یکشنبه, ۱۲ مرداد ۱۴۰۴ / ۲۲:۳۳:۲۸
مشکلات ارزی، بالا بودن هزینه‌های تولید در برابر قیمت ناچیز در بازار به همراه مشکلات اقتصادی کشور موجب شده است که ۸۰۰ هزار تن سیب با کیفیت آذربایجان غربی چشم‌انتظار رفع موانع صادراتی باشد.
به گزارش آذر صبح، آذربایجان غربی امسال با تولید ۱.۲ میلیون تن سیب علاوه بر رکوردشکنی تولید در مقایسه با ۱۰ سال گذشته ازنظر کیفیت محصول تولیدی نیز رتبه برتر کشوری را به خود اختصاص داده؛ اما باوجود تلاش‌های یک‌ساله باغداران تأمین بازار پس از تولید و صادرات همچنان از چالش‌های اساسی این بخش است.
همه‌ساله سورت، بسته‌بندی و نبود کامیون‌های یخچال دار از موانع بزرگ برای عرضه و فروش سیب در بازارهای جهانی و حتی بازار سنتی سیب ایران یعنی عراق تبدیل‌شده بود اما امسال به‌رغم حل بخشی از این مشکلات به دلیل پیمان‌سپاری ارزی و افزایش قیمت تمام‌شده سیب در مقایسه با نرخ سیب در بازار بازهم قطب سیب ایران با دغدغه صادرات مهمترین محصول استراتژیک خود در بخش کشاورزی مواجه است.
هرسال از آذرماه صادرات سیب به کشورهای خارجی به‌خصوص عراق و کشورهای اوراسیا در استان از سر گرفته می‌شود اما امسال باوجوداینکه آذرماه به نیمه رسیده است هنوز حرکتی در بخش صادرات ۸۰۰ هزار تن سیب باکیفیت تولیدی استان مشاهده نمی‌شود.
معیشت ۶۰ هزار خانوار آذربایجان غربی در گرو حل موانع صادراتی
به اعتقاد کارشناسان بخش کشاورزی و اقتصادی استان ادامه این روند و عدم رفع موانع صادراتی موجب بروز فاجعه فاسدشدن سیب در سردخانه‌های استان خواهد شد که از دست رفتن دسترنج بخش زیادی از باغداران استان را در پی خواهد داشت.
آذربایجان غربی با تولید سالانه بیش از یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار تن سیب، قطب نخست این محصول در کشور به شمار می‌رود اما به دلیل نبود برنامه‌ریزی مناسب و منسجم سالانه در بخش تولید، عرضه در بازارهای داخلی و خارجی به‌جای اینکه این موضوع نقطه قوت اقتصادی باشد، به مشکل تبدیل‌شده است.
نبود برنامه مشخص و الگوی مناسب کشت، ضعف بسته‌بندی مناسب محصول، منطقی نبودن قیمت‌ها با توجه به هزینه تولید، گران بودن هزینه‌های حمل‌ونقل به همراه خودداری باغداران از فروش به‌موقع سیب‌های تولیدی، دست‌به‌دست هم داده تا مشکل بازار سیب آشفته‌تر از سال‌های قبل باشد.
امرارمعاش بیش از ۶۰ هزار خانوار روستایی و شهری در استان به صنعت سیب‌درختی وابسته است، ۱۰ هزار نفر نیز به‌صورت غیرمستقیم پس از تولید در امر برداشت، بسته‌بندی فروش، صادرات و سایر بخش‌های مرتبط با این محصول فعالیت می‌کنند.
به گفته مسئولان استان هیچ محدودیتی برای صادرات سیب وجود ندارد اما صادرکنندگان پیمان‌سپاری ارزی را عامل کاهش ۵۰ درصدی صادرات سیب عنوان می‌کنند، هرچند مشکلات صادرات سیب و موانع پیش روی آن و موضوع پیمان ارزی یک مسئله کشوری است و تنها مختص آذربایجان‌غربی نیست اما با توجه به سهم بزرگ این استان در تولید سیب، هرگونه مانع‌تراشی برای صادرات آن بیشترین زیان‌ها را به باغداران این استان وارد می‌کند.
موانع صادراتی سیب هر چه سریع‌تر برداشته شود / پیمان سپاری ارزی مهمترین مانع
جانشین رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در امور بازرگانی و مدیر توسعه بازرگانی در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: امسال سیب آذربایجان غربی نسبت به هفت تا هشت سال اخیر ازنظر میزان تولید و کیفیت حرف اول را در کشور می‌زند و هم‌اکنون ازنظر اداری مشکلی برای صادرات این محصول وجود ندارد.
بیش از ۵۰۰ هزار تن از ۷۵۰ تا ۸۰۰ هزار تن سیب ذخیره‌شده در سردخانه‌های استان از کیفیت بالای صادراتی برخوردار استاحمد دهقان با بیان اینکه امسال سیب‌های تولیدی استان با کیفیت بسیار خوب و بر اساس نیاز بازارهای جهانی سورت و بسته‌بندی شده است، افزود: آذربایجان غربی سهم ۵۰ تا ۶۰ درصدی در ذخیره و انبار سیب‌های صادراتی کشور دارد امسال نیز بیش از ۵۰۰ هزار تن از ۷۵۰ تا ۸۰۰ هزار تن سیب ذخیره‌شده در سردخانه‌های استان از کیفیت بالای صادراتی برخوردار است.
وی با اشاره به اینکه اقدامات اداری با نهادهای ذی‌ربط برای حل موانع صادراتی سیب صورت گرفته است، گفت: در حال حاضر یکی از موانع مهم پیش روی صادرات به‌خصوص صادرات سیب پیمان‌سپاری ارزی و برگشت ارز حاصل از صادرات به کشور است.
دهقان خاطرنشان کرد: به دلیل تحریم‌ها و نبود بانک یا صرافی بین کشور ایران و کشورهای صادرکننده برای برگشت ارز حاصل از صادرات، صادرکنندگان با مشکل جدی مواجه هستند به‌طوری‌که سال ۹۷ به دلیل مشکل پیمان‌سپاری ارزی در حال حاضر کارت صادراتی ۷۰ تا ۸۰ نفر از صادرکنندگان استان تعلیق شده است.
فرصت اندک سه ماهه برای صادرات
مدیر امور بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با تأکید بر اینکه هم‌اکنون در بخش دیپلماسی برای صادرات با مشکل مواجه هستیم، افزود: مشتری سیب‌های ایران در سال‌های اخیر کشورهای روسیه، عراق، افغانستان، پاکستان و هندوستان بودند که امسال هرکدام به دلایلی در بخش صادرات محدودیت‌هایی را اعمال کرده‌اند برای این موضوع باید از طریق روابط دیپلماتیک موضوع را حل و بررسی کرد که تاکنون اقدام خاصی در این خصوص صورت نگرفته است.
دهقان با بیان اینکه در حال حاضر با فرصت اندک سه‌ماهه برای صادرات سیب‌های انبارشده در سردخانه‌های استان مواجه هستیم، گفت: باید در این فرصت اندک با حل موانع صادراتی به همراه اعمال تشویق‌ها و نیز جوازهای لازم صادرات سیب روان‌سازی شود چراکه در صورت بی‌توجهی در ماه‌های آتی با مشکل جدی مواجه می‌شویم.
وی تأکید کرد: بیش از ۷۵۰ تا ۸۰۰ هزار تن سیب‌درختی درجه ۱ و۲ در سردخانه‌های استان ذخیره‌سازی شده است که ضروری است تمهیدات لازم برای صادرات این محصول توسط مسئولان اجرایی و دستگاه‌های ذی‌ربط انجام شود.
مدیر امور بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی اضافه کرد: مشکل تعهد سپاری ارزی صادرکنندگان سیب‌درختی موجب کاهش رغبت صادرکنندگان شده و برای حل مشکلات صادرات در اسرع وقت باید تمهیداتی اندیشیده شود.
کمتر از ۱۰ هزار تن سیب از آذربایجان غربی صادر شده است
مدیرعامل شرکت تعاونی باغداران ارومیه با بیان اینکه امسال هنوز حرکت و اقدام مشخصی در زمینهٔ صادرات سیب مشاهده نمی‌شود، گفت: سال گذشته ۵۷۰ هزار تن سیب تولیدی استان به خارج از کشور صادر شد و آذرماه سال گذشته تا این موقع حداقل ۵۰ تا ۶۰ هزار تن سیب صادرشده بود اما امسال در آذرماه قرار داریم و کمتر از ۱۰ هزار تن سیب صادرشده است.
امیر مرادی با تأکید بر چاره‌اندیشی در خصوص موانع صادراتی پیش روی سیب استان اضافه کرد: هم‌اکنون ۸۰۰ هزار تن سیب در سردخانه‌های استان با کیفیت بسیار بالا ذخیره‌سازی شده و اگر چاره‌اندیشی نشود در ابتدای سال آینده با فاجعه فاسدشدن سیب‌ها باید مواجه شویم.
وی پیمان‌سپاری ارزی، قیمت ناچیز سیب در بازار باوجود قیمت بسیار بالای تمام‌شده، هزینه بالای بسته‌بندی و عدم برنامه‌ریزی اصولی را مهمترین مشکلات پیش روی سیب استان برشمرد و افزود: اگر روند صادرات مثل سال گذشته و سال‌های قبل باشد باز مثل همیشه سیب‌ها در سردخانه‌های استان فاسد می‌شوند اما اگر موانع صادراتی ازجمله پیمان ارزی حل شود هیچ مشکلی برای صادرات سیب نداریم.
وی ادامه داد: با توجه به این بازرگانان و صادرکنندگان مجبور هستند به خاطر قانون تعهدات ارزی، وجه حاصل را به حساب‌های بانکی خود انتقال دهند و این امر باعث افزایش تراکنش مالی حساب آنان می‌شود و اداره امور مالیاتی بدون توجه به این موضوع، جریمه‌های مالیاتی اخذ می‌کند.
مرادی درجه‌بندی سیب در گمرکات را یکی دیگر از عوامل کندی روند صادرات محصولات کشاورزی ازجمله سیب اعلام کرد و گفت: بسته‌بندی مناسب و استفاده از کامیون‌های یخچال‌دار یکی از این شاخص‌های صادراتی است که در صورت رعایت نکردن آن‌ها، محموله در گمرک با مشکلاتی مواجه می‌شود.
مدیرعامل شرکت تعاونی باغداران ارومیه با اشاره به علاقه‌مندی کشورهای هند و پاکستان برای سیب ایران به‌خصوص سیب قرمز افزود: تشکیل میز سیب کشوری و زنجیره سیب در استان از گام‌های خوب برای حل مشکل بازار سیب است که امیدواریم بتوانیم این موارد را وارد فاز اجرایی کنیم.
وزارت امور خارجه از دیپلماسی فعال اقتصادی برخوردار نیست
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی هم معتقد است، وزارت امور خارجه دیپلماسی فعال اقتصادی ندارد تا بتواند سهمی از بازارهای کشورهای هم‌جوار همچون روسیه، عراق، ترکیه، اوراسیا و …را به دست آورد و از توانایی لازم برای تعامل با تجار این کشورها برای صادرات محصولات داخلی برخوردار نیست.
وزارت امور خارجه دیپلماسی فعال اقتصادی ندارد تا بتواند سهمی از بازارهای کشورهای هم‌جوار همچون روسیه، عراق، ترکیه، اوراسیا و …را به دست آوردسیدسلمان ذاکر با بیان اینکه اگر دیپلماسی اقتصادی ضعیف شود طبیعی است که نمی‌توانیم صادرات را پایدار کنیم، افزود: برخی مقررات خاص در گمرک و میزان تعرفه‌ها باعث شده است که نتوانیم محصولات خود اعم از سیب و انگور را صادر کنیم.
وی با تأکید بر اینکه کشاورزی استان باید به سمت مدرنیته حرکت کند، اظهار کرد: با توجه به مشکل کم‌آبی و در راستای احیای کامل دریاچه ارومیه باید نوع کشت در استان از محصولات پر آب بر به کشت محصولات کم آب بر و اقتصادی تغییر کند.
ذاکر با تأکید بر ترویج و فرهنگ‌سازی در خصوص روند صادرات بین باغداران گفت: باغداران ما تجربه‌ای در زمینهٔ بازاریابی و فروش ندارند و موضوع بسته‌بندی و سورتینگ نیز که این امر را تحت تأثیر قرار می‌دهد مشکلی دوچندان است که باید جریمه آن را باغداران بپردازند.
وی گفت: برخی صادرکنندگان استان نیز دارای تخصص خاص در این زمینه نبوده و هر نوع میوه با هر کیفیتی را به هر طریقی به بازارهای خارجی ارسال می‌کنند و این امر باعث شده تا در سال‌های اخیر بازارهای هدف برای سیب تحت تأثیر قرار بگیرند.
ایران، چهارمین تولیدکننده سیب جهان با سه میلیون و ۴۰۰ هزار تن تولید محصول است و آذربایجان غربی اولین تولیدکننده سیب کشور با سالانه حدود یک‌میلیون تن سیب در ارقام مختلف است ولی سهم بسیار اندکی از بازارهای کشورهای همسایه در اختیار سیب تولیدی آذربایجان غربی است که نیازمند یک آسیب‌شناسی جدی و تدابیر مثمر ثمر برای حضور در بازارهای منطقه است.
هرچند تحریم‌های اقتصادی مانعی پیش روی صادرات محصولات کشاورزی است اما با اندکی تدبیر و برنامه‌ریزی ازجمله حل بروکراسی‌های گمرکی و اداری و نیز بازاریابی مناسب می‌توان موانع پیش روی صادرات را به‌راحتی برداشت./ مهر
