پاشا به جای مردم مظلوم حرف می زند/ تاکید بر نقش زنان به جای روایت تاریخی

بزرگنمایی تصویر

به گزارش آذر صبح، اکبر شریعت در نشست خبری نمایش پاشا، گفت: سالها قبل پیشنهادی برای فیلمنامه زینب پاشا داشتم که متاسفانه انجام نشد، این بحث بطور اتفاقی با خانم ایران زاد مطرح شد و نتیجه صحبتها اجرای پیش روی نمایش «پاشا» است.

وی با تاکید بر اینکه نمایش پاشا اولین کار من به زبان ترکی بود که بارها نوشتنش پیشنهاد شد، گفت: من ادعای بلد بودن نویسندگی زبان ترکی را ندارم، من خودم را در سطح ابتدایی می دانم، از دوستانی چون مهدی ولیزاده، آیدین سرداری نیا و… کمک گرفتیم و سعی کردیم به زبان محاوره مردم تبریز نزدیکتر بوده و زبان کشور یا ملت دیگری، یا متفاوت از زبان امروز جامعه نباشد، متاسفانه به زبان امروز اصطلاحات فارسی وارد شده و ما سعی کردیم که زبانی به کار ببریم که از هیچ طرفی رانده نشود.

شریعت گفت: ما هم ایراداتی خواهیم داشت، چون اولین کار من به زبان ترکی به دلیل محدودیتهای موجود در آموزش و… معضلاتی وجود داشت اما علیرغم تمام سختیها بسیار لذت بخش بود و مسلما به زبان فارسی سریعتر و راحت تر نوشته می شد اما همان لذتی که نویسنده های فارسی زبان از نوشتن نمایشنامه می برند من هم با نوشتن به زبان خودم، مردم و دنیایی که در آن زندگی کرده ام، لذت وافری بردم.

وی یادآور شد: لوران بارت می گوید «از متن لذت می بریم چون با لذت نوشته شده است» من هم دیدم که همکارانم از کار در این نمایش لذت برده اند و امیدوارم این لذت را به مخاطبانمان نیز منتقل کنیم.

این نویسنده تبریزی درباره طرح داستانی نمایش پاشا گفت: کسانی که زینب پاشا را می شناسند با کاراکتر او آشنا هستند، در واقع این کار درباره کاراکتر زینب نیست و زینب در کنار شخصیت محوری نمایش حضور دارد.

شریعت با تاکید بر اینکه دفاع از حقوق زنان همواره از دغدغه های من بوده و بنیان این نماش با این مساله درگیر است، بیان کرد: پاشا یکی از بهترین کاراکترها برای طرح مساله جایگاه زن در تاریخ بود بخصوص که در جامعه شدیدا مردسالار قاجار با ۴۰ زن حرکتی ارزشمند برای دفاع از حقوق مردم مظلوم انجام داد.

وی خاطرنشان کرد: آنچه برای ما مهم بوده درونمایه نمایش و چیزی که به صحنه برده شده است، امیدوارم بتوانیم گوشه ای از حرکت بزرگ زینب پاشا را در راستای احقاق حقوق بانوان انجام داده باشیم.

شریعت، در رابطه با تخیلی بودن شخصیت اصلی این نمایش گفت: ارتباط تاریخ با اثر هنری ارتباط عین به عین نیست، زیرا تاریخ عملا دراماتیک نیست، در اثر هنری هر چه که باشد داستان، سینما و نمایش بخشی از تاریخ به تصویر کشیده می شود، اینطور نیست که  ریز به ریز اتفاقاتی که در تاریخ رخ داده بیان شود، ما از اتفاقات تاریخی بهره می گیریم تا واقیتی داستانی را بیان کنیم حتی در فیلم های مطرح تاریخی کشور هم مقادیری تخیل وجود دارد و نمی توان ادعا کرد که مو به مو تاریخ گفته شده است.

نویسنده نمایش «پاشا» با تاکید بر اینکه نمایشنامه فرصتی است تا به جای افرادی که نمی توانند حرف بزنند حرف زده و مساله را بیان کند، گفت: ذات هنر این است که مسایل را طرح کرده و جامعه را از زاویه و پنجره دیگری نشان دهد تا قدمی برای اصلاح برداشته شود.

اکبر شریعت گفت: ما نمی خواستیم زندگی زینب پاشا را به صحنه ببریم، زیرا اطلاعات از وی بسیار کم است و ما باید در قسمت اعظمی از کار تخیل به کار ببریم، این شخصیت بزرگ و آرمانی را به حاشیه برده و داستان یک شخصیت عادی از سطح جامعه را بیان کردیم.

شریعت، تاکید کرد: ما سالها تئاتر دیدم، در این کشور زندگی کردیم و همسو با روند این جامعه و نظام متن نوشتیم و کار کردیم، ما کار می کنیم که مخاطب پسندیده و لذت ببرد، هرکسی هرچه از دستش برمی آید انجام می دهد، معتفدم تماشاگر وقت خروج از سالن اگر ذره ای تاثیر گرفته باشد من نویسنده رضایت کامل از کار خودم خواهم داشت.

وی اذعان داشت: در تبریز کارهای خوبی اجرا شده، فارغ از اینکه استقبال مردم چقدر بوده، کارهای ارزشمندی را به زبان ترکی کار کردند که علیرغم تمام قوت و ضعف ها که شامل کار ما هم خواهد بود حرکت مثبتی است و امیدواریم در آینده شاهد پایه گذاری حرکتی مثبت به نام تئاتر و ادبیات نمایشی ترکی باشیم.

شریعت یادآور شد: ما در متون و فیلمهای خارجی با کلمات و فحشهایی روبرو هستیم که سخیف نمی دانیم و فکر می کنیم در این اثر فاخر بخشی از زندگی مطرح است، اگر اجراهای تئاتر تهران را ببینیم تعجب خواهیم کرد که چه چیزهای برای ما خط قرمز است اما در پایتخت مشکلی ندارد، چرا ما کاسه داغتر از آش شدیم، چرا فکر می کنیم که ما باید داعیه دار آرمانهای جامعه باشیم.

اکبر شریعت، خاطرنشان کرد: اداره فرهنگ و ارشاد بودجه ای ندارد که تئاتر شهر را متحول کند، هنرمندان این شهر اصلی ترین کارمندان اداره فرهنگ و ارشاد هستند، هیچکدام از این مردم هنرمندان شهر را نمی شناسند، لااقل مسئولان این شهر می توانند هنرمندان را حمایت کنند.

پاشا فارغ از قهرمان پروری روایت نقش زنان جامعه است

نازیلا ایرانزاد بنام، کارگردان نمایش «پاشا» در ادامه این نشست گفت: تاکید ما در این نمایش بیان مسائل و اتفاقات جاری مردم عادی جامعه در زمان قحطی تبریز و مبارزات مشروطه بخصوص نقش زنان در تاریخ کشور فارغ از قهرمان پروری و پرداختن به اسطوره ها بود.

وی با بیان اینکه محوریت کارهای بومی و منطقه ای سخت است، گفت: پرداختن به مسائل تاریخی و نقش زنان در شکل گیری تاریخ با وجود سختیهای زبان ترکی کار را سخت تر می کرد اما با همفکری نویسنده و همراهی اعضای گروه توانستیم در حدی قابل قبول کار را ارائه دهیم، هرچند ایراداتی خواهیم داشت اما امیدواریم مخاطب راضی از سالن خارج شود.

ایرانزاد، با بیان اینکه خوشحالم این متن را آقای شریعت نوشت که نگاهی نزدیک به من داشته، گفت: متاسفانه نمایشنامه نویسان در زمینه زبان بسیار سخت می گیرند، اگر آنقدر سخت بگیریم نمی توانیم کاری پیش ببریم، این مساله نیز باعث می شود که کارگردانان از زبان ترکی عقب کشیده شوند.

وی تصریح کرد: خوشبختانه با نویسنده همفکر بودیم و نخواستیم تاریخ نگاری کنیم، در زبان نمایشنامه نظر واحدی داشتیم، چیزی را در زبان به مخاطب تزریق نکردیم، ما بر روی صحنه آموزگار زبان و ادبیات ترکی نیستیم، نمی خواهم مخاطبم با لغتنامه زبان ترکی وارد سالن شود و یا هرکلمه را از بغل دستی اش بپرسد.

ایرانزاد، تاکید کرد: انتخاب شخصیتی خیالی در این نمایش به عنوان شخصیت محوری نمایش و در حاشیه بودن زینب پاشا به این دلیل بود که نمی خواستیم تاریخ نگاری کنیم، این دیدگاه به ما کمک کرد که نویسنده به روز صحبت کند و آنچه که نمایشنامه می خواست بگوید و طرح مساله مساله بر عهده شخصیت محوری نمایش گذاشته شد.

وی با بیان اینکه نمایش پاشا تراژدی و ملودرام نیست و بیشتر به سبک کمدی نزدیک است، گفت: ما نمی توانستیم کار دراماتیزه را با بیان عینی تاریخ بیان کنیم زیرا کاری شعاری ارائه می شد، در این شیوه روایت توانستیم افکاری متضاد را مطرح کرده و به آرمان و افکار زینب برسیم.

کارگردان نمایش پاشا گفت: کار ما کمدی است اما شیوه اجرای نمایش پاشا ریسکی بزرگ و بر لبه تیغ کار کردن بود ما تلاش کردیم از کار سخیف فاصله بگیریم، کار به زبان ترکی، استقبال مخاطب و اینکه چطور جواب بگیریم سخت بود، سعی خواهیم کرد کاری مخاطب پسند ارایه کنیم.