پنجشنبه, ۹ مرداد ۱۴۰۴ / ۱۴:۲۸:۰۰
۷ مهر سالگرد شهادت چندتن از فرماندهان ارشد نیروهای مسلح کشور از جمله تیمسار شهید جواد فکوری، تیزپرواز تبریزی نیروی هوایی ارتش بود که در سال ۱۳۶۰ بر اثر سقوط هواپیما جان خود را از دست دادند.
به گزارش آذر صبح، به نقل از قانون، آن زمان پرواز هرکولس سی۱۳۰ با صد نفر سرنشین از اهواز به سمت تهران در حرکت بود ولی هیچ گاه به مقصد نرسید.
این پرواز در حوالی پایتخت سقوط کرد و به جز ۲۲نفر، سایر سرنشینانش به شهادت رسیدند. از برجسته ترین شهدای این پرواز محمد جهان آرا، فرمانده سپاه خرمشهر، یوسف کلاهدوز، قائم مقام سپاه پاسداران؛جواد فکوری، وزیر دفاع سابق و فرمانده سابق نیروى هوایى و مشاور رییس ستاد مشترک ارتش؛ ولی فلاحی، جانشین ستاد مشترک ارتش جمهورى اسلامى ایران و موسی نامجو، وزیر دفاع وقت بودند که فقدان آن ها ضربه سنگینی به کشور در آن دوره بحرانی وارد کرد.
آن ها پس از بازگشت از عملیات ثامن الائمه(ع) و برای ارائه گزارش به خدمت امام خمینی (س) شهید شدند و به کاروان شهدا پیوستند. در همین راستا، به مناسبت سی وششمین سالگرد شهادت این عزیزان و همچنین سالگرد عملیات شمشیرسوزان توسط نیروی هوایی در ۸ مهر، به سراغ فرزند شهید فکوری رفتیم.
علی فکوری، مانند بسیاری از فرزندان شهدای دیگر، داغ های فراوانی برسینه دارد. این فرزند شهید، زمانی که از دلاوری های پدرش سخن به میان می آید، عکسی از شهید فکوری و جهان آرا را در عملیات ثامن الائمه(ع) در نزدیکی آبادان نشان می دهد که آخرین حضور پدرش در جبهه های جنگ بوده است. وی در گفت وگو با »قانون» در واکنش به ماجرای ژن های خوب در کشور، انتقادهای فراوانی به زبان آورد و تمام این درددل ها را در قالب یک بیت شعر برای ما تفسیر کرد و گفت:«تغاری بشکند، ماستی بریزد/ جهان گردد به کام کاسه لیسان». از طرفی او درباره دوران دوری از پدر نیز برای ما سخن گفت که مشروح آن را در ادامه می خوانید.
تیمسار فکوری در کنار تیمسار فلاحی
چه شد که خانواده پدر ی تان در کودکی از تبریز به تهران مهاجرت کردند؟
پدربزرگم در اوایل دهه ۲۰ و شروع جریان جعفر پیشه وری در تبریز ساکن بودند. به دلیل اتفاقات آن زمان تبریز و ماجراهایی که پیش آمد، تصمیم گرفتند که به تهران مهاجرت و در این شهر سکونت داشته باشند.
به چه علتی پدر شما رشته پزشکی را رها کرد و وارد نیروی هوایی ارتش شد؟
پدرم به علت مشکلات مالی که در آن زمان برایش به وجود آمده بود، رشته پزشکی را رها کردند. ایشان بزرگ ترین فرزند خانواده بود و به تبع آن، مسئولیت های فراوانی در قبال سایر اعضا خانواده شان داشتند. در آن زمان پدرم با توجه به شرایط مالی نمی توانستند پزشکی را تا اخذ مــدرک ادامه دهند.
بنابراین از پزشکی بیرون آمدند و وارد حرفه خلبانی شدند.
گفته می شود که خانواده مادری شما با وصلت پدرتان به علت ارتشی بودنش مخالف بودند، این موضوع را تایید می کنید؟
پدربزرگ بنده، ارتشی بودند. مشکل با ارتشی بودن پدرم نبود بلکه ایشان با حرفه خلبانی میانه خوبی نداشتند. چون معتقد بودند که احتمال سقوط هواپیما که آن زمان طیاره گفته می شد، وجود دارد. البته نکته مورد نقد پدربزرگم نیز درست بود و در نهایت چنین شد و پدر براثر سقوط هواپیما به شهادت رسیدند.
پدر شما زمانی که برای اولین دوره خلبانی در دهه چهل به آمریکا رفتند، متاهل بودند؟
دقیق اطلاع ندارم این سوال را بهتر است از مادرم بپرسید.
زمستان ۵۷ که انقلاب به ثمر رسید، شهید فکوری در آمریکا به سر می بردند؟
بله خانواده ما در آمریکا بودند و پدر، چندی پس از پیروزی انقلاب به کشور بازگشتند.
پس در گردهمایی افسران نیروی هوایی نزد امام خمینی (س) حضور نداشتند؟
خیر حضور نداشتند. آن گروهی که نزد امام (س) رفتند همافران بودند.
خانواده ی تیمسار فکوری
در زمان وقوع انقلاب، دوستان پدرتان نگفتند که به ایران نیایید؟
بله، دوستان بسیاری به پدرم گفتند که اوضاع آشفته است و به ایران برنگردید ولی پدرم به کشورش بازگشت.
آن زمان شما در کدام شهر آمریکا ساکن بودید؟
در آلاباما در جنوب آمریکا نزدیک ایالت فلوریدا سکونت داشتیم.
پدرتان پیش از پیروزی انقلاب فردی سیاسی بود؟
خیر، پدر بنده به هیچ وجه سیاسی نبود بلکه فردی ارتشی و ملی بودند. تا آخر که به شهادت رسیدند نیز سیاسی نبودند و در سال های آخر نیز با توجه به شرایط کشور، مسئولیت هایی را قبول کردند.
در جایی خواندم که پدرتان با تیمسار ربیعی، آخرین فرمانده نیروی هوایی پهلوی رابطه مناسبی نداشتند، از آن اتفاقات شنیده ای دارید که برای ما بیان کنید؟
من اطلاعی از این موضوع ندارم ولی بعید می دانم این گونه بوده باشد.
پدرشما در زمان وقوع انقلاب چه درجه ای داشتند؟
درجه پدر در سال۱۳۵۷، سرهنگ تمام بود.
در زمان خدمت شهید فکوری در نیروی هوایی گویا به شهر های زیادی نقل مکان کردید، از آن سال ها چیزی در ذهن دارید؟
بله، اقتضای شغل پدرم همین بود. ما به شهر های فراوانی نقل مکان کردیم. بنده نیز در شهر شیراز به دنیا آمدم. از جمله شهرهای دیگری که ما به آن مهاجرت کردیم: دزفول و تبریز در داخل و در خارج از کشور نیز مدتی را برای گذراندن دوره های آموزشی در آمریکا اقامت داشتیم.
آیا در کودتای نوژه همدان، پدر شما نقش پاکسازی افسران رژیم پیشین را برعهده داشت؟
به هیچ وجه این گونه نبود. در زمان کودتای نوژه ما در تبریز به سر می بردیم که پدر متوجه شدند که این اتفاق رخ داده است.
پاکسازی نیروها را افرادی از جمله شهید صیادشیرازی برعهده داشتند.
از آن ۴۸ ساعتی که پدرتان توسط حزب خلق مسلمان در تبریز گروگان گرفته شد، خاطره ای دارید؟
راستش را بخواهید خاطره روشنی در ذهن ندارم. تنها چیزی که به یاد دارم این بود که در آن روز، من به همراه خانواده به تهران آمدیم.
شهید فکوری اولین وزیر دفاعی بود که از مجلس رای اعتماد گرفت؛ گفته می شود که رییس جمهوروقت و شهید رجایی برسـر این انتخاب اجماع داشتند، این مساله صحت دارد؟
پیش از پدر، شهید چمران این سـمت را برعهده داشتند . شهید چمران از دوستان نزدیک پدر بودند که به خانه ما می آمدند و ساعاتی را به گفت وگو با پدر می گذراندند. بله مقامات دولت در آن زمان برسر انتخاب پدرم اجماع داشتند. البته در آن زمان بنا به دلایلی، نیروهای کارآمدی برای این سمت کمتر پیدا می شد.
پدرتان به عنوان وزیردفاع با رییس جمهور مخلوع اختلاف نظری برسر تاکتیک و راهبرد جنگ نداشت؟
اختلاف نظر که وجود داشت. آن گونه که بنده شنیدم، تاکتیک وی (بنی صدر) بیشتر بر استفاده از نیروی زمینی به ویژه ارتش متمرکز شده بود. ایشان چون فردی متکی برمشورت بود احساس می کنم از فرماندهان ارتشی ها شنیده بود که به صلاح است این تاکتیک را پیش ببرد. البته در آن زمان نیروی هوایی نیز عملیات های مربوط به خود را انجام می داد. موضوعی که بنده شنیدم این بود که بنی صدر فردی تندمزاج بوده است و در بازرسی ها از نیروهای نظامی، رفتار مناسبی نداشته است و سعی پدرم براین بوده که پس از هر تشنجی برود و مساله را حل کند.
شهید فکوری در محضر بنیانگذار فقید انقلاب اسلامی
رابطه شهیدان فکوری و رجایی چگونه بود؟
اطلاعات فراوانی از روابط میان این دو شخصیت در آن زمان ندارم ولی تا همان اندازه که خبردارم، پدرم با شهید رجایی ارتباط خاصی نداشتند.
زمان وقوع جنگ تحمیلی در کجا سکونت داشتید؟
در سال۵۹ که جنگ آغاز شد ما در پادگان دوشان تپه سکونت داشتیم. در آن دوران، ارتش بعث عراق نیز سعی داشت آن منطقه را که فرماندهان نیروی هوایی حضور داشتند مورد حمله پیاپی جنگنده های خود قرار دهد و آن ها را به شهادت برساند.
شهید فکوری در عملیات کمان۹۹ کـه در ابتدای جنگ اجرا شد، چه نقشی داشت؟
عملیات کمان۹۹ خسارات فراوانی به نیروی هوایی عراق وارد کرد. این عملیات پیش از آغاز جنگ برنامه ریزی شده بود تا اگر رژیم بعث، شیطنتی در دستورکار خود قرار داد، از آن استفاده شود. بی شک اطلاع دارید که ارتش بعث به یک باره به ایران حمله نکرد و پیش از آن نیز تحرکات و حتی تجاوزاتی به مرزهای ایران انجام داده بود. بنابر همین شرایط، فرماندهان نیروی هوایی، عملیات کمان۹۹را پیــش از جنگ طراحی کرده بودند که درصورت اقدام متجاوزانه عراق، در دستور کار قرار گیرد تا ابتکارعمل عملیاتی را برای اجرا در دست داشته باشیم. این عملیات را پدر بنده طرحی نکرده بود بلکه با صلاح و مشورت فرماندهان، از مدت ها پیش آماده شده بود.
یعنی نیروی هوایی ارتش پیش از شروع جنگ درباره تجاوز عراق آمادگی داشته است؟
بله همین گونه است. گواه این موضوع نیز آن است که طرح این عملیات پیش از آغاز جنگ، روی میز فرماندهی نیروی هوایی ارتش بود.
شهید فکوری، خود مستقیم در عملیاتی حضور داشتند؟
بله در طول آن یک سال، دایم در خط مقدم جبهه حضور داشتند.
از لحظه ای که خبر شهادت پدر را آوردند، خاطره ای در ذهن دارید؟
مدرسه بودم که من را به خانه آوردند و خبر شهادت ایشان را آنجا مطلع شدم.
از افسران نیروی هوایی، کدام یک با پدر رابطه ای نزدیک و صمیمی داشتند؟
مرحوم تیمسار عمرانی که چند سال پیش فوت شدند و همچنین تیمسار صابونچی که در کانادا ساکن هستند، از دوستان صمیمی پدر بودند.
تیمسار فکوری در کنار مقام معظم رهبری
از سران انقلاب، کدام یک با پدر رابطه ای دوستانه و گرم داشتند؟
رهبر معظم انقلاب که مشاور او در وزارت دفاع نیز بودند، صمیمی ترین و گرم ترین رابطه را با پدر داشتند. از دیگر بزرگان نیز شهید بهشتی، دارای رابطه ای دوستانه ای با پدر بودند.
پیش از انقلاب، پدرتان با افکار دکترعلی شریعتی میانه خوبی داشتند؟
بله؛ پدر پیش از انقلاب به حسینیه ارشاد می رفتند و حتی مادر را نیز همراه خود به آنجا می بردند و پای سخنان دکتر علی شریعتی می نشستند. نوار صحبت ها و کتاب های مرحوم شریعتی هنوز به عنوان یادگار آن سال ها در خانه ما وجود دارد.
با توجه به خیانت هایی که منافقین و برخی جریان ها در آن دوران داشتند، در مورد نحوه شهادت پدرتان و سقوط هواپیمای هرکولس برای خانواده شما سوالی پیش نیامد؟
بله ابهامات وجود داشت.
در این زمینه پیگیری کردید؟
بله، ولی پاسخ درستی دریافت نکردیم.
شما با سایر فرزندان شهدای پرواز هرکولس ارتباطی دارید؟
بله دوستی ما تا به امروز ادامه داشته است. به غیر از فرزندان شهید فلاحی که در انگلستان به سـر می برند و فرزند شهید کلاهدوز که ارتباط چندانی با او ندارم، با سایر دوستان ارتباط داریم.
آن گونه که شنیده ام پدرتان در زمان حیات شان در امور خیر فعالیت می کردند و سرپرستی خانواده هایی را نیز عهده دار بودند، این صحت دارد؟
بله، پدر به خانواده های بسیاری کمک می کردند ولی اینکه سرپرستی خانواده ای بی بضاعت را برعهده داشته اند، چندان اطلاع ندارم.
موضع شما درباره بحث تازه به راه افتاده «ژن خوب» چیست؟
بنده به عنوان فرزند یکی از شهدای نیروی هوایی که از پاک ترین و باهوش ترین قشرهای جامعه بوده و هستند، معتقدم که ریشه این بحث ها در قرن معاصر به آلمان های نازی برمی گردد که دولت وقت آن زمان آلمان، روی برتری نژاد تاکید می کرد. این فردی که امروز این حرف را می زند اگر برگردد به آن دوران، مستقیم به کوره آدم سوزی خواهدرفت.
فردی با سن کم، جایگاهی را به دست می آورد و فعالیت هایی را انجام می دهد که نه براساس نبوغ خودش بلکه براساس جایگاهی بوده که پدرش در گذشته به دست آورده است؛ بعد می آید و این گونه می گوید که از شماها بهترم! باید به آنها گفت که شما چه برتری نسبت به سایر افراد دارید؟ امروز گویا آلمان نازی شده ایم که بد و خوب تعیین می کنیم؟ افرادی که امروز ادعا می کنند از بقیه باهوش تر هستند به چه چیز خود می نازند؟ به رانت هایی که استفاده کرده اند؟ جالب اینکه امروز طلبکار نیز هستند! برخی از آن ها نیز به دنبال سهم انقلاب هستند و زمانی که مردم به روند کاری آنها انتقاد می کنند، می گویند پدرم سهمش را از انقلاب گرفته است.
من همین جا اعلام می کنم که بعد از این همه سال، سنوات پدر من هنوز پرداخت نشده است. خانواده بنده نیز با مشکلات مالی روبه رو هستند. این مطلبی را که می گویم به مردم اطلاع دهید که در این اواخر عده ای از آقازادگان که سن شان به جنگ نیز نمی رسد، می روند و کارت جانبازی می گیرند. افرادی که از فراوانی داشتن ژن خوب فقط در رختخواب بوده اند.
این موضوعات ثابت شدنی است؟
این اتفاقات را دیده ام که مطرح می کنم.
علی فکوری/ فرزند شهید جواد فکوری
بنیاد شهید در طول این سال ها به شما رسیدگی نکرده است؟
بنیاد تا حدودی رسیدگی می کند. پدر من و مهدی کروبی، از کسانی بودند که نزد امام (س) رفتند و بنیاد را بنا نهادند. من به عنوان فرزند آن شهید امروز در گوشه ای از بنیاد در یک شرکت ورشکسته قرار گرفته ام و یک پسرجوان که معلوم نیست از کجا آمده، می آید و به من دستور می دهد. شما خودتان چه فکری می کنید؟ فکر می کنید که رسیدگی به ما بسیار خوب بوده است؟ تا همین امروز، ماه ها می گذشت که حقوق نگرفته بودم و امروز سرانجام یک بخشی از آن واریز شد.
فکر کردید که ما را بالای سرشان گذاشته اند؟ خیر، این گونه نیست. بسیاری از خانواده شهدای ارتش امروز در مضیقه هستند.
از اینکه پدر از آمریکا به ایران برگشت، راضی هستید؟
خیررضایت ندارم. همان هایی که گفتند برنگردد با وجود سختی های ابتدای کار، امروز خود و فرزندان شان در وضعیت مناسبی قرار دارند. ما که برگشتیم و زندگی مان را برای مملکت گذاشتیم این گونه داریم پاسخ زحمات مان را می بینیم.
خاطره ای از پدرتان دارید که مایل به بیان آن باشید؟
آخرین خاطره ام به مهر ۶۰ برمی گردد که من را به مدرسه رساند و پس از آن، دیگر هیچ گاه او را ندیدم.
در پایان، موضوعی هست که دوست داشته باشید بیان کنید؟
این سازمانی که بنده در آن مشغول هستم در طول این سال ها، نزدیک به ۱۲۰ شــرکت زیرمجموعه اش ورشکست شده است. علت این ورشکستگی ها نیز بها دادن به افراد بی تجربه و ناکارآمد است. فردی یک شرکت را زمین زد، به جای بازخواست، او را در شرکتی دیگر گذاشتند. جالب آنکه شرکت بعدی را نیز ورشکست کرد. این روند تا شرکت ششم ادامه پیدا کرد . چه کسی پا سخگوی این اتفاقات خواهد بود . اینها متعلق به خانواده شهدا و آن دختری است که برای یک میلیون، ناله و زاری می کند یا آن فردی که به خاطر بستگانش به سرکار می آید و ۴۰میلیارد اختلاس می کند؟
