خبرنگار خوب بودن مورد نیاز است.
محمدعزیزی راد: روزنامه نگار حرفهای فردی است که علاوه بر دارا بودن سواد علمی در این حرفه، دورههای آموزشی کوتاه مدت و بلندمدت را نیز گذرانده باشد؛ روزنامه نگار حرفهای فردی است که اخلاق حرفهای روزنامه نگاری را رعایت کرده و به مسئولیت اجتماعی خود واقف باشد و تحت هیچ شرایطی، منافع عمومی را قربانی منافع فردی و گروهی نکند.
اسد بابایی: خبرنگار حرفهای خبرنگاری است که علاوه بر مسلط بودن به آموزشهای تخصصی و عمومی روز، دارای ویژگیهایی صداقت، صراحت لهجه، تقدم منافع عمومی برمنافع شخصی، دارای هوش و ذکاوت، خلاقیت و نوآوری باشد؛ با کار تیمی همسان بوده و مشارکتهایی در این راستا داشته باشد. خبرنگار فعال فردی است که در صحنهها حضور داشته باشد، اطلاع رسانی دقیق و شفاف از رویدادها و. …ارائه دهد و مستقل بوده، صاحب فکر، عقیده و اندیشه باشد.
اگر ما کل جامعه را به یک کشتی تشبیه کنیم بالطبع یکی از عناصر مهم این کشتی، همان نقشی است که امروزه خبرنگاران در جامعه ایفا میکنند.
رباب تیموری: خبرنگار حرفهای کسی هست که میداند چه شغلی انتخاب کرده و برای چه به این عرصه آمده است، خبرنگار حرفهای حتماً در زمینه حداقلهای نگارش خبر و مدیریت رسانه اطلاعات دارد و دائم مطالعه کرده و اطلاعات رسانهای خود را به روز نگه میدارد، اخبار تمام رسانهها را رصد کرده و در جریان امورات روز جامعه قرار میگیرد و میداند خبرنگار، مرغ عزا و عروسی است، قرار نیست کسی نشان افتخار به او بدهد، بلکه خودش باید با آثار، گزارشها و خبرهایی که تولید میکند به وجدان خود آرامش بخشیده، رسالت خود را به درستی انجام داده و نشان افتخار به خودش بدهد.
مهرداد خوشکار مقدم: موضوعی دو وجهی است؛ خبرنگار حرفهای به خبرنگاری اطلاق میشود که حرفه او خبرنگاری باشد؛ اکنون در جامعه خبرنگار حرفهای به فردی میگویند که کاربلد و آموزش دیده است و شم خبری دارد و به معنای واقعی کلمه خبرنگار یا روزنامه نگار است؛ خبر بیار و دلال خبر نیست.
گر چه در ایران خبرنگاری به عنوان یک شغل به رسمیت شناخته نمیشود؛ خبرنگار حرفهای به معنای آنکه حرفه آن، خبرنگاری باشد بسیار معدود است.
*مشکلات و تنگناهای رسانهها در عصر حاضر چیست؟
محمدامین خوش نیت: اکنون به دلیل رشد و توسعه رسانههای فضای مجازی، شاهد نوعی بحران فرهنگی و با عرض تأسف، تنزل فرهنگ عمومی روبرو هستیم؛ اشخاص چه با نام اصلی و چه با نامهای مستعار، در سپهر رسانهای حضور یافته و بر آشفتگی رسانه دامن میزنند.
تعاملات فرهنگی که باید رسانه بستر رواج آن باشد به مجادلات فرهنگی و سیاسی و اجتماعی و حتی ورزشی بی حاصل مبدل گشته و جز بارورسازی کینه، در نقش قابله خصومت و کدورت در بطن جامعه ظاهر شدهاند.
اکنون همه مدعی کار رسانه هستند! نظارت بر این ادعا به شدت سخت و پیچیده شده است. در طول تاریخ بعید می دانم که حریم شغل و رسالت خبرنگاری تا به این اندازه مورد تاخت و تاز افراد ناوارد و غیرتخصصی قرار نگرفته بود. کما اینکه هیچ شغلی را سراغ نداریم که این تعداد مدعی و مشتری و طلبکار داشته باشد!
اینک دیگر نه تنها خبرنگاران رسانهها امنیت شغلی ندارند که به نظرم، درد و مشکل ما بیشتر از این امنیت شغلی و مسائل مالی است. متأسفانه، به دلیل شلختگی و آشفتگی رسانهای، نظام رسانهای و ریسمان تنومند آن از دست فعالین واقعی رسانه هم خارج شده و حرمت و احترام شغلی خبرنگاران را هم مورد هدف قرار داده و در سطح جامعه تنزل جایگاه داده است. باید فکری کرد؛ و گرنه اگر وضع به همین منوال پیش برود «دیگر نه از تاک، نشان خواهد ماند و نه از تاک نشان!»
محمدعزیزی راد: نخستین مشکل اساسی، ضعف اقتصاد رسانه است بدین گونه که منابع مالی کافی در اختیار رسانهها نبوده که این خود باعث میشود ساختار نیروی انسانی در رسانهها آن گونه که باید باشد شکل نگرفته و که در وهله اول، رسانههای محلی در استان را با کمبود نیروی انسانی مواجه ساخته و از سویی کمبود نیروی انسانی ماهر و تخصص نیز آنرا تشدید میکند.
از طرفی، رسانهها در چنین شرایط سختی با فداکاری و ایثارگونه فعالیت میکنند؛ این در حالی است که بخش عمدهای از فعالان رسانهای استان بیمه نداشته و از حداقلهای قانون کار به عنوان یک فرد شاغل برخوردار نیستند؛ با این همه در چنین شرایطی در تلاش هستند مسئولیت اجتماعی را حفظ کرده و دستاوردهای جامعه را بررسی کنند. کمبودها و کاستیها را به تصویر بکشند تا بتوانند آنرا به مسئولان و نهادهای تصمیم گیرنده منعکس کنند تا گامی در رفع مشکلات جامعه بردارند.
از سویی نیز برخی از مسئولان، آستانه تحمل پذیری کمی دارند و رسانهها را به عنوان بازوی نظارتی خود نگریسته و در برخی مواقع احساس میکنند که نوشتن از کمبودها از سوی رسانهها، نوعی سنگ اندازی و با سیاه نمایی است که این صحیح نمیباشد؛ در این راستا مسئولان و نهادها باید آستانه تحمل پذیری خود را افزایش دهند چرا که هر اندازه رسانهها در عمل به وظایف خود و مسئولیت، دست بازتری داشته باشند هزینههای سایر نهادهای نظارتی نیز در رفع مشکلات جامعه کاهش خواهد یافت.
اسد بابایی: رسانهها امروز با مشکلات مالی، تعریف نشدن جایگاه آنان، عدم حمایتهای قانونی، نبود شفافیت و عدم پاسخگویی مسؤولان و سعه صدر نداشتن مدیران روبرو هستند که البته در حال حاضر، تعداد مدیران پاسخگو در جامعه ما کم شده است در حالی که معتقد هستم دستگاهها و مدیران باید طبق زمانهای مشخصی اطلاع رسانی کرده و به عملکرد خود پاسخگو باشند؛ هر اندازه که مدیر دستگاه، پاسخگو به عملکرد خود باشد بالطبع آن دستگاه سالمتر بوده و رسالت خود را به طرز صحیحی انجام داده است و رسانهها باید پیش قراول بحث مطالبه گری مطرح شده از سوی مقام معظم رهبری باشند.
تعداد خبرنگاران فعال و باسواد و هم چنین بحثهای اقتصادی از سایر مشکلاتی است که رسانهها با آن روبرو هستند که گذشته از این مسائل، تعدادی از افراد نیز در فکر نفوذ به رسانهها هستند تا بتوانند منافع خود را پیش برند.
رباب تیموری: طبیعتاً رسانهها عاشق جریان آزاد اطلاعات و فضایی مناسب برای آزادی بیان و آزادی پس از بیان هستند، دست یابی به اطلات برای تکمیل اخبار و گزارشها یکی از مهمترین چالشهای رسانهها است، همچنین هجمههای روانی به رسانه بعد از نگارش اخباری که به مذاق برخی مدیران خوش نمیآید نیز یکی از آزار دهندهترین موارد است، بزرگترین مشکل رسانهها هم مشکل مالی است، اغلب رسانههای نوشتاری و برخط اکنون با مشکلات مالی دست و پنجه نرم میکنند.
مهرداد خوشکار مقدم: در جامعه ما بیش از سیاستهای حمایتی، سیاستهای محدودیت در رسانهها وجود دارد و اگر حمایتی نیز وجود دارد به سمت رسانههایی سوق یافته که رانت و قدرت و ارتباطات را در دست گرفته و میتوان گفت که توزیع عادلانه امکانات در حوزه رسانه وجود ندارد.
امنیت شغلی فعالان حوزه رسانه، درآمد و اقتصاد، معضلات بزرگی است که افرادی که در این حوزه فعالیت میکنند از خود گذشته و عاشق این حرفه هستند.
* رسانه تأثیر گذار چه رسانهای است؟
محمدامین خوش نیت: رسانه تأثیر گذار، رسانه جنجالی نیست؛ رسانه تهمت زن و «همیشه تیتر منفی زن» نیست. رسانهای موفق و تأثیرگذار است که در کنار انتقادات صریح و در چارچوبهای قانونی خود، به جامعه امید تزریق کند؛ فرهنگ عمومی و انسجام جامعه را حرمت بدارد و از ایراد اتهامهای ثابت نشده به این و آن خودداری کند.
کارکرد اصلی رسانهها امروزه، دخل و تصرف در فرهنگ اصیل و افزایش شکاف بین مردم و مسئولان و یا اقوام نیست. «فرهنگ بی رنگی»، نباید بر سازمانهای رسانهای ما سایه بیندازد؛ اما این رنگین کمان رسانهای هم نباید بی قاعده و اصول باشد. این سمفونی، با ملودی تنظیم شده، با ساز بندی صحیح، نظام مندی، کنترل و نظارت اصولی، نوای دلنشین بیرون خواهد داد.
محمد عزیزی راد: رسانه تأثیر گذار رسانهای است که در اثر فعالیت آن، رفاه، آسایش، توسعه اقتصادی و امنیت ساکنان یک جامعه افزایش یابد و رسانه با فعالیت خود، کمک کند تا جامعه توسعه یافته تر شود و این امر میسر نمیشود مگر اینکه رسانهها نگاه انتقادی و توسعه گرا داشته باشند اما مشکل اینجاست انتقاد رسانهها به درستی درک نمیشود و انتقاد فعالان رسانهای در برخی از مواقع، با تخریب یکی گرفته میشود.
در حالی که اگر در حوزه ادبیات، به تعریف نقد بپردازیم میبینیم که نقد رویکردی است که در آن مزایا و معایب یک امر یا پدیده اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی توسط یک رسانه برجسته میشود تا برای رفع معایب و مشکلات، راهکاری ارائه شود.
رسانهها نمیتوانند تنها معایب را نشان داده و نقطه سر سطر بگذرانند؛ بلکه وقتی فعالان اقتصادی به عنوان نخبگان و برگزیدگان جامعه که با نگاه تیزبینانه خود، معایب و مشکلات را میبینند باید با استفاده از تجربیات خود و استفاده از نظرات کارشناسان، برای مشکلات و کمبودها راهکارهایی ارائه دهند.
اسد بابایی: رسانه تأثیر گذار رسانهای است که بتواند مطالبه گر بوده و در صدد حفظ منافع شخصی و یا گروهی و جناحی نباشد و حرف و درد دل مردم را بیان کند و در مواقع بحرانی و مشکلات در کنار مردم بوده و بتواند آرامش را حاکم کند.
رسانه منتقدی که کار آن تخریب نیست و کار کارشناسی انجام میدهد؛ رسانهای تأثیرگذار است که توأم به تمام جوانب بپردازد. امروزه رسانهای تأثیرگذار رسانهای هست که نیازهای مخاطبین خود را بشناسد و بتواند نسبت به ذائقه مشتریان یا همان مخاطبان خود تولید محتوا کند و باور دارم دوران ارائه مطالب یک سویه و تحمیلی تمام شده است.
معتقد هستم رسانههایی که متعهد به اخلاق هستند نسبت به رسانههایی که تنها به دنبال فالور و کامنت هستند تأثیرگذاری بیشتری دارند و تنها با اخبار زرد نمیتوان ادعای تأثیر گذاری داشت.
رباب تیموری: رسانهای تأثیر گذار است که اعتماد مخاطبان خود را جلب کرده باشد و مخاطبان بدانند که آنچه در این رسانه خوانده و شنیدهاند بی چون و چرا دارای اصالت بوده و درست است، این مخاطبان میتوانند مردم یا مسئولان باشند، گاهی رسانهای در فضای مجازی دنبال کنندگان بیش از حدی هم داشته باشد، ولی به اندازه رسانهای که مرجعیت دارد، تأثیر گذار نباشد.
مهرداد خوشکار مقدم: رسانهای تأثیر گذار است که اعتماد مخاطبان خود را جلب کرده باشد و مخاطبان بدانند که آنچه در این رسانه خوانده و شنیدهاند بی چون و چرا دارای اصالت بوده و درست است، این مخاطبان میتوانند مردم یا مسئولان باشند، گاهی رسانهای در فضای مجازی دنبال کنندگان بیش از حدی هم داشته باشد، ولی به اندازه رسانهای که مرجعیت دارد، تأثیر گذار نباشد.
*مشکلات خبرنگاران در روزهای شیوع ویروس کرونا.
اسد بابایی: خبرنگاران، گمنامترین افراد در عرصه مبارزه با ویروس کرونا بودند که تمام فعالیتهای خود را در این دوران، بدون هیچ گونه چشم داشتی در عرصه سلامت و کمک به سلامت جامعه و مردم انجام دادند. تلاش خبرنگاران در روزهای شیوع ویروس کرونا که همپای مدافعان سلامت به عنوان مدافعان اطلاع رسانی، از روزهای اول شیوع ویروس کرونا پای کار بوده و با تلاش و مجاهدت خود، اخبار را لحظه به لحظه به اطلاع مردم رساندند.
خبرنگاران با توجه به عالم گیر بودن و نیاز به بحث فرهنگ سازی در شیوع ویروس کرونا، در صف اول قرار گرفته و علاوه بر همیاری مدافعان سلامت، برای اطلاع رسانی حفظ جان مردم نیز تلاش کردهاند.
خبرنگاران در روزهای شیوع ویروس کرونا، جان خود را در دست گرفته و برای تهیه گزارشهای خبری و تصویری به بیمارستانها و آرامستان وادی رحمت تبریز رفتند و در بحث آگاه سازی و اطلاع رسانی به مردم، شب و روز تلاش کردند که فعالیتهای آنان، قابل تقدیر و احترام است و روز خبرنگار بهانهای است تا بتوانیم از محبت این قشر زحمتکش قدردانی کنیم.
محمدعزیزی راد: مشکلات خبرنگاران در روزهای شیوع ویروس کرونا به خصوص، در حوزه رسانههای مکتوب، این بود که مدتی از فعالیت دست کشیده و تعطیل شدند که خسارت مادی را به همراه داشت؛ مشکل دیگر این است که چون خبرنگاران در خط مقدم حضور در تهیه خبر و اطلاع رسانی از ویروس کرونا هستند، دغدغههای جدی در رابطه با سلامتی آنان مطرح میشود. وضعیت معیشتی خبرنگاران در وضعیت عادی چندان مناسب هم نبود که با شیوع ویروس کرونا نیز شدت گرفته است.
رباب تیموری: خبرنگاران در روزهای شیوع ویروس کرونا بیشتر از تمامی اقشار، احساس مسئولیت کردند و در عرصهها حضور یافتند؛ و در خطرناکترین محیطهای کرونایی همانند بخشهای کرونایی بیمارستانها و غسالخانهها برای تهیه گزارش ونشان دادن واقعیتها، جان خود را به خطر انداختند و در عین حال، در روزهای تعطیل و با دورکاری تمام افراد، خبرنگاران به فعالیت خود همچنان ادامه میدادند تا مردم را آگاهتر سازند.
مهرداد خوشکار مقدم: شیوع ویروس کرونا، سیل، زلزله، برای خبرنگاران دردسر مضاعف است که در این گونه موارد بیشتر در صحنهها حضور دارند؛ و به دلیل پای کار بودن در چنین مواقعی، در معرض آسیب هستند اما هیچ وقت به چشم نمیآیند و زحمات آنان دیده نمیشود.
گزارش از آناهیتا رحیمی
