چهارشنبه, ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ / ۰۸:۲۰:۵۰
رئیس سازمان محیط‌زیست می‌گوید سیاست‌های نادرست آبی و سکوت صاحب نظران باعث شده ایران به ورشکستگی در بخش آب برسد.
به گزارش آذر صبح روزنامه شهروند، «بدون شک از سه دهه قبل بسیاری می‌دانستند که سیاست‌های آبی کشور نادرست است ولی اعتراضی نکردند و سکوت پیشه کردند. سکوت صاحب‌نظران در خصوص اعمال سیاست‌های نادرست آبی باعث شده است امروز کشور به ورشکستگی در بخش آب برسد.» رئیس سازمان محیط‌زیست کشور با این سخنان بار دیگر نسبت به سیاست‌های آبی گذشته اعتراض کرد.
عیسی کلانتری، معاون رئیس‌جمهوری که پیش از این هم مهمترین مشکل این سرزمین را بی‌آبی دانسته بود، کسی است که بسیاری منتقدان سیاست‌های خود او را در دولت‌های سازندگی و اصلاحات یکی از دلایل شرایط کنونی آب کشور می‌دانند. زمانی تلاش برای رسیدن به خودکفایی در محصولات کشاورزی از بزرگترین افتخارات کلانتری بود و حالا او یکی از منتقدان این سیاست شده و از ورشکستگی آبی و سکوت انجمن‌های کشور می‌گوید. در حالی که به اعتقاد تعداد زیادی از فعالان محیط‌زیست، پیش از این نبود نگاه علمی در برنامه‌ریزی‌ها ازجمله در سدسازی‌های بی‌رویه، بخش عمده‌ای از منابع آبی کشور را از بین برده، رئیس سازمان محیط‌زیست مدتی است به خطاهایی اعتراف می‌کند که در دهه‌های گذشته شرایط امروز را به ارمغان آورده است: خشکیدن تالاب‌ها، از بین‌رفتن رودخانه‌ها، فرونشست دشت‌ها، افزایش گرد و غبار و….
دیروز در همایش بررسی ساختار تشکیلاتی مدیریت منابع طبیعی و محیط‌زیست ایران
عیسی کلانتری بار دیگر حرف خطاهای گذشته را به میان کشید: «متاسفانه در چند دهه گذشته انجمن‌های علمی در خصوص منابع طبیعی و محیط‌زیست به درستی عمل نکرده‌اند. انجمن‌های علمی از چند دهه قبل وضع امروز منابع طبیعی و محیط‌زیست کشور را پیش‌بینی می‌کردند ولی سکوت کردند و امروز دچار مشکلات عدیده در این حوزه هستیم.» به گفته او در حالی که سالانه ۸۸میلیارد متر مکعب در کشور آب تولید می‌شود، مصرف سالانه آن ۹۷میلیارد متر مکعب است.
معاون رئیس‌جمهوری ماه پیش هم دربرنامه‌ای تلویزیونی گفته بود: «به بهای خودکفایی و افزایش تولید و کاهش وابستگی به خارج محیط‌زیست را از دست داده‌ایم. خاک فرسوده‌شده، پوشش گیاهی از بین رفته است و مواد ژنتیکی گیاهی و جانوری از بین رفته که همه اینها به دلیل استفاده نادرست از محیط‌زیست بوده است.» او مدت‌ها پیش هم در سخنانی جنجالی گفته بود: «در ۲۰ سال آینده نیازی به حمله آمریکا و اسراییل نخواهد بود و ایران با این سیاست مصرف منابع زیرزمینی آب و تغییر اقلیم خود به خود نابود خواهد شد. پس اگر دیر بجنبیم آینده بسیار غم‌انگیزی خواهیم داشت.» حالا او بار دیگر بی‌آبی را بزرگترین تهدید کشور معرفی کرده است. اینها همه در حالی است که در سال‌های گذشته درباره عملکرد کلانتری در زمان وزارتش، این انتقاد مطرح بوده است که توسعه کشاورزی در حوضه دریاچه ارومیه به کاهش حق‌آبه این دریاچه و خشکیدن تدریجی آن انجامید.
کلانتری که اکنون با حفظ سمت، دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه نیز هست، در همایش دیروز با گلایه از اقدامات نادرست مردم و مسئولان در زمینه محیط‌زیست گفت: «در طول این سال‌ها اگر هر دشمنی در این سرزمین حاکم می‌شد این رفتار را با منابع طبیعی و محیط‌زیست انجام نمی‌داد.»
او از سکوت صاحب‌نظران در برابر اجرای سیاست‌های غلط آبی گله داشت: «بدون شک از سه دهه قبل بسیاری می‌دانستند که سیاست‌های آبی کشور نادرست است ولی اعتراضی نکردند و سکوت پیشه کردند. سکوت صاحب‌نظران در خصوص اعمال سیاست‌های نادرست آبی باعث شده است امروز کشور به ورشکستگی در بخش آب برسد. بسیاری از این صاحب‌نظران به علت این‌که اعمال سیاست‌های نادرست آبی باعث افزایش درآمدشان می‌شد نه تنها جلوی اجرای آنها را نگرفتند بلکه خودشان پیشقدم اجرای آنها شدند.»
معاون رئیس‌جمهوری با توضیح وضع استحصال منابع آبی کشور گفت: «امروز وضع استحصال از منابع آبی تجدیدپذیر کشور به ۱۱۰درصد رسیده و این وضع اسفبار است.»
به گفته او انجمن‌های کشور در دهه‌های گذشته با نیت خیر، راه تخریب منابع طبیعی و محیط‌زیست را پیش گرفته‌اند: «در دهه‌های گذشته با هدف افزایش محصول، خودکفایی، کاهش وابستگی به خارج و واردات، ضربات محکمی به محیط‌زیست و منابع طبیعی کشور وارد شده است. متاسفانه مسئولان بهای خودکفایی به دست آمده در بخش کشاورزی را درست محاسبه نکردند وگرنه امروز وضع منابع طبیعی و محیط‌زیست کشور این‌قدر غم‌انگیز نبود. بهای بخشی از این خودکفایی این بوده که ایران امروز جزو کشورهای اول جهان در زمینه فرسایش خاک، استحصال منابع آبی، گسترش بیابان و… است.» در حالی که در نخستین نشست خبری کلانتری، او برای توضیح اهمیت مسأله آب، روند رو به انقراض یوزپلنگ‌ها را جزیی خوانده بود، این‌بار با اشاره به وضع یوزپلنگ ایرانی گفت: «باید بپذیریم یوزپلنگ ایرانی نیز مثل بسیاری از گونه‌های ایرانی از بین رفته محکوم به نابودی است. تعداد یوزپلنگ‌های ایران از ۱۱۲ قلاده به ۴۷ قلاده رسیده است، چون این حیوانات گرسنه هستند و پوشش گیاهی مناسبی وجود ندارد تا امکان رشد حیواناتی که یوزپلنگ‌های موجود از آنها تغذیه می‌کنند، فراهم شود.»
او همچنین به وضع تالاب‌های کشور اشاره کرد: «امروز یک تالاب و دریاچه زنده در کشور نداریم و از این متعجب هستیم که چرا حجم ریزگردهای کشور افزایش یافته است.»
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست گفته‌های خود را ادامه داد: «ما خودخواه‌ترین نسلی هستیم که در طول هفت‌هزار سال پیش در این سرزمین زیسته است، چون هر بلایی بر سر حوزه محیط‌زیست آمده طی چهار دهه گذشته بوده است. پیش از این مدت، بسیاری از شاخص‌های محیط زیستی کشور مثل آب در جایگاه مناسبی قرار داشت. امروز دیگر زمان آن نیست که علت مشکلات و کم‌کاری‌های صورت گرفته را گردن دیگران بیندازیم بلکه باید تلاش کنیم وضع موجود را اگر بهتر نمی‌کنیم لااقل بدتر نکنیم.»
کلانتری در پایان گفت: «بدون شک این رسم کشورداری نیست و آیندگان ما را قضاوت می‌کنند چون منابع طبیعی و محیط‌زیست ارث پدر ما نیست و باید به آیندگان منتقل شود. نباید فکر کنیم چون تکنولوژی داریم باید به هر طریق که می‌توانیم شیره منابع طبیعی و محیط‌زیست را بدون توجه به نیاز آیندگان بکشیم.»
گردوغبار شدیدتر می‌شود
طوفان ٧٠ساله شن، به طوفان گردوغبار تبدیل شده و به گفته مسئولان محیط‌زیست کشور، رو به ازدیاد است. ضیاء‌الدین شعاعی، مدیر ملی ستاد مقابله با پدیده گردوغبار هم دیروز در همایش بررسی ساختار تشکیلاتی مدیریت منابع طبیعی و محیط‌زیست ایران دراین‌باره صحبت کرد. او با اشاره به این‌که شدت گردوغبار در کشور رو به ازدیاد است، گفت: «پدیده طوفان شن در کشور ما ۷۰سال سابقه دارد و جزو اکوسیستم سرزمین ما محسوب می‌شود و سالیان سال است که مردم ما با این پدیده دست‌وپنجه نرم می‌کنند اما طی سال‌های گذشته این پدیده به طوفان گردوغبار تبدیل شده است.»
او که در نشست علمی مخاطرات طبیعی، چالش‌های زیست‌محیطی و بحران آب و خشکسالی در ایران به مناسبت روز جهانی سوانح در دانشکده معدن دانشگاه تهران سخن می‌گفت، ادامه داد: «باید دنبال تحولاتی باشیم که باعث ایجاد پدیده طوفان گردوغبار شده است، گفت: «فرسایش بادی و طوفان‌های گردوغبار تابعی از سرعت باد، اندازه ذرات، رطوبت خاک، نوع خاک و پوشش گیاهی است.»
شعاعی با اشاره به این‌که پدیده گردوغبار و مفاهیم مربوط به آن جدید هستند، گفت: «در خصوصیات طوفان گردوغبار با توجه به اطلاعات بین‌المللی و بازنگری آنها از طریق داده‌های داخل کشور متوجه می‌شویم که اندازه ذرات باید ۱۰۰میکروگرم و غلظت ذرات تا حد ۱۰هزار میکروگرم باشد تا طوفان گردوغبار محسوب شود. همچنین زمان ماندگاری این طوفان در هوا چهار تا هفت روز و ارتفاع صعود از سطح زمین تا ۶هزار متر و جابه‌جایی افقی ذرات تا ۸هزار کیلومتر محاسبه
شده است.»
او با تأکید بر این‌که طوفان شن با طوفان گردوغبار متفاوت است، گفت: «برای وقوع طوفان گردوغبار شرایط زمینی و شرایط آب و هوایی خاصی باید وجود داشته باشد. قابلیت پراکنش خاک و سرعت باد موضوعات مهمی در وقوع طوفان گردوغبار است.»
