سنگ های تبریز زنده اند/ انتخاب سهل انگارانه مسئولان در سنگ های سمپوزیوم تبریز

بزرگنمایی تصویر

به گزارش آذر صبح به نقل از نصر ، پیرو انتشار گزارش مبنی بر نامه واصله از سوی هیئت انتخاب و مدیر فنی سومین سمپوزیوم بین المللی مجسمه های سنگی تبریز، خبرنگار نصر برای شفاف سازی و اطلاع رسانی صحیح از مراحل مرمت و بازسازی درصدد گفت و گو با “مهدی رازانی”  مشاور پروژه «مطالعه، حفاظت و مرمت مجسمه های سنگی سمپوزیوم تبریز» برآمد تا این موضوع را از نزدیک با ادله موثق و علمی، بررسی کند.

“مهدی رازانی” محقق و پژوهشگر مرمت آثار و اشیاء فرهنگی و تاریخی و مشاور پروژه «مطالعه، حفاظت و مرمت مجسمه های سنگی سمپوزیوم تبریز» در گفت و گویی در ارتباط با خبر منتشر شده مبنی بر آسیب رسی و تخریب مجسمه های سنگی تبریز توسط این تیم اجرایی، گفت: خبر آسیب رسی و تخریب مجسمه های سنگی به هیچ وجه درست نیست و تنها شاعبه ای است که جهت تشویش اذهان عمومی، ایجاد شده است.

وی ادامه داد: پس از برگزاری سه دوره سمپوزیوم مجسمه های سنگی در تبریز، آثار برگزیده در مکان های مختلف شهر جایگذاری شدند، این مجسمه های سنگی بدلیل مجاورت با اقلیم مختلف هوایی تبریز، دچار آسیب های درونی شده بودند، چراکه جنس سنگ های ساخته شده اغلب از سنگ های تراورتن متخلخل بوده که بدلیل عدم توجه طولانی و محافظت صحیح از آن ها، برف و باران به داخل این سنگ ها نفوذ کرده و در طولانی مدت سبب افزایش تخلخل و ترک خوردگی آن ها شده بود.

رازانی بیان کرد: این سنگ ها که تحت نظارت سازمان زیباسازی کلانشهر تبریز است، برای مرمت و بازسازی مجدد به تیم تخصصی و علمی جمعی از اساتید و فارغ التحصیلان دانشگاه هنر اسلامی تبریز محول شدند، ما در این تیم براساس نام گذاری که در ابتدا برای این پروژه با عنوان «مطالعه، حفاظت و مرمت مجسمه های سنگی» مطرح شده است، به مطالعه دقیق در مورد آثار تراشیده شده، جنس سنگ ها، بررسی طول و عمق ترک ها و روش صحیح مرمت این آثار پرداخته ایم.

مهدی رازانی با بیان اینکه سنگ های انتخاب شده از سوی شهرداری برای این سمپوزیوم ها از کیفیت مرغوبی برخوردار نبودند، اظهار کرد: با وجود اینکه این سمپوزیوم ها جنبه بین المللی نیز داشته اند، متاسفانه سنگ هایی در شان تبریز و این جشنواره انتخاب نشده اند و همین ضعف در جنس سنگ ها سبب شد که برخی از این آثار از ساختار درونی دچار تزلزل شده و استحکام کافی خود را از دست بدهند.

مشاور پروژه “مطالعه، حفاظت و مرمت مجسمه های سنگی سمپوزیوم تبریز” با اشاره بر دشواری جابجایی سنگ های آسیب دیده از محل مقرر به سایت مرمت، خاطر نشان کرد: یکی دیگر از مشکلاتی که در ارتباط با این سنگ ها وجود دارد، دشواری جابجایی آن ها است، این سنگ ها مشخصا دارای ضعف درونی و تخلخل بیش از اندازه اند، در همین حال اگر معضلی به نام جابجایی نیز به آن ها اضافه شود، مسئله را پیچیده تر می کند.

وی از نحوه جابجایی و استقرار این مجسمه در سایت مرمت سخن به میان آورد وگفت: برای جابجایی آثار سنگی دو مسئله پیش روی ما بود، نخستین مسئله مقاومت سنگ ها در برابرتسمه ای بود که به دور آن ها انداخته می شد و دومین مسئله ارتفاع برخی از اثار بود که بدلیل عدم تطابق با ارتفاع بعضی از زیرگذر های شهر، جابجایی آن هاسختی بسیاری داشت.

محقق و پژوهشگر مرمت آثار فرهنگی و تاریخی ادامه داد: متاسفانه در بررسی برخی آثار به وفور شاهد بی احتیاطی بعضی از هنرمندان را در ساخت مجسمه ها بودیم، چراکه برخی از مجسمه ها بدون احتساب مقاومت سنگ در زوایای مختلف طرح ساخته شده اند، بطور مثال مجسمه ای با ارتفاع پنج متر بر کمره ای یک متری استوار شده که اگر تسمه ای برای جابجایی آن به دورش انداخته شود، کمره یک متری مقامت آن ارتفاع را نخواهد داشت و شکسته خواهد شد.

رازانی با بیان راهکارهای مقاوم سازی این آثار، بر علمی بودن این متدها تاکید کرد و گفت: اصلی ترین گام در پروژه اجرایی ما، همانطور که در عنوان آن نیز بیان شده است، مطالعه علمی روش مرمت و حفاظت ازآثار سنگی است، این گروه با مطالعه دقیق و بررسی های علمی به استفاده از “پین های فولادی” به اتفاق نظر رسید و برای مقاوم سازی سنگ ها از پین های فولادی E، U، T شکل استفاده کرد.

محقق و پژوهشگر مرمت آثار فرهنگی و تاریخی در مورد نحوه استفاده از این پین ها، تشریح کرد: در بررسی ها ما با نوعی خوردگی درونی سنگ ها مواجه بودیم که برای رفع آن ها باید مقاومت درونی آن ها را افزایش می دادیم، به همین سبب باید سنگ ها به نحوی سوراخ و مواد مقام ساز را به درون آن تزریق می کردیم، اما مسئله اصلی همین جا بود، سنگ ها به قدری حساس بودند که اگر اندکی از مته دریل به آن ها نفوذ پیدا می کرد از هم فرومی پاشیدند.

وی ادامه داد: جهت اعمال ساختارهای مقاوم ساز به سنگ ها، بر آن شدیم تا از پین های فولادی در شکل های مختلف استفاده کنیم، به این شکل که پین های فولادی با ایجاد سوراخ و تیغه های باریک در سنگ از جهات مختلف وارد و جاسازی می شوند و سواراخ های باقی مانده آن به وسیله ترکیب پودر سنگ مورد بررسی و رزین پر و پس از آن، مکان ترمیم شده با دستان هنرمندان مجسمه ساز و پودر سنگ مورد نظر به شکل قبلی بازسازی و محو می شود، بطوریکه هیچ تفاوتی روی سنگ مشهود نخواهد بود.

رازانی در پایان سخن های خود با اشاره به دلیل استفاده از فولاد در این پین ها، اظهار کرد: پین های مقاوم ساز به دلیل اینکه در دل سنگ ها جای می گیرند باید از جنسی باشند که با نفوذ آب به درون سنگ در برابر پدیده اکسیدایون مقاوم باشد، به همین سبب فولاد بهترین گزینه برای این ساختارها بود. نکته مهم بعدی که در انتخاب فولاد دخیل بود مقاومت بیشتر آن در مقایسه با سایر فلزات در مقابل فشار ها است.

این گزارش حاکی است، در بازدید از سایت مرمت مجسمه های سنگی سمپوزیوم تبریز و گفت و گو با “اعظم میر نسل” مدیر امور هنری سازمان و عضو کمیته فنی سومین سمپوزیوم تبریز، از بی اطلاعی این مسئول در ارتباط با نامه اعتراضی امضا شده توسط سایر اعضای کمیته، با خبر شد.

“اعظم میرنسل” با بیان اینکه به عنوان عضوی از هیات انتخاب از نامه نوشته شده توسط برخی از همکاران خود هیچ اطلاعی ندارد، افزود: متاسفانه برخی  با بی توجهی به تلاش هایی که در راستای حفاظت آثار سه دوره سمپوزیوم تبریز صورت گرفته، سعی در تخریب تصویر این گروه تلاشگر  دارند.

وی ادامه داد: امیدوارم مردم عزیزمان با بررسی و بازدید از این آثار شاهد تلاش های بی وقفه این مجموعه باشند.

“علی میرزایی” هنرمند مجسمه ساز فعال در مرمت آثار سنگی سمپوزیوم تبریز، در بازدید از سایت مرمت این آثار، با اشاره بر عدم توجه به تلاش های هنرمندان، بالاخص مجسمه سازان، اظهار کرد: متاسفانه تلاش ها و زحمت های هنرمندان در ارگان های مختلف نادیده گرفته می شود.

وی ادامه داد: مرمت و باز سازی آثار سنگی سمپوزیوم تبریز  چند ماهی است که ادامه دارد و در راستای حفظ آثار دست تراشیده هنرمندان ملی و بین المللی می کوشد، به نظر من عکس برداری برخی از مسئولان به ظاهر نگران از مراحل اولیه مرمت و جاگذاری پین ها و انتشار آن در صفحه های مجازی به عنوان تخریب و عدم رسیدگی درست، عملی بی انصافانه و به دور از اخلاق است.

“صبا ناظمی” ناظر پروژه مطالعه، حفاظت و مرمت مجسمه های سنگی سمپوزیوم تبریز در بازدید از جاده سلامت ائل گلی به عنوان محل استقرار بخش بزرگی از این آثار، از بی توجهی سازمان پارکها به جای گیری این آثار در جاده سلامت و برپایی بازار سوغات و صنایع دستی در مجاورت آثار سنگی سمپوزیوم تبریز خبر داد.

ناظمی در پایان با ابراز نگرانی خود در مورد بی توجهی به این آثار ارزشمند از سوی سازمان پارک ها و برخی از شهروندان، اظهار کرد: متاسفانه با آگاهی کامل این سازمان از جایگیری آثار سنگی در این محل، بازارچه تابستانی در مجاورت آن ها برپا شده است، این اتفاق برخی معضلات را مانند اصابت و قرارگیری داربست های غرفه های بازارچه با سنگ ها، قرار گیری زباله های این نمایشگاه در کنار آثار و همچنین مصدود کردن راه بازدید شهروندان از این آثار، را به همراه دارد.