تکیه محرم ، ترازی برای سوگواره های مجازی

بزرگنمایی تصویر

به گزارش آذر صبح، رشد ویروس کووید ١٩ در سطح جهان حتی در امور دینی و مذهبی نیز تاثیر شگرفی نهاد، حج عمره مسلمانان بصورت رسمی تعطیل و حج تمتع این بزرگترین کنگره جهان اسلام با حداقل شرکت کننده در تاریخ معاصر خود و با ملاحظه محدودیت ها برگزار شد و عکس تاریخی عبادت یک موحد تنها در حرم کعبه که در فضای مجازی بازتاب گسترده یافت نشانگر این موضوع بود.
با بروز این بحران تاریخی و قرنطینه عمومی در اکثر کشورها و شهرهای جهان، فضای مجازی و بستر شبکه های اجتماعی پر مخاطب ترین ایام خود را سپری کردند، شاید ظرفیت این فضا در صورت عدم بروز این بحران برای کاربران به این سرعت نمایان نمی شد، فضایی دو طرفه بین مخاطب مجازی و سایر کاربران که می توانست از، زهر تنهایی دوران قرنطینه بکاهد.
با توجه به شرایط بوجود آمده، تولید محتوای موثر در این فضای پر مخاطب به یک ضرورت اساسی تبدیل شد لذا در این راستا خلاقیت برنامه سازان با اولویت قرار دادن ذائقه کابران موجب تولید برنامه هایی با سبک وسیاق جدید و در قالب انتشار در بستر فضای ، گردید .
برنامه های مختلفی در بستر این فضا تولید و بارگذاری شد، از گفتگو های باصطلاح ((live با مضامین مختلف و متنوع گرفته تا اجرای کارهای هنری و انعکاس آن برای مخاطبان، البته با سنجش میزان اقبال عمومی مخاطب برای هر برنامه که در فضای پلتفرم شبکه حضور و تعداد مخاطب برای هر برنامه قابل رویت است.
اما از انجایی که محدوده این فضا خارج از حوزه منطقه ای و بومی و در یک بستر جهانی تعریف شده است در نظر گرفتن سلیقه مخاطب و جذب ان که با اختصاص حجم اینترنت شخصی برای استفاده از یک برنامه همراه می شود، کار دشواریست و توجه به کیفیت فنی و محتوایی، هر برنامه را اولویت اصلی تولید قرار می دهد.
در این چند سطر قصد نگارنده جستاری است در باب یکی از این برنامه ها که با مناسبت ها و ایام مذهبی با یک فرم و رویکرد جدید جایگاه خاص و ویژه برای مخاطب خود ایجاد کرد.
سلسله برنامه هایی با عنوان تکیه رمضان، غدیریه و پرمخاطب ترین این برنامه ها یعنی (تکیه محرم)، که سازندگان آن با ملاحظه به بستر انتشار این آثار توانستند ارتباط موثری با مخاطب نکته سنج و حساس فضای مجازی برقرار سازند.
در این چند سطر اشاره ای می شود به عناصر این درخشش، بطوریکه این برنامه توانست در شرایط جدید که امکان حضور فیزیکی برای برگزاری مراسمات دینی و مذهبی به حداقل رسیده بود مخاطب مجازی را با خود همراه ساخته و در هر نقطه و مکان او را مسافر فضای معنوی یک هئیت عزاداری مجازی کند، حتی با صرف حجم اینترنت شخصی و اختصاص هزینه برای همراه شدن با یک برنامه آئینی مذهبی که این روزها رسانه های رسمی با اختصاص بودجه های میلیاردی از انجام ان روز به روز عاجز تر می شوند. امید است سایر فعالان رسانه ای نیز با توجه به این عناصر بتوانند در جذب مخاطب حداکثری برای اینگونه برنامه های ارزشی موفق عمل نموده و شاهد رشد فضای معنوی و تربیتی در بستر فضای مجازی باشیم ، که در کنار اینگونه محتوا ، جولانگاه ابتذال نیز هست و تنها راه مقابله با نفوذ ابتذال تولید محتوای موثر است که می تواند فضا را به نفع فعالیت های ارزشمند برگرداند.
۱- فضا سازی وسیع تبلیغاتی با بهره گیری از روش های جدید تبلیغ که اذهان مخاطبان را نسبت به یک برنامه مذهبی (سوگواره مجازی ) در بستر فضای مجازی تحریک شاخت.کارشناسان و یا کارشناس تبلیغاتی این سوگواره مجازی با هوشمندی از میزان توجه مخاطب به تبلیغات محیطی در اماکن شهری، توانست حواس مخاطب اجتماعی را نسبت به محتوای برنامه، زمان اجرا، بستر های انتشار، روش های مختلف ارتباط گیری با برنامه و سایر اشکال برنامه جلب نموده و برنامه را برای کاربر مجازی به خوبی معرفی سازد .

٢- بهره گیری از توانمندی اپراتوری و حرفه ای برنامه سازی در زمینه گرافیک، موسیقی، طراحی صحنه، دکور، اجرا ( گویندگی) انتخاب میهمان، افرادی که به نوعی در زمینه فعالیت مداحی و ادبی جزو چهره های شاخص محلی و ملی بودند فارغ از توجه به ملاحظات رسمی و سلیقه ای، با ایجاد فضا برای حضور همه سلیقه های این قشر، دقیقا نقطه مقابل رسانه های جمعی و دولتی بود که به هر دلیل و توجیهی گاهی محدودیت های گزینشی، اجازه بهره گیری و استفاده از چهره های مختلف را به انها نمی دهد.
٣- بهره گیری از شناخت و ارتباطات عوامل برنامه بالاخص تهیه کننده با بدنه فعال جامعه هئیتی که مخاطبان اصلی اینگونه برنامه ها به شمار می روند و استفاده از توانایی هر مخاطب به عنوان یکی از اجزای اصلی انتشار برنامه، بطوریکه در یک زمان معین تعداد انعکاس دهندگان برنامه توسط کاربران حقیقی ( پیچ های شخصی ) در کنار شبکه های رسمی توانستند تعداد مخاطب خود را بصورت تساعدی افزایش دهند که در کنار این موضوع تبلیغ پوستر های برنامه در پیچ های مختلف حقیقی نیز مد نظر می باشد .
۴- شکل فنی اجرای برنامه اعم از کارگردانی حساب شده، نور پردازی متناسب با فضای برنامه و حتی میزانسن و حرکت های ظریف دوربین های چیده شده با لنزهای چشم نواز در همراه ساختن بیننده برنامه نقش موثری داشته و از لحاظ بصری و روانی، مخاطب را علی رغم محتوای گفتگو محور برنامه که معمولا مخاطب زیادی ندارد، با خود همراه کرد .(میزان سنجش مخاطب به روش تعداد مخاطب انلاین در پخش روزانه برنامه از پلتفرم های مختلف )
۵- یکی از ظرفیت های اپلیکیشن شبکه اجتماعی اینستاگرام ذخیره برنامه در فضای ان به مدت یک شبانه روز است که برنامه تکیه محرم بعد از نمایش انلاین روزانه در یک تایم از پیش تعیین شده، این امکان را به مخاطب خود داد که بتواند در طول روز در فرصت دلخواه برنامه را مشاهده کرده و یا انرا ذخیره نماید و در موعد دیگری پای ان بنشیند. (در واقع یک انتخاب کاملا آگاهانه برای رویت برنامه توسط مخاطب هوشمند فضای مجازی )
۶- تنوع محتوا و فضا و بهره گیری از چهره های خارج از استان و ضبط برنامه در اماکن مختلف ازجمله تهران و مشهد مقدس جذابیت دو چندانی به برنامه بخشیده بود که معمولا خارج از انتظار مخاطب برای تولید این گونه برنامه ها برای انتشار در فضای مجازی است.
٧- عرضه یک مدیا در بستر فضای مجازی، ریزه کاری های فراوانی می طلبد که گاهی تولید کننده برنامه توان برنامه ریزی و توجه به این جزییات را نداشته و صرفا با توجه به حجم انبوه برنامه ها در فضای مجازی بعد از تولید کار به اصطلاح به یک رها سازی و رها شدگی می رسد اما دست اندرکاران برنامه مجازی تکیه محرم توان و انرژی خود را بیش از تولید برای عرضه این برنامه به کارگرفتند، بطوریکه در سطح مخاطبان بومی خاص و عام کمتر کاربر فعال مجازی از پخش این برنامه بی اطلاع بود که می توان با حجم میزان استقبال از برنامه این طور در نظر گرفت که اغلب فعالان حرفه ای فضای مجازی در جریان تولید و پخش برنامه بودند و یا اطلاع و اگاهی نسبت به محتوا و زمان پخش برنامه داشتند.
سوگواره تکیه محرم در واقع یک اتفاق جدیدی در تولید برنامه های مجازی محسوب می شود و چشم انداز تولید این جنس برنامه ها با ادامه شرایط فعلی در روزها و ماه ها و سال های آینده به یک جریان رسانه ای گسترده تبدیل خواهد شد.
پیش از این برنامه فرم برنامه های مجازی در سطح بومی صرفا با اختصاص یک دوربین موبایل توسط کاربر و صحبت مستقیم با مخاطب و در مواقعی بصورت دو طرفه با عنوان گفتگوهای لایو انجام می شد اما تکیه محرم ساختار جدیدی برای اینگونه برنامه ها تعریف کرد. ساختاری نو و خلاقانه که می تواند برای سایر گروه های رسانه ای الگو قرار بگیرد .
سلسله برنامه های گروه فرهنگی مذهبی آیینه در سطح بومی در بین رسانه های مجازی استانی و منطقه ای یکی از پر مخاطب ترین و جذاب ترین، برنامه های فضای مجازی به شمار می رود که توانسته است سطح انتظار و اقبال عمومی مخاطب بومی از برنامه های اینستاگرامی را بالا برده و در جذب حداکثری مخاطب موفق عمل کند.
این جستار محدود صرفا با یک نگاه حداقلی به ویژگی های فنی این برنامه پرداخت و آنالیز تحلیلی قسمت های مختلف این سوگواره در مجال این چند سطر نمی گنجد و ضرورت دارد برای پر بار تر شدن برنامه های آتی از همه صاحب نظران حوزه مدیا و رسانه بهره گیری شود.

علی خیرخواه/ فعال رسانه ای و مستندساز