دوشنبه, ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ / ۲۰:۳۳:۵۵
انتشار اطلاعات مربوط به ردیف‌های بودجه نهادهائی که تحت عناوین مختلف فرهنگی بودجه می‌گیرند به ویژه آن بخش که مربوط به روحانیت و حوزه علمیه است، این روزها سؤالات زیادی را در افکار عمومی به وجود آورده است.
به گزارش آذر صبح، روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله خود نوشت: اینها سؤال‌های جدیدی نیستند، از سال‌ها قبل همواره می‌پرسیدند و می‌پرسیدیم که چرا روحانیت را با وصل کردن به بودجه دولتی وابسته می‌کنید؟ ولی پاسخی نمی‌شنیدیم و یا پاسخ‌ها قانع‌کننده نبودند. حالا که ماجرا از طریق رسانه‌ها به افکار عمومی کشیده شده، باید فکری اساسی برای این موضوع کرد و نمی‌توان بی‌تفاوت از کنار آن گذشت.
در حوزه علمیه قم،مراجع تقلیدی بودند که معتقد به استقلال روحانیت بودند و گرفتن بودجه از دولت را بشدت نهی می‌کردند. هم‌اکنون نیز بعضی از مراجع عظام تقلید بر این نکته تأکید می‌کنند که حوزه علمیه و روحانیت نباید از بودجه‌های دولتی استفاده کنند. مبنای این بزرگان همواره این بود و اکنون نیز همین است که روحانیت از آغاز موجودیت خود متکی به وجوه شرعیه‌ای بود که مردم می‌دادند و همین ارتباط اعتقادی مردم با روحانیت بود که موجب شد این نهاد، مستقل، کارآمد و سالم بماند و در مقاطع حساس بتواند در برابر انحرافات حکومتی بایستد و به رسالت دینی و مردمی خود به درستی عمل کند.
این مبنا امروز هم باید محور و اساس و معیار تأمین هزینه‌های حوزه‌های علمیه و روحانیت باشد تا بتواند مستقل و قدرتمند باقی بماند. دریافت بودجه از دولت، حتی دولت اسلامی، خواهی نخواهی روحانیت را وابسته می‌کند و روحانیت فاقد استقلال نمی‌تواند به رسالت واقعی خود عمل نماید. اختلافات کنونی و رویاروئی‌هائی که بخشی از قشر روحانی را تا پائین‌تر از سطح احزاب سیاسی تنزل داده، محصول همین وابستگی است.
در گذشته افرادی از روحانیون وجود داشتند که ارتزاقشان از منابع دیگری غیر از وجوه شرعیه بود، مثلاً معلم یا استاد دانشگاه بودند و یا کشاورزی می‌کردند و در عین حال با لباس روحانیت برای تبلیغ دین در جامعه حضور داشتند. اکنون نیز روحانیونی هستند که از طریق تدریس، قضاوت و کارهای دیگری ارتزاق می‌کنند و لباس روحانیت برای آنها وسیله‌ای برای تبلیغ دین است. این روش، نه تنها ایرادی ندارد بلکه بسیار ممدوح است و باید گسترش یابد.
روحانیونی که چشمشان به دست این و آن نباشد و با کار و تلاش خودشان ارتزاق کنند، راحت‌تر و آزادتر می‌توانند حقایق را بگویند و امر به معروف و نهی از منکر کنند. بسیاری از مراجع نیز حتی قبول کردن وجوه شرعیه از مردم را به نداشتن کوچک‌ترین توقعی از پرداخت کنندگان پول منوط می‌کردند و افرادی که با پرداخت پول درصدد سوءاستفاده از موقعیت و جایگاه و نفوذ مرجعیت بودند را طرد می‌کردند. امام خمینی چنین روشی داشتند و موارد زیادی در سیره عملی ایشان دیده شد که به افراد سوءاستفاده گر کوچک‌ترین مجالی ندادند و آنها را قاطعانه طرد کردند. قدرت فوق‌العاده امام خمینی برای مبارزه با رژیم پهلوی و جاذبه بی‌نظیر ایشان در افکار عمومی که توانستند مردم را یکپارچه به صحنه انقلاب وارد کنند و ریشه‌های استعمار و استبداد را بسوزانند و نظام جمهوری اسلامی را تأسیس کنند، نتیجه همین استقلال، مناعت طبع و حفاظت از جایگاه روحانیت و مرجعیت بود.
اگر می‌خواهیم انقلاب اسلامی استمرار داشته باشد و نظام جمهوری اسلامی پایدار بماند، باید روحانیت را با همان ویژگی‌ها حفظ کنیم. روحانیت باید مستقل باشد و برای حفظ استقلال خود نباید به بودجه دولتی وابسته باشد. تردیدی وجود ندارد که اگر حوزه‌های علمیه برای تأمین بودجه خود مثل گذشته با مردم سروکار داشته باشند، مردم این کار را خواهند کرد، البته روحانیت و حوزه‌ها باید در هزینه‌های خود صرفه جوئی کنند و سیره سلف صالح را که قناعت و زهد بود پیشه نمایند. مردم اگر امروز، کمتر در این زمینه اهتمام می‌کنند به این دلیل است که می‌بینند روحانیت به بودجه دولتی وابسته شده و اگر این وابستگی قطع شود، قطعاً مردم با رغبت نیازهای واقعی حوزه‌های علمیه را تأمین خواهند کرد. روحانیت اکنون در معرض تاریخی‌ترین امتحان است، نگذارید رفوزه شود.
در قم و تهران و بعضی شهرهای دیگر مراکزی به بهانه کارهای فرهنگی بودجه‌هائی از دولت می‌گیرند که به هیچ وجه استحقاق آن را ندارند. این مراکز اگر نباشند و هیچ کاری انجام ندهند، هیچ اتفاقی نخواهد افتاد. حتی می‌توانیم قاطعانه بگوئیم وجود بعضی از این مراکز، مشکلاتی ایجاد می‌کند و نبود آنها بهتر است. این بودجه‌های کلان ده‌ها و صدها میلیارد تومانی به جای این مراکز اگر صرف فقرائی شود که شب‌ها با شکم گرسنه می‌خوابند، فرهنگ این کشور اصلاح خواهد شد. دولتمردان و نمایندگان مجلس که این بودجه‌ها را به این مراکز می‌دهند آیا می‌دانند که در همین کشور و حتی در همین شهرهای تهران و قم فقرائی وجود دارند که از سطل‌های زباله تغذیه می‌کنند؟ آیا می‌دانند که خانواده‌هائی در اثر فقر، در معرض فحشا قرار دارند و از این رهگذر حتی کارهای فرهنگی ده‌ها ساله این مراکز به هدر می‌رود؟
علاوه بر اینها، دولتمردان و نمایندگان مجلس قبل از آنکه مشکل اشتغال را حل کنند چگونه خود را قانع می‌کنند بودجه کشور را صرف کارهائی کنند که نسبت به رفع بی‌کاری بیش از یک میلیون جوان آماده کار اولویت ندارد؟ قطعاً با این بودجه‌ها می‌توان بخش عمده‌ای از مشکل بی‌کاری را حل کرد، مشکلی که منشأ اصلی ناهنجاری‌های فرهنگی است. واقعاً چرا ما پولی را که باید صرف ایجاد اشتغال کنیم تا بطور طبیعی مشکلات فرهنگی ایجاد نشود، صرف کاری می‌کنیم که زائیده بی‌کاری است؟ بودجه امسال از دست دولت خارج شده ولی نمایندگان مجلس می‌توانند بودجه مراکز فرهنگی این چنینی را از لایحه بودجه حذف کنند و هزینه آن را صرف ایجاد اشتغال و رفع بی‌کاری نمایند.
درخصوص مؤسسه نشر آثار امام خمینی و مراکز وابسته به آن و حرم امام که این روزها به بحث داغ رسانه‌ها تبدیل شده، هر چند روزنامه جمهوری اسلامی چند سال قبل هشدار داد و البته مورد غضب هم واقع شد، ولی راه حل را رجوع این مؤسسه به مردم و قطع وابستگی به بودجه دولت می‌دانیم. محبوبیت امام خمینی در داخل و خارج از کشور بقدری زیاد است که اگر مردم بدانند برای نشر آثار امام و آبادانی حرم ایشان به پول نیاز است، بسیار بیش از مقدار نیاز را با افتخار پرداخت خواهند کرد البته متصدیان نیز باید در تمام زمینه‌ها به ویژه حرم، شرایط ساده زیستی امام را رعایت کنند و از ریخت و پاش‌ها بپرهیزند.
