چهارشنبه, ۱۵ مرداد ۱۴۰۴ / ۰۳:۵۵:۱۱
بانوی فعال و فرهیخته شهرمان که بیش از ۲۵ سال است در حوزه ترویج کتاب و کتابخوانی فعالیت می‌کند به گواه فعالیت‌های فرهنگی که در منطقه زعفرانیه و میرداماد تبریز انجام می‌دهد، نام آشنای بسیاری از خانواده‌های این منطقه است.
به گزارش آذر صبح، اینکه سرانه مطالعه و کتابخوانی در ایران به صوت دقیق مشخص نیست و آمار و ارقام مختلفی در این مورد مطرح می‌شود، موضوع جدیدی نیست.
شاید اگر هر کدام از ما شهروندان کتاب را دوست خود دانسته و در وقت‌هایی که خیلی ارزان از دست می‌دهیم، یک صفحه کتاب می‌خواندیم، می‌توانستیم نقش خود را در افزایش سرانه مطالعه کتاب به خوبی ایفا کنیم.
یا اگر هر کدام از ما نیز در فامیل و اقوام خویش یک آقا یا خانم فرهیخته‌ای داشتیم که سال‌های طولانی در جهت ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی فعالیت می‌کرد و حتی جلسات کتابخوانی را در سطح پارک‌های شهر نیز اجرا می‌کرد ما نیز الان کتابخوان شده یا دست‌کم اینکه با کتاب‌های مختلف آشنا می‌شدیم.
هر چند این روزها هفته کتاب را پشت سر گذاشته‌ایم ولی فرهنگ‌سازی برای افزایش مطالعه و ترغیب شهروندان به این کار فرهنگی منوط به یک هفته یا ماه خاصی نیست و باید در تمام طول سال با اجرای برنامه‌های مختلف افراد را با کتاب و کتابخوانی آشنا کنیم.
یکی از این برنامه‌های خوب و مفید می‌تواند معرفی شخصیت‌های فرهیخته‌ای باشد که شاید می‌توان گفت نام آشنای مسؤولان فرهنگی شهر نیستند و بنا به علاقه و احساس وظیفه در حوزه شهروندی خود به این کار اقدام می‌کنند.
یکی از این چهره‌های فرهیخته که در همین نزدیکی و در شهر خودمان بیشتر از همه مسؤولان فرهنگی در جهت ترویج کتابخوانی فعال بوده و گروه‌های مختلف را با کتاب و کتابخوانی آشنا می‌کنند،خانم «اعظم علیلو» است.
اعظم علیلو، یکی از شهروندان فرهیخته، عاشق کتاب و مطالعه که به گواه فعالیت‌های فرهنگی که در منطقه زعفرانیه و میرداماد تبریز انجام می‌دهد، نام آشنای بسیاری از خانواده‌های این منطقه است.
اعظم علیلو یکی از زنان فرهیخته این شهر است که سهم فرهنگی خود را برای شهر ایفا کرده است. وی البته بعد از این نیز همچنان نقش پررنگی در بسیاری از عرصه‌ها خواهد داشت.
این بانوی فرهنگی و فعال شهر تبریز تحصیلات خود را تا مقطع کارشناسی ارشد فقه و حقوق ادامه داده و آن‌چنان که خودش می‌گوید: در جهت ترویج کتاب و کتابخوانی ۲۵ سال است که برای تمام مناسبت‌های خانوادگی اعم از سفر حج، جشن عروسی، جشن فارغ‌التحصیلی، تولد، چشم روشنی فرزند، خرید خانه و … کتاب هدیه می‌برد.
البته فعالیت‌های او تنها به هدیه بردن کتاب در مناسبت‌های مختلف خلاصه نمی‌شود بلکه او به همراه چند نفر از بانوان فرهنگی و دوستدار کتاب و مطالعه در فصل تابستان در پارک‌های تبریز جلسات کتابخوانی برگزار می‌کنند و علاوه بر جمع فرهنگی خودشان خانم‌های دیگری نیز به عنوان مستمع آزاد در بحث‌های آنان شرکت می‌کنند.
با این بانوی فعال و فرهیخته شهرمان به گفت‌وگو نشسته‌ایم تا از دغدغه‌های فرهنگی وی و تلاش برای افزایش سرانه مطالعه برایمان سخن بگوید.
*خانم علیلو چگونه شد که تصمیم گرفتید طرح هدیه کتاب در مناسبت‌های مختلف را اجرا کنید؟
۲۵ سال قبل وقتی دیدم فردی از اقوام که به سفرحج مشرف می‌شد، دوست، آشنا و فامیل برای او لوازم خانگی هدیه می‌آوردند که اغلب نیز تکراری بوده و مورد استفاده صاحبخانه نبود و فقط جای او را اشغال می‌کرد، بعد از این موضوع بود که تصمیم گرفتم مانند سایر اقوام و فامیل رفتار نکنم و برای همیشه عهد کردم برای تمام مناسبت‌ها و در جهت ترویج کتابخوانی کتاب هدیه ببرم.
در طی این ۲۵ سال برای هر مناسبتی که شما فکرش را بکنید،کتاب هدیه برده‌ام.
*مثلا کدام مناسبت‌ها؟
از سفر حج عمره و سایر سفرهای زیارتی گرفته تا مراسم جشن عروسی دختران و پسران فامیل،دوست و آشنا،جشن تولد، هدیه زایمان ،هدیه چشم‌روشنی خرید خانه، جشن فارغ‌التحصیلی و بقیه مناسبت‌ها.
*برای افرادی که به سفر حج می‌روند،کدام کتاب مناسب هدیه دادن است؟
برای فردی که به سفرحج مشرف می‌شود،کتاب «حج» دکتر شریعتی یا کتاب «صهبای حج» آیت‌الله جوادی آملی را هدیه می‌برم.
*کدام کتاب‌ها را برای کدام مناسبت هدیه می‌برید؟
برای افرادی که صاحب فرزند شده‌اند،کتاب‌های تربیتی،کتاب‌های استاد سید مهدی شجاعی،کتاب‌های رمان رضا امیرخانی از جمله (ارمیا، بی‌وطن) کتاب‌هایی در مورد سیره زندگانی ائمه معصومین،کتاب «سقای آب و ادب» و کتاب «ماه در سحاب» و بسیاری از کتاب‌های دیگر را در این حوزه هدیه می‌برم.
برای هدیه تولد اگر فرد مورد نظر دانشجو یا دانش‌آموز دبیرستانی باشد، معمولاً کتاب رمان و اگر کوچکتر باشد،کتاب « قصه‌های خوب برای بچه‌های خو»” استاد آذریزدی را هدیه می‌برم البته این کتاب را به صورت کامل هفت یا هشت جلدی با کادوبندی مناسب به او تقدیم می‌کنم. برای جشن فارغ‌التحصیلی دانشجویان مجموعه آثار استاد مطهری را هدیه می‌برم.
*معمولا کتاب‌های مورد نظرتان را از کجا تهیه می‌کنید؟
من به همراه دو دخترم پای ثابت نمایشگاه‌های کتاب هستیم،کتاب‌ها را از نمایشگاه کتاب تهران، نمایشگاه کتاب تبریز،خریداری می‌کنیم و علاوه از آن به انتشاراتی‌های استان قم نیز سفارش خرید کتاب داریم که در کارتن‌های مجزا کتاب‌ها را به در خانه ارسال می‌کنند و علاوه بر همه این موارد از کتابفروشی‌های سطح شهر تبریز نیز کتاب‌های فراوانی طی سال خرید می‌کنم و به نحوی نام آشنای بسیاری از کتابفروشی‌ها هستم.
در نمایشگاه کتاب تبریز سبد خرید خانه را با خود به نمایشگاه برده و بعد از گشت و گذار در نمایشگاه می‌بینم که کلی کتاب خریده‌ام که ارزش ریالی آن به ۵ میلیون ریال می‌رسد.
*آیا بعد از اجرای این طرح احیاناً پیش آمده که برای فردی هدیه دیگری بگیرید؟
اصلاً به هیچ‌وجه، وقتی این طرح را از خانواده و فامیل و دوستان شروع کردم، اصلاً یادم نمی‌آید برای کسی هدیه‌ای غیر از کتاب از جمله لوازم خانگی کادو ببرم، بعد رفته رفته این طرح را در بین دوستان و آشنایان و همسایگان نیز اجرا کردم.
*آیا کتاب‌های اهدایی شما جنبه تشویقی نیز دارند یا صرفاً برای هدیه‌ای هستند؟
در حال حاضر علاوه بر تشویق و همراهی خانم‌ها جهت مطالعه،خانم‌هایی که دو فرزند دارند برای تشویق به فرزندآوری مجدد و فرزند سوم آنها،کتاب مفاتیح‌الحیات آیت‌الله جوادی املی را هدیه می‌دهم و البته استقبال نیز خوب بوده است.
بعضی از خانم‌ها نیز برای چندمین بار و به مناسبت‌های گوناگون کتاب هدیه گرفته‌اند وقتی مطمئن می‌شوم این افراد کتاب‌های قبلی را مطالعه کرده‌اند، دیوان حافظ را به آنها هدیه می‌دهم.
*ذکر چند خاطره ماندگار؟
جشن عروسی دختر یکی از دوستان بود، برای هدیه جشن عروسی او یک سری کامل «صحیفه انقلاب» حضرت امام خمینی (ره) را که با روبان‌های توری سبز به صورت بسیار زیبا تزیین کرده بودیم، هدیه برده و در تالار عروسی روی میز عروس و داماد گذاشتم.
خیلی از مهمانان از این کار و نوع هدیه تعجب کردند، بعضی‌ها گفتند این چه نوع هدیه‌ای است دیگر، شاید عروس و داماد این کادو را دوست نداشتند و بعضی‌ها می‌گفتند این چه کاری است که می‌کنید؟
به هرحال با انجام این نوع کارها فرهنگ‌سازی می‌کنم، در آن جشن عروسی هم به شوخی می‌گفتم از عروس و داماد بعد از مطالعه کتاب‌ها امتحان می‌گیرم.
در خاطره‌ای دیگر هم در مراسم عقد دختر یکی از اقوام یک سری کامل کتاب برای عروس و داماد هدیه بردم. مادر عروس خانم تعریف می‌کرد بعد از اینکه مراسم به پایان رسید و عروس و داماد مشغول باز کردن کادوهای دریافتی خود بودند، وقتی داماد کتاب‌ها را به عنوان هدیه باز کرد و دید که یک نفر برای جشن عروسی کتاب هدیه آورده است، بسیار از این کار تعجب کرده و خطاب به عروس خانم گفت، ارزشمندترین هدایا این کتاب‌هاست، این کتاب برای من و باقی هدایا برای شما.
*عکس‌العمل اطرافیان در مورد اجرای طرح «هدیه کتاب» شما چگونه بود؟
البته برای اینکه این موضوع دربین دوستان و آشنایان به یک فرهنگ تبدیل شود،حرف‌های زیادی شنیده‌ام. بعضی‌ها مرا سرزنش کرده‌اند که با این کارها وجهه خودت را خراب می‌کنی، افراد فکرهای دیگری می‌کنند و حرف‌هایی از این قبیل که من به هیچ‌کدام از این حرف‌ها اعتنا نمی‌کنم. معتقدم همیشه یک سری افراد هستند که برای انجام دادن یا ندادن هر کاری حرفی در آستین دارند که بزنند.
*شما علاوه بر طرح «هدیه کتاب» در پارک‌های سطح شهر نیز جلسات مطالعه کتاب برگزار می‌کنید، موضوع این جلسات چیست؟
قبل از اینکه وارد این موضوع شویم، یک مقدمه عرض کنم، یکی از طرح‌های مفید و فوق‌العاده خوب موسسه مهد قرآن آذربایجان‌شرقی اجرای طرح «مطهر» است که تقریباً ما از ۱۵سال پیش این طرح را آغاز کردیم.
در این طرح سیر مطالعاتی کتاب‌های استاد مطهری متفکر و اندیشمند جهان اسلام را آغاز کردیم.در حین اجرای این طرح، برخی از خانم‌ها اشاره کردند که به علت دوری مسیر نمی‌توانند به صورت مرتب در کلاس‌ها حاضر شوند بنابراین تصمیم گرفته شد این طرح در مکان‌های مختلف شهر اجرا شود.
در این راستا در روزهای بلند تابستان ما جلسات مطالعاتی خود را در پارک بانوان برگزار می‌کنیم. همزمان که بچه‌هایمان مشغول بازی کردن در پارک هستند ما نیز مطالعه می‌کنیم در واقع ما در تلاش هستیم که بگوییم همه این اقدامات در کنار هم انجام‌شدنی است.
البته در جلسات کتابخوانی ما در پارک برخی افراد به صورت مستمع آزاد نیز شرکت می‌کنند.
*آیا شما در کنار فعالیت کتابخوانی جلسات تفسیر قرآن نیز برگزار می‌کنید؟
بله ۱۵سال قبل جلسات تفسیر« تسنیم» آیت‌الله جوادی آملی را شروع کردیم که مسؤولیت جلسه را دخترم به عهده گرفت.
البته قبل از شروع جلسات تفسیر«تسنیم»؛ جلسات تفسیر قرآن ما حدود ۳۰ سال بود که برگزار می‌شد و ما از ۱۵ سال قبل جلسات تفسیر«تسنیم» آیت‌الله جوادی آملی را نیز آغاز کردیم.
در حال حاضر اعضای این کلاس تفسیر۴۰ نفر هستند و خانم‌هایی که با بچه‌های خود در این کلاس‌ها حضور دارند، با توجه به اینکه برای بچه‌ها مربی مهدکودک وجود دارد و از بچه‌ها نگهداری می‌کند، خانم‌ها با خیال راحت به مطالعه و تفسیر قرآن کریم می‌پردازند.
البته در این جلسه از ساعت ۸:۳۰دقیقه صبح به مدت یک ساعت کلاس روان‌شناسی برای بانوان برگزار می‌شود و بعد از کلاس روان‌شناسی،کلاس تفسیر «تسنیم» آغاز می‌شود.
*آیا شما تدریس دانشگاهی نیز دارید؟
خیر، من معتقد هستم ارتباط برقرار کردن با مادران دانش‌آموزان و دانشجویان خیلی بهتر و علمی‌تر از ارتباط برقرار کردن با خود دانشجویان است.
اگر من بتوانم مادران را با مطالب روز، چالش‌هایی که نوجوانان و جوانان با آن دست به گریبان هستند، آشنا کنم خیلی کار مفیدی انجام داده‌ام تا اینکه در دانشگاه با خود آنها در ارتباط باشم.
اگر در اثر اطلاعات دریافتی مادر بتواند انیس فرزند خود باشد و رفتارهای فرزندش را جهت‌دهی کند، این موضوع برایم کافی است.
*شما در سال چند جلد کتاب مطالعه می‌کنید؟
بسته به انواع مخاطب و نیاز کلاس‌ها به صورت دقیق نمی‌توان گفت، چون غالباً مطالعات ما پژوهشی هستند.
*بهترین کتابی که تاکنون مطالعه کرده‌اید؟
کتاب‌های مورد مطالعه مثل کتب شهید مطهری، استاد بزرگوارم آقای جوادی آملی یکی از یکی بهتر، آثار استاد سید مهدی شجاعی یا رضا امیرخانی نیز جزو بهترین کتاب‌ها برای مطالعه هستند.
*خاطرتان است طی این ۲۵ سال چند جلد کتاب هدیه داده‌اید؟
شما فکر کنید عروسی، عقد، تولد، جشن تکلیف و زایمان در این ۲۰ تا ۲۵ سال قابل شمارش باشد، چقدر می‌شود.
*معمولاً کدام کتاب‌ها را بیشتر هدیه می‌دهید یعنی آثار کدام نویسندگان را؟
آثار شهید مطهری و اگر سطح سواد بالا بود، آثار استاد جوادی آملی، جوانان باشند رمان از رضا امیرخانی و استاد سید مهدی شجاعی.
*در سال هزینه خرید کتاب‌های اهدایی شما چقدر می‌شود؟
هزینه کتاب‌های اهدایی ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان .
*تاکنون برای شما کتاب هدیه داده‌اند؟
بله کتاب هدیه گرفتم، «عاشورا تا اربعین» و «دیوان حافظ».
*بهترین هدیه‌ای که گرفته‌اید؟
بهترین هدیه را زمانی گرفتم که کلاس‌ها نتیجه داده و دوستانم توانستند با معلومات اخذ کرده از این کلاس‌ها را کاربردی کنند.
*نقش همسر شما در اجرای طرح‌های فرهنگی چگونه است؟
نقش همسرم یا همکاری با من بوده یا اگر همکاری نبوده، مانع کارهایم نمی‌شوند. من از وی در این مورد تشکر می‌کنم.
