یکشنبه, ۱۲ مرداد ۱۴۰۴ / ۱۹:۱۱:۱۲
کاهش غافلگیرکننده بارش در آذربایجان شرقی در پائیز و اوایل زمستان امسال، منابع آبی استان را در حالت اضطرار قرار داده و کارشناسان نسبت به خطر بحران آب در این خطه در تابستان آینده هشدار می دهند.
به گزارش آذر صبح به نقل ازایرنا، تغییرات اقلیم، توسعه بی رویه باغات در یک دهه اخیر و عدم همراهی برخی از کشاورزان با تغییر الگوی کشت از جمله عواملی هستند که زنگ خطر بحران آب در آذربایجان شرقی را در صورت ادامه این روند به صدا درآورده اند.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی با اشاره به کاهش ۲۱ درصدی ورودی آب سدها و کاهش ۵۰ درصدی منابع زیرزمینی استان، می گوید: وضعیت اضطرار بر منابع آبی استان حاکم است و مدیریت بهینه مصرف بیش از پیش احساس می شود
مجتبی جلیل زاده با اشاره به کاهش ۲۲ درصدی بارندگی های پاییزه در استان نسبت به سال گذشته، اضافه می کند: کم بارش ترین پاییز را طی ۵۰ سال گذشته گذراندیم و در صورت تداوم وضعیت کم بارشی، تابستان سال آینده با چالش جدی در زمینه تامین مصرف آب شرب مواجه خواهیم بود.
وی با اشاره به کاهش ۴۰ درصدی بارندگی پاییزه در حوضه دریاچه ارومیه و ۲۳ درصدی در حوزه قزل اوزن هشدار می دهد که امسال شاهد کاهش ۳۵ درصدی روان آب ها هستیم.
جلیل زاده از افزایش ۷ درصدی تبخیر منابع آبی در تابستان امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته و افزایش ۲۰ درصدی نسبت به درازمدت نیز خبر می دهد و می گوید: در صورت تداوم شرایط کنونی بارش ها، وضعیت به بحران تبدیل می شود.
وی مجموع آب ورودی سدهای استان در پاییز امسال را ۳۳ میلیون مترمکعب اعلام کرد و تشریح می کند: این رقم ۲۱ درصد کاهش نسبت به پاییز سال گذشته نشان می دهد.
جلیل زاده یادآور می شود: در کنار کاهش ورودی منابع آبی، ذخیره سدهای استان در ابتدای سال آبی جاری با کاهش قابل توجه مواجه بود، به طوریکه در سد ستارخان صفر شده بود.
وی با اشاره به اینکه در زمان حاصر سد علویان مراغه ۸٫۵ میلیون متر مکعب آب دارد و می تواند نیاز آبی ۴۰ روز بخش مصرف را جوابگو باشد، اضافه می کند: موجودی سد نهند ۷٫۸ میلیون متر مکعب است که برای ۳ ماه می تواند جوابگو باشد.
وی با اشاره به کاهش ۳۱ درصدی موجودی آب سد ستارخان و کاهش ۵۰ درصدی موجودی آب سد قلعه چای، می گوید: ذخیره سد تاجیان نیز با کاهش ۵۶ درصدی مواجه است.
جلیل زاده مجموع ذخایر آب سدهای استان را در زمان حاضر ۲۱۸ میلیون متر مکعب برآورد می کند و با بیان اینکه
ذخیره منابع زیرزمینی استان کمتر از نصف شده است، تاکید می کند: در دشت شبستر با کاهش بیش از ۶۰ درصدی آب های زیرزمینی مواجه هستیم.
وی با اشاره به اینکه میانگین مصرف آب شرب سه ماهه پاییز استان ۸۰ میلیون مترمکعب است، می گوید: این در حالی است که در این مدت تنها ۲۰ میلیون متر مکعب آب به ۴ سد استان که تامین کننده آب شرب استان محسوب می شوند، وارد شده است .
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی هم کاهش منابع آبی را نگران کننده می داند و معتقد است: برای تامین آب شرب و کشاورزی تابستان سال آینده باید از هم اکنون مدیریت کنیم.
خلیل ساعی با اشاره به اینکه نزولات امسال به روان آب تبدیل نشده است، می گوید: بیشترین مشکل را در حوضه دریاچه ارومیه شاهد هستیم بطوریکه تراز سطح آب دریاچه ۲۶ سانتی متر کاهش یافته و از ۱۲۷۰٫۵۵ در ۱۱ دی ۱۳۹۵ به ۱۲۷۰٫۲۹ در ۱۱ دی ماه ۱۳۹۶ رسیده است.
اخگری، معاون بهره برداری شرکت آب و فاضلاب استان آذربایجان شرقی هم با اشاره به اینکه امکان جبران کمبود آب سد نهند از طریق خط زرینه رود وجود دارد، پیش بینی می کند که با روند فعلی از نظر تامین آب مورد نیاز در شهرستان مراغه، میانه، مرند و کلیبر مشکلاتی خواهیم داشت.
معاون بهبود تولید جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی با بیان اینکه بحران وضعیت منابع آبی نتیجه تغییر اقلیم و افزایش مصرف است، خاطرنشان می کند: سیاست گذاری ها در بخش کشاورزی بر محور خودکفایی، افزایش مصرف را به همراه داشته است اما می توان رویکرد خوداتکایی را اولویت بندی کرد .
ایوب ایرانی فام با اشاره به همراهی نکردن برخی از کشاوزران با سیاست های تغییر الگوی کشت، تاکید می کند: البته برخورد با کسانی که با سیاست های مدیریت مصرف همراهی نمی کنند، از طریق کنترل هوشمند مصرف آب چاه ها شروع شده است.
وی با اشاره به سهم ۹۰ درصدی بخش کشاورزی در مصرف منابع آبی، کشت فراسرزمینی را یکی از رویکردهای قابل اجرا در جهت حفظ منابع آبی موجود عنوان می کند و بر این باور است که شاید تامین بخشی از نیاز کشور از طریق واردات به صرفه تر باشد.
ایرانی فام با بیان اینکه در برهه زمانی کنونی نیاز آبی محصولات کشاورزی باید از طریق بارندگی تامین شود، اضافه می کند: امسال به دلیل کاهش قابل توجه بارش های پاییزه کشاورزان به منابع زیرزمینی روی آورده اند.
وی با اشاره به اجرایی نشدن سیاست ‘نکاشت’ در حوضه دریاچه ارومیه به دلیل اشتغال جایگزین، می گوید: در صورت مصرف منابع در مدت کم امکان تداوم فعالیت کشاورزی وجود ندارد و سیاست پایداری تولید هم با چالش مواجه می شود.
به نظر می رسد برای گریز از بحران آب در آذربایجان شرقی در تابستان آینده باید در کنار تعریف ساز و کاری برای همکاری خانوارها در کاهش مصرف آب، نیاز مصرف آب صنایع مشخص و تولیدات کشاورزی به سمت صنعتی شدن سوق پیدا کند.
گزارش از: پرویز انصاری