پنجشنبه, ۳ مهر ۱۴۰۴ / ۲۱:۴۹:۰۵
استاد دانشگاه و معاون پژوهشی مؤسسه مطالعات تاریخ ایران مشروطه را نهضتی برخواسته از نیاز و اندیشه اسلامی دانست و گفت:علمای نجف، شیخ فضل‌الله نوری را به بهانه‌گیری متهم کردند ولی پس از اینکه وی به شهادت رسید، آنها پی به ماهیت مشروطه بردند.
به گزارش آذر صبح به نقل از فارس، موسی حقانی پیش از ظهر امروز در چهارمین همایش ملی مشروطیت اظهار کرد: یک روایت مرسوم سال‌ها در مشروطه گفته شده که دور از واقعیت بوده است به همین دلیل به این نتیجه رسیده‌ام که باید بازنگری در تواریخ مشروطه با مستندات انجام گیرد.
وی با بیان اینکه ایران در دوران گذشته مورد استعمار قرار گرفته بود و دخالت بیگانه در این کشور زیاد بود، افزود: در این موضوع نقش عامل خارجی بسیار زیاد بوده که ۲ دوره جنگ بر ما تحمیل کردند که موتور محرک اصلی انگلیس بوده است.
سردبیر فصلنامه تاریخ معاصر، نقش دخالت خارجی و نفوذ را عامل اصلی تلاش دشمن برای مسخ ایران دانست و بیان کرد: تجزیه هرات، تجزیه ۸ هزار کیلومتر از بلوچستان از ایران سیاست انگلیس در ایران بود که بتواند هند را برای خود نگه دارد که متاسفانه این سیاست را در آن دوران نمی‌دیدند.
وی با اشاره به اینکه کتاب‌های زیادی از جمله عصر بی‌خبری است که ۲ دست خط از ناصرالدین شاه است و در هر ۲ شکایت از وضعیت جامعه دارد،گفت: نفوذ کشورهای غربی در ایران بسیار مشهود بوده به طوریکه مصداق آن در نفوذ کشورهای غربی در دستگاه حکومت سلاطین قاجار بیان و انعقاد عهدنامه گلستان را حاصل کار جریان نفوذی عنوان کرده است.
وی گفت: غربی‌ها در قالب گروه‌های پژوهشی و گفت‌وگوی ادیان با حضور در سطح جامعه ما به دنبال زمینه‌های نفوذ هستند.
استاد مؤسسه امام خمینی تهران، تشکیل جریانات «بابیه» و «بهائیه» را نتیجه نفوذ و کار انگلیسی‌ها عنوان کرد که با استفاده از زمینه‌های داخلی این فرقه‌های انحرافی را در کشورمان ایجاد کرده‌اند،در عین حال افزود:مشروطه نهضتی برخواسته از نیاز و اندیشه اسلامی بوده است.
استاد دانشگاه و معاون پژوهشی مؤسسه مطالعات تاریخ ایران با اشاره به علمای نجف و احساس نگرانی آنها به وضعیت ایران در سال ۱۳۱۷ خاطرنشان کرد: ساختارشکنان و علما هر ۲ در پی تغییرات در ایران هستند که ساختارشکنان برای براندازی اقدام می‌‌کردند که عدم موفقیت مشروطیت نیز ناشی از همین امر بوده است.
این استاد برجسته تاریخ با تاکید به اینکه موضوع جمهوری زیاد خوشایند در جامعه نبود و آیت‌الله ثقه‌الااسلام نیز از علمایی بودند که تمایل به تغییر و تحول داشت،گفت: علما به هیچ‌وجه علاقه به برانداری نداشتند بلکه آنها تمایل به تغییرات بودند و البته دنبال مشروطه هم نبودند.
وی ادامه داد: علمای نجف و تهران از جمله شیخ فضل‌الله نوری از سال ۱۳۱۷ به فکر اصلاحات اساسی افتادند.
حقانی با اشاره به اینکه این فرض که مشروطه با روشنفکران آغاز شد و روحانیون فریب خوردند، نادرست است، ادامه داد: جریان روشنفکری در ایران فعال بود اما تنها به این جریان منحصر نبود.
وی افزود: مشکل زمانی شروع شد که ناصرالدین شاه ترور شد و پس از ترور ناصرالدین شاه که می‌توانست ایران را کنترل کند، اوضاع کشور به هم ریخت و فرصتی برای ساختارشکنان از جمله تروریست‌های قفقاز، نهلیست‌ها، ناتورالیست‌ها و … به وجود آمد تا برخلاف حرکت اصلاحی مرجعیت شیعه به براندازی سلطنت و شریعت بپردازند.
حقانی افزود: اصلاح ساختاری علما منجر به عزل امین‌السلطان شد و جدی‌ترین حرکت علما بود تا حاکمیت را از نفوذ غرب‌گراها اصلاح کنند و ادامه روند اصلاحی علما منجر شد که روحانیون به سوی عدالت‌خانه بروند.
این استاد برجسته تاریخ با اشاره به اینکه قانون مشروطه غربی منشاء سکولار دارد، بیان کرد: شیخ‌فضل‌الله نوری مخالف مشروطه نبود بلکه او و آخوند خراسانی هر ۲ به ایرانی مبتنی بر مبانی دینی می‌اندیشیدند.
وی ابراز کرد: علمای نجف، شیخ فضل‌الله نوری را به بهانه‌گیری متهم کردند ولی پس از اینکه وی به شهادت رسید، آنها پی به ماهیت مشروطه بردند.
حقانی با تأکید بر اینکه مشروطه سکولار در ایران سر از استبداد رضاخانی در آورد، توضیح داد: شیخ‌فضل‌الله شخصیت مظلومی بود که دیدگاه‌هایش تبیین نشد، وی سربلندی مردم را خواستار بود منتها عده‌ای می‌خواهند بگویند که او مستبد است و با محمدعلی شاه همراه شده است، البته این را من نیز قبول دارم منتها وی بر سر دو راهی بین همکاری با روشنفکران غربی و محمدعلی شاه ماند و در نهایت به قول خودش دفع افسد به فاسد کرد، در این زمینه آخوند خراسانی هم اعلامیه‌ای داده بود و صحت این گفته‌ها را تأیید کرد.
وی با تاکید به اینکه ادامه‌داری مسیر اصلاحات می‌توانست ما را صاحب میراث مجلس‌داری کند ولی با اغتشاش گذاشته است، افزود: اشتباه بزرگ محمدعلی شاه در به توپ بستن مجلس و اجازه نفوذ بیشتر از جمله بزرگترین تبعات ایجاد شده برای کشور بوده که دیدگاه فراماسونری نیز عاملی برای انحراف مشروطیت در مقطع زمانی شد.
