تخلیه خانه های تاریخی توسط ادارات در تبریز ۲۰۱۸

به گزارش آذر صبح به نقل از ایرنا، مجید خدابخش هفته گذشته در جلسه شورای سیاستگذاری تبریز ۲۰۱۸ با حضور رئیس سازمان میراث فرهنگی در عمارت تاریخی استاندار با تاکید بر اینکه شهر گردشگری باید با شهر معمولی تفاوت‌هایی داشته باشد، خاطر نشان کرد: یکی از ظرفیت‌های خوب تبریز خانه‌های تاریخی آن است، ولی متاسفانه می‌بینیم برخی از این خانه‌های تاریخی دچار تغییر کاربری شده‌اند.
نماینده عالی دولت اعلام کرد: خواهشمندیم خانه‌های تاریخی که به اداره تبدیل شده‌اند هر چه سریع تر تخلیه و به هتل و رستوران تبدیل شوند؛ اگر بخواهیم نگاه گردشگری داشته باشیم یکی از ویژگی‌هایی که می‌تواند جذب گردشگر بکند خانه‌های ارشمند تاریخی است.
وی ادامه داد: ارائه غذاهای سنتی در همین خانه‌ها یکی از کارهایی است که برای داشتن نگاه گردشگری به شهر باید داشته باشیم.
اظهارات خدابخش مبنی بر ضرورت برچیدن ادارات از ساختمان های تاریخی تبریز می تواند مصداق عینی ‘عمومی سازی ساختمان های تاریخی’ باشد؛ تجربه موفقی که از دهه ها قبل در کشورهای گردشگر پذیر جهان، از جمله ترکیه در مجاورت خودمان، رایج و عامل موثر در جذب گردشگر است.
اهمیت این دستور و ابتکار زمانی بیشتر می شود که بدانیم در یک دهه اخیر تعداد زیادی از خانه های تاریخی تبریز پس از تملک و مرمت از سوی میراث فرهنگی یا شهرداری، اقدام پسندیده ای که جای بسی تقدیر و خوشحالی دارد، با نگاه مالکانه کاربری اداری یافته اند.
این در حالی است که فلسفه اصلی تملک و مرمت خانه ها یا ساختمان های تاریخی در تبریز، احیای هویت تاریخی- فرهنگی شهر و شناساندن آن به عموم مردم و گردشگران از طریق تبدیل آنها به ‘ فضاهای عمومی’ می باشد.
از سوی دیگر ‘عمومی سازی’ ساختمان های تاریخی تبریز می تواند در تسریع روند شناسایی، خرید و مرمت دیگر خانه های قدیمی این کهن شهر که گفته می شود تعداد آنها تا حدود یک دهه قبل افزون بر ۵۰۰ مورد بود، موثر باشد.
بدیهی است که خانه ها و ساختمان های تاریخی تبریز، نماد هویت تاریخ، فرهنگی و معماری ایرانی- اسلامی این کلان شهر و مام میهن و فراتر از آن میراث مشترک بشری است که جنبه های زیبایی شناختی و هویتی آن، در صورت شناساندن درست، می تواند زمینه ساز معرفی تاریخ و تمدن کهن ایرانی به جهان پیرامون باشد.
در تایید این ادعا می توان به خانه های تاریخی خیابان های ‘شانزالیزه ‘پاریس’، ‘آربات’ مسکو، ‘لارامبلا’ی بارسلونا و ‘ابی’ لندن اشاره کرد که با اهتمام ویژه شهرداری به جاذبه های مهم گردشگری و نمادهای شهری کشورهایشان تبدیل شده اند.

** خانه های تاریخی تبدیل به موزه تخصصی شوند
معاون شهرسازی شهرداری تبریز در گفت و گو با ایرنا در مورد تخلیه خانه های تاریخی تبریز گفت: خانه های تاریخی دو نوع هستند که یک نوع در دست مالکان حقیقی است که شهروندان در آنها زندگی می کنند که تخیله آنها اجباری و مقدور نیست و نوع دیگر خانه های تاریخی هم توسط ارگان ها و ادارات تملک شده است.
علی عزتی، خانه های تاریخی را سرمایه های فرهنگی یک شهر دانست و افزود: خانه های تاریخی نشانگر ارزش های تاریخی یک شهر است که برای نشان دادن هویت یک شهر باید عمومی سازی شود تا گردشگران داخلی و خارجی با عظمت معماری شهر آشنا شوند.
وی با تاکید بر تعریف عملکرد عمومی برای خانه های تاریخی خاطرنشان کرد: ما باید برای بناهای تاریخی کارکرد تخصصی از قبیل خانه هنرمندان، خانه نسخ خطی و .. تعریف کنیم تا آنها ضمن تبدیل به موزه های تخصصی دوام آورده و تخریب نشوند.
معاون شهرسازی شهرداری تبریز اضافه کرد: اگر خانه های تاریخی کاملا عمومی سازی شده و در اختیار بازدید عموم قرار گیرند، بعد از مدتی این بنای ارزشمند تاریخی تخریب می شود، لذا ضروری است ضمن تخلیه بنای تاریخی برای بازدید گردشگران خارجی و گردشگر، آنها را در اختیار امور فرهنگی و هنری قرار دهیم.
عزتی، خانه های تاریخی تبریز را نشان دهنده معماری اصیل ایرانی اسلامی معرفی کرد و گفت: بسیاری از خانه های ارزشمند تاریخی علاوه بر اینکه تبدیل به موزه شده اند؛ خود بنا نیز از جمله موزه قاجار از نظر معماری بسیار مورد توجه گردشگران قرار گرفته است.

** خانه های تاریخی، الگوی زندگی اصیل ایرانی -اسلامی
پژوهشگر تاریخ تبریز نیز ، دستور خروج ادارات از خانه های تاریخی را اقدامی ارزشمند دانست و گفت: سبک خانه های قدیمی، سبک زندگی ایرانی – اسلامی است که وقتی تبدیل به اداره می شوند، بالاجبار به حذف و اضافه کردن دیوار در آنها منجر و سبک اصیل و قدیم معماری نابود می شود.
میمنت نژاد افزود: خانه های تاریخی که با داشتن حریم های اندرونی و بیرونی نماد زندگی ایرانی و اسلامی هستند، با تغییر کاربری شان فرهنگ و تاریخ اصیل یک ملت نیز از بین می رود و وقتی به توریست خارجی توضیح می دهیم اینجا اندرونی است، سردرگم می ماند.
وی گفت: این گونه مکان ها اگر تبدیل به هتل شیک شوند جذابیت زیادی برای گردشگران خارجی خواهند داشت.
پژوهشگر تاریخ معاصر تبریز با بیان اینکه تمام ادارات ساکن در خانه های تاریخی بدلیل نبود جا در آنها ساکن شده اند که جابجایی آنها نیز مشکل است، افزود: باید با حفظ و مرمت خانه های تاریخی به مردم نشان دهیم که هنر معماری در گذشته چقدر ارزشمند بود و یک نجار و بنا در کارش تمام ظرایف هنری را اعمال کرده است.
میمنت نژاد با بیان اینکه خانه های قدیمی تبریز فقط یک خانه معمولی نبودند، بلکه از پشتوانه غنی فرهنگ، هنر و سبک معماری ایرانی برخوردار بودند، اظهار کرد: خانه های تاریخی برای چهار فصل طراحی شده و دارای بخش های زمستانی، تابستانی، پاییزی و بهار خواب بودند که این بخش ها را هر قدر بتوانیم نشان دهیم، بر اصالت فرهنگی ما تاثیر مثبتی دارد.
وی سبک معماری بیرونی خانه های تاریخی را نشانگر ساده زیستی و دیانت مردمان آن دوران دانست و گفت: دیوارهای یکسان و کاهگلی خانه های تاریخی نشانگر سادگی و عدم فخر فروشی بود، در حالی که شاید درون خانه پر از هنر و ظرافت های معماری باشد.
میمنت نژاد، اکثر خانه های تاریخی تبریز را مربوط به دوران قاجار دانست و افزود: در معماری قاجار هنر فوق العاده اهمیت دارد، کاربری هر قسمت از خانه از جمله مطبخ، اتاق مهمان و نشیمن و سردابه هوشمندانه طراحی و ساخته شده است.
وی فلسفه معماری خانه های قدیم را ایجاد آرامش و لذت از خانه نشینی توصیف و خاطرنشان کرد: در این نوع معماری انسان محور است که دیانت ما هم بر اساس آرامش انسان تعریف شده است.
امید که پیگیری مدیریت ارشد آذربایجان شرقی برای تخلیه ادارات از خانه های تاریخی و اهتمام ویژه سازمان های متولی این امر، گام دیگری در راستای تعهد عملی و امیدآفرین به برنامه های ‘تبریز ۲۰۱۸’ در فرصت باقیمانده باشد.
بدیهی است که ‘عمومی سازی’ خانه های تاریخی تبریز با رویکرد جذب گردشگر می تواند از زوایای توسعه صنعت گردشگری، حفظ و صیانت از نمادهای معماری و فرهنگی و شناساندن داشته های غنی میراثی اسلامی- ایرانی به جهان موثر باشد.
کهن- کلان شهر ۱٫۸ میلیون نفری تبریز به عنوان پایتخت گردشگری جهان اسلام در سال ۲۰۱۸ انتخاب شده است.
ستاد استانی و ملی ‘تبریز ۲۰۱۸’ از چندی پیش برای برگزاری هر چه بهتر رویداد ‘تبریز ۲۰۱۸’ آغاز به کار کرده است و دولت برای این منظور حدود سه هزار میلیارد ریال اعتبار پیش بینی کرده است.
ستاد استانی ‘تبریز ۲۰۱۸’ نیز حدود هفت هزار میلیارد ریال طرح برای برگزاری و اجرا در راستای این رویداد بین المللی گردشگری احصاء کرده است.