امام جمعه‌ی تبریز تاکید کرد: انقلاب مشروطه مهم ترین تحول اجتماعی در قرن بیستم بود.
به گزارش آذر صبح به نقل از ایسنا، حجت الاسلام محمد علی آل هاشم در چهارمین همایش ملی مشروطیت در تبریز اظهار کرد: مشروطه محور تحولات اجتماعی ایران در اواخر عصر قاجاریه و اویل عصر پهلوی بود که تاثیرگذاری آن در جنبش‌های استعماری جهان ذکر شده است و این انقلاب همانند انقلاب روسیه و مکزیک جزئی از نهضت‌های جهانی در اوایل قرن بیستم به شمار می‌آمد.
وی با اشاره به تاثیر مشروطیت در تحولات بعدی، افزود: این نهضت سلطه‌ی حکوت پادشاهی بر کشور را قانونی کرد. ولی این مشروعیت دیری نپایید و دوباره استبداد فردی بر ایران حاکم شد.
وی عنوان کرد: در پیروزی نهضت مشروطه ریشه‌های داخلی و خارجی بسیاری نقش داشتند که حکومت ظالمانه‌ی قاجار و دخالت روس و انگلیس از آن جمله هستند.
حجت الاسلام آل هاشم بیان کرد: انقلاب مشروطیت از سه بعد فکری، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی قابل بررسی است و آگاهی سیاسی در آن زمان به دلیل تلاش‌های روحانیون و انتشار روزنامه‌ها و ارتباط با سایر کشورها توده‌ی مردم را علیه دولت برانگیخت.
وی افزود: نارضایتی مردم از دولت قاجار، بی کفایتی شاهان و مدیران قاجاری، ساخت سیاسی کشور و نفوذ بیگانگان و تسلیم دولت به آنان نفرت عمومی مردم علیه قاجار را دامن زد و قراردادهای استعماری در دوران قاجار و امتیازات اقتصادی بذر نفرت را در میان ایرانیان کاشت.
نماینده‌ی ولی فقیه در آذربایجان شرقی تاکید کرد: زمینه ها و علل اقتصادی نیز در این میان بی تاثیر نبود و آغاز بحران اقتصادی و اعطای امتیارات تجاری خاص به بیگانگان سبب انحطاط داخلی شد و واردات بی رویه ی کالاها سبب از بین رفتن صنایع کوچک شد.
وی با اشاره به شکل گیری جریان روشن فکری از قرن نوزدهم گفت: ایرانیان مبانی نظری روشنفکری را درک نکرده بودند. ولی تظاهر به روشنفکری بدون اندیشه‌ی عمیق سبب افزایش شمار تحصیلکرده‌های «فرنگ رفته» و روشنفکر در زمان ناصری شد.
وی خاطرنشان کرد: مسائل سیاسی و نقد و ارائه‌ی راه‌حل از ویژگی‌های روشنفکران بود که مردم سالاری در راس راه‌حل‌ها قرار داشت.
امام جمعه‌ی تبریز با بیان این که روحانیت تنها نهاد غیردولتی قدرتمند به شمار می‌آمد، گفت: ظهور سیاسی علما به اواخر قرن نوزدهم میلادی و به جنگ ایران و روس باز می‌گردد و روحانیون مهم‌ترین عامل قدرت سیاسی و پایگاه وسیع مردمی به شمار می‌آمدند.
وی با اشاره به نقش روحانیون در مشروطه گفت: شیخ فضل الله نوری مشروطه‌ی مشروعه را ابداع کرد و بر این باور بود که قوانین جذایی و حقوقی نیز باید طبق موازین اسلامی وضع شوند.
وی خاطرنشان کرد: مفاهیمی همچون قانون اساسی، مجلس و آزادی در انتخابات از جمله پیامدهای انقلاب مشروطه بود.
گفتنی است، چهارمین همایش ملی مشروطیت با رویکردها و جریان های فکری و سیاسی در مشروطیت در دانشگاه تبریز برگزار شد.
