پنجشنبه, ۷ تیر ۱۴۰۳ / ۱۰:۱۶:۰۳
رئیس سازمان محیط‌زیست گفت: از اواخر امسال سالانه یک میلیارد متر مکعب آب وارد دریاچه ارومیه می‌کنیم، به همین دلیل از ۱۴۰۷ می‌تواند ۴۰۰ تا ۵۰۰میلیون متر مکعب از حق‌آبه دریاچه کم شود. اما تا ۱۴۰۶ این برنامه باید ادامه پیدا کند، آن زمان تکمیل سدهای نیمه کاره باید بررسی شوند.
به گزارش آذر صبح به نقل از خبرآنلاین، نشست خبری عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیط‌زیست و دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه و مسعود تجریشی معاون سازمان محیط‌زیست صبح امروز برگزار شد.
عیسی کلانتری در ابتدای نشست خبری با اشاره به این که امسال آخرین سال عملیات‌های سخت‌افزاری احیای دریاچه ارومیه است، گفت: تقریبا قول آقای روحانی که در سال ۹۲ داده بودند، اجرایی خواهد شد و امسال در حوزه‌های مختلف عملیات‌های مهندسی به اتمام خواهد رسید. احیای دریاچه ارومیه شاید تنها پروژه جهان باشد که یک دریاچه مرده را به مسیر احیا بازگشت داده است، مطمئن هستیم که با اقدامات انجام گرفته تا پایان سال ۱۴۰۶ دریاچه به تراز اکولوژیک یا شاید هم بیشتر برسد.
او با اشاره به عملیات برنامه‌ریزی انجام شده برای دریاچه توضیح داد: مسئولان ما ناچار بودند ۲۴ ساعت کار کنند، چون با کشورهای استرالیا و آمریکا ویدیو کنفراس در ارتباط بودند. آن زمان معلوم شد که هیچ مهندس مشاوری در کشور نیست که از پس این کار بیاید، ناچار دست به دامن دانشگاه‌های کشور با محوریت دانشگاه شریف و همکاری ۱۲ دانشگاه دیگر شدیم تا در همه زمینه‌های، اقتصادی، کشاورزی، هیدرولیکی و … مطالعات انجام شد. ظرف شش ماه قول داده بودند مطالعات تمام شود.
در سال ۹۱ سمن‌ها به اتهامات ضدامنیت ملی محبوس شده بودند
رییس سازمان محیط زیست ادامه داد: برنامه‌ریزی انجام شده دینامیک بود و گفتیم به مشکلی بخوریم باید اصلاح شود، به همین نسبت در شش سال گذشته اقداماتی انجام شده است. خوشبختانه این شاید اولین برنامه‌ریزی جامع کشور باشد که تقریبا طبق زمان‌بندی پیشبینی شده رخ داد. ما فقط یک سال و نیم از کار عقب افتادیم آن هم بخاطر توجیه مسئولان منطقه بود، در بخش احیا با مردم هیچ مشکلی نداشتیم و آن‌ها نهایت همکاری را با ما داشتند. مشکل ما در سال‌های اول مدیران دولتی منتطقه بودند، اگر از اول همکاری می‌کردند جلوتر بودیم.
او با تشکر از رئیس جمهور و سازمان برنامه بودجه گفت: اوج هزینه‌های ما با تحریم‌ها مصادف شد و در این سال‌های تحریم تا جای ممکن سازمان برنامه با ما همکاری داشت. بحث‌های زیادی بود، یک سری افراد می‌گفتند از احیای دریاچه امکان‌پذیر نیست، اما چون ادعای علمی نداشتند ما نمی‌توانستیم بپذیرم.
کلانتری توضیح داد: ما مشکلی با مردم نداشتیم، بلکه مشکل با برخی مسئولین دولتی بود. در آذربایجان غربی استانداری با ما حداقل همکاری را داشت. مدیران زیرمجموعه استانداری اصلا همکاری نمی کردند. برای مثال چه عقل سلیمی می‌پذیرد در حوزه دریاچه ارومیه چغندرقند کاشته شود و بعد به خراسان و اصفهان صادر شود؟ هزینه حمل‌ونقل این کار به مراتب بیشتر از تولید شکری بود که کارخانه‌ها داشتند، ما در سال‌های اول این سیاست‌های “احمقانه” را داشتیم. ۴۰۰هزار تن چغندرقند صادر می‌شود ولی به اندازه ۱۲۰ میلیون متر مکعب آب یعنی یک سد سیلوه آب مصرف می‌شود از ارسال به استان‌ها هم ضرر می‌کردیم. در دو سال اول مسئولان استانی برای ما جهنم درست کردند. هرچقدر آذربایجان شرقی همکاری داشت، آذربایجان غربی در تقابل با ستاد احیا بود.
رییس سازمان محیط زیست با اشاره به فعالیت سمن‌ها در راستای احیای دریاچه ارومیه گفت: قبل از تشکیل ستاد احیا و در سال ۹۱ سمن‌ها محبوس شده بودند و به اتهامات ضد امنیت ملی نمی‌توانستند کار کنند.
مرکز آینده پژوهی دریاچه ارومیه، جایگزین ستاد احیا می‌شود
دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه در ادامه توضیح داد: من خوشحالم که به اطلاعتان برسانم، امسال عملیات مهندسی دریاچه تمام می‌شود، بودجه سال کماملا محصص شده است. همچنین قرارگاه خاتم الانبیا که در کوتاه ترین زمان ممکن ۳۴کیلومتر از ۳۶کیلومتر تونل انتقال آب را ساختند و این پروژه هم تا یک یا دو ماه دیگر تمام می‌شود.
او ادامه داد: ما تقریبا ۱۱هزار میلیارد تومان در بخش‌های مختلف دریاچه هزینه کردیم، از این میزان کمتر از ۵۰ میلیارد تومان به بخش برنامه‌ریزی تخصیص داده شده است. یعنی کمتر از ۰.۵ درصد در بخش برنامه‌ریزی هزینه شده است.
کلانتری با اشاره با تشکیل مرکز آینده پژوه دریاچه ارومیه گفت: این مرکز از سال آینده با مسئولیت سازمان محیط‌زیست جایگزین ستاد احیا می‌شود، چراکه مسئولیت این تالاب‌ها با سازمان محیط‌زیست است. این مرکز آینده پژوهی تاسیس شده است و مدیریت حفظ دریاچه با این مرکز است.
او با اشاره به تصویب لایحه حفاظت از تالاب‌ها در مجلس قبلی گفت: ما بیش از ۷۰ تالاب بزرگ داریم که تا سال پیش وزارت نیرو خودش را مقید نمی‌دانست حق‌آبه آن را تامین کند. تا حالا بر سر ۳۸ تالاب تفاهم کردیم و امیدواریم حق‌آبه کلیه تالاب‌های متوسط به بالا در شورای عالی تالاب‌ها به توافق برسد.
رئیس سازمان محیط زیست افزود: در سالیانی که خشکسالی داریم، همان میزان از سهم تالاب کم می‌شود که از سهم کشاورزی کم شده است. سازمان محیط‌زیست موظف است این موضوع را پیگیری کند، در برخی موارد مثل تالاب گاوخونی با مشکل شدیدی روبرو هستیم. لذا تالاب‌های کشور هم به تدریج سر و سامان پیدا می‌کنند که قربانی نشوند.
او در رابطه با این که بارندگی‌ها در احیای دریاچه نقش داشته‌اند گفت: این موضوع مشخص است، اصلا باید آبی باشد که دریاچه زنده بماند. اما این باران در سنوات گذشته هم بوده اما تراز دریاچه کم می‌شد. علت این بود که باران به بستر دریاچه نمی‌رسیدند، ما توانستیم آب موجود را به پیکره دریاچه برسانیم.
خشکی دریاچه ارومیه، میانگین فشار خون مردم تبریز افزایش یافت
کلانتری ادامه داد: تحریم‌ها باعث شد درآمد کشور زیرورو شود، اما با وجود کاهش درآمد نفتی و درآمد دولت، اهمیت مسئله احیا موضوع سبب شد که پروژه‌های دریاچه به مشکل جدی نخورند.
دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه درباره علت این اتفاق گفت: در سال ۹۴ به خاطر غبارهای نمکی میانگین فشار خون مردم تبریز افزایش یافت. از سویی در مناطق دیگر چنین تمرکز جمعیتی وجود ندارد یا غبار نمکی نداریم، در دریاچه ارومیه به ازای هر انسان در کره زمین دو تن نمک وجود دارد. غبار بلند شده بود که در سال ۹۵ زنبور عسل فعالیتی در این منطقه نداشت و اگر زنبورهای عسل برای چند سال فعالیتی نکنند کشاورزی در یک منطقه از بین می‌رود.
او افزود: این مسئله از دید اقتصادی برای رئیس جمهور معلوم بود و رییس جمهور از آن بخش به این نتیجه رسید که دریاچه باید احیا شود. مسائل اقتصادی و اجتماعی در کشور به وجود آمده بود و در هر شرایطی ایشان پذیرفته بودند بودجه احیا را تامین کنند. البته که تحریم‌ها منابع مالی کشور را محدود کرده بود، سه ماهه اول سال پیش ۸میلیارد دلار درآمد داشتیم، درآمد ما الان ۵درصد آن میزان هم نیست.
سرنوشت سدهای نیمه‌کاره چه می‌شود
کلانتری با اشاره به مصوبه‌ای که احداث سدهای جدید و سدهای نیمه‌کاره در دریاچه ارومیه را ممنوع می‌کرد، گفت: انشالله ۱۴۰۶دریاچه به احیا برسد. از اواخر امسال هم سالانه ۱میلیارد متر مکعب آب وارد دریاچه می‌کنیم، به همین دلیل از ۱۴۰۷ می‌تواند ۴۰۰ تا ۵۰۰میلیون متر مکعب از حق‌آبه دریاچه کم شود. اما تا ۱۴۰۶ این برنامه باید ادامه پیدا کند، آن زمان تکمیل سدهای نیمه کاره باید بررسی شوند.
معاون رئیس جمهوری ادامه داد: قرار بود سدهای جدید در حوضه آبخیز دریاچه ارومیه ساخته نشود و آب اضافه سدهای موجود به سوی دریاچه رها سازی شود از این رو برخی از سدها که بالای ۵۰ درصد پیشرفت داشتند مانند سد نازلو و باراندوزچای نیمه تمام رها شد چون اجازه ساخت به آن ها را ندادیم.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: تصمیم گرفته بودیم که جاده میانگذر دومی برای دریاچه احداث کنیم، این پل باید سه سال پیش اجرا می شد اما به علت کمبود بودجه به امسال موکول شد، با احداث این پل ۵۰۰ متری از سمت غرب دریاچه گردش آب از ۹۲درصد به ۹۸ درصد می‌رسد، احداث این پل کاهش چرخش آب ناشی پل میانگذر کلانتری را جبران خواهد کرد.
او درباره یکی دیگر از اشتباهاتی که در مسیر احیا انجام شده است گفت: قطعا با هرکاری اشتباه همراه است، مثلا در برنامه اولیه ستاد احیا برای این که به تثبیت برسیم پیشبینی کردیم ۵۰هزار هکتار از زرینه رود به صورت نکاشت در بیاید، اما بررسی‌ها نشان داد که با کاهش ۱۰درصدی آب این هم اتفاق رخ می‌دهد. یعنی ۵۰هزار هکتار اول از لحاظ علمی مشکل داشت.
ممکن است دولت بعد عوام فریب باشد و سدها را کامل کند
معاون رییش جمهور درباره مسئولیت‌های دولت بعدی گفت: ما هزینه‌های سنگین احیا را تا پایان امسال انجام دادیم، سال بعدی حداکثر ۱۰۰میلیارد نیاز است و بعد از آن هم سالانه تا احیای کامل حدود ۳۰میلیارد تومان بودجه لازم است.
او افزود: اما سیاست‌ها نباید عوض شود، ممکن است دولت بعد عوام فریب باشد و بگوید سدها را تکمیل می‌کند، این وظیفه من نیست و حاکمیت باید مسئولیت باشد. اما اگر سیاست‌ها تغییر نکند دریاچه تا ۱۴۰۶ قطعا احیا می‌شود.
کلانتری در رابطه با حجم دریاچه ارومیه گفت: برنامه داریم که تا پایان سال حجم۱۳۹۹ آب دریاچه به ۵میلیارد متر مکعب برسد و تا ۱۴۰۶ این عدد رع ۱۴.۹۸۰ میلیارد برسانیم، کمی بیشتر از هدف اولیه‌ای که داشتیم. این قطعا شدنی است و امیدوارم هر دولتی سرکار آمد سیاست‌ها را تغییر ندهد.
از کل دنیا جز اسرائیل برای احیای دریاچه ارومیه کمک گرفتیم
او درباره کمک‌های کشورهای دیگر در راستای احیای دریاچه گفت: غیر از اسرائیل برای احیای دریاچه ارومیه از کل دنیا کمک گرفتیم.
رییس سازمان محیط زیست توضیح داد: هر سال چندین سفیر از کشورهای غربی برای بازدید از دریاچه ارومیه به ایران می‌آیند، حتی وزیر محیط‌زیست فرانسه هم دریاچه بازدید کرد، بزرگترین خطر برای منطقه خشکی دریاچه نبود بلکه ایجاد غبارهای نمکی آن است.
کلانتری ادامه داد: ما امروز ۹۶ درصد گردوخاک دریاچه را مهار کردیم، این دستآورد بزرگی است اما در کشور ما سوزن دیگران را ستومی‌بنیم و ستون دیگران را سوزن. ما موفقیت‌هایمان را هم به شکل انتقادی می‌بینیم.
او در پاسخ به سوالی درباره این که علت دیر واکنش نشان دادن به بحران‌ها چیست، گفت: ما در عمل دو اصل توسعه جهانی را نپذیرفتیم، همه دنیا براساس آمایش پیش می‌روند ما اصلا این موضوع را قبول نداشتیم و تازه می‌خواهیم شروع کنیم. از سویی دنیا از سال ۱۹۷۰ دنیا به این نتیجه رسیدند که باید توسعه پایدار داشته باشند، من یادم است مسئول بخشی بودم کلمه توسعه پایدار را آوردم مجلس گفت این کلمه غربی است و آن را حذف کرد.
معاون رئیس جمهور ادامه داد: وقتی آمایش و توسعه پایدار نباشد، هربخشی برای خودش برنامه ریزی کرده برنامه‌ای را تصویب کرده و متجه نمی‌شود این کار چه آسیبی دارد.
او توضیح داد: همین مسئله را امروز در سیستان‌وبلوچستان داریم، قرار داد ما با افغانستان این است که ۸۲۶میلیون متر مکعب آب بدهد اما ما برای هامون‌های چهارگانه هیچ حق‌آبه‌ای در نظر نگرفتیم و یا سال اول که آمدیم محیط زیست آمدیم دولت تصویب کرد که ۱.۳ میلیون دلار بودجه برای پسماندهای شمال کنار گذاشته شود، اما مجلس وقت این پول را جای دیگری برد. اگر آن پروژه تصویب می‌شد مسئله شمال در یک تا دو سال حل می‌شد، اما جاهای دیگر قدرت بیشتری داشتند و پول را گرفتند.
در رابطه با ماجرای دماوند سندی از ۲۰۰ سال پیش آوردند
کلانتری در پایان صحبت‌هایش درباره حواشی پیش آمده درباره جنگل آق‌مشهد گفت: طبق قانون هیچ جنگلی قابل واگذاری نیست، داخل جنگل آق‌مشهد که ۵۶۰۰هکتار هست، ۴۰۰هکتار مستثنیات قرار دارد. این ۴۰۰هکتار می‌تواند وقف باشند. من قبلا گفتم طبق قانون فقط این ۴۰۰هکتار می‌توانند وقت شوند نه آن ۵۶۰۰ هکتار. ما اطلاعات کامل به مردم نمی‌دهیم، کجای قانون گفته است که جنگل می‌تواند وقف شود؟ اگر ۵۶۰۰هکتار سندی داشته باشد، خود به خود طبق قانون آن سند ابطال می‌شود، اما ۴۰۰هکتار بررسی شود.
او درباره وقف دماوند گفت: همین مسئله در دماوند وجود دارد، در پایین دست کوه یک حمامی هست و ۴۰ هکتار مرتع وقف آن حمام شده است، قله‌دماوند مگر قابل وقف است؟ مسئولین سازمان محیط‌زیست ارتفاع بالای ۴۵۰۰متر است، پایین دست مرتبط سازمان جنگل‌هاست.
