یکشنبه, ۱۲ مرداد ۱۴۰۴ / ۱۷:۴۸:۰۸
در دامنه یکی از اسرارآمیزترین کوهستان‌های کشور، دره‌ای قرار دارد که با مجموعه‌ای غنی از گونه‌های گیاهی و جانوری در آستانه ثبت در فهرست آثار طبیعی ملی است.
به گزارش آذر صبح، شیروان دره در نزدیکی شهر لاهرود و ۲۰ کیلومتری مشگین شهر واقع شده و دو هزار و ۲۰۰ متر ارتفاع و ۷۵ کیلومترمربع مساحت دارد.
این منطقه بخشی از دامنه‌های کوه سبلان با دره‌های عمیق است که در طول قرن‌ها علاوه بر اینکه به لحاظ زیست‌محیطی حائز اهمیت بوده، افسانه‌های مختلفی پیرامون آن شکل گرفته است.
شیروان دره از قسمت جنوب به دامنه شمالی سبلان (هرم)، از شرق به جاده لاهرود – شابیل، از غرب به هوشنگ میدانی و از شمال به زمین‌های روستای قلچقلو منتهی می‌شود.
این منطقه به لحاظ موقعیت اقلیمی خاص خود همواره برای گردشگران و علاقه‌مندان به محیط‌زیست جذابیت ویژه داشته و از سویی کارشناسان به ضرورت تبدیل آن به یک اثر طبیعی ملی تأکید کرده‌اند.
موضوعی که در آستانه تحقق بوده و تنها موافقت یک دستگاه اجرایی را نیاز دارد تا اقلیم، گونه‌های حیات‌وحش و طبیعت این منطقه به صورت ویژه مورد حمایت قرار گیرد.
امتیازات منحصربه‌فرد طبیعی شیروان دره
زندگی دائمی وحوش متعددی چون کل، بز، قوچ، میش ارمنی، خرگوش، کبک دری، فاخته، خوک، روباه، گرگ، خرس قهوه‌ای، کبک، قمری و تعدادی پرندگان مهاجر موجب شده این منطقه یکی از زیستگاه‌های ممتاز محسوب شود.
علاوه بر این وجود آبگیر یا «گول» در این منطقه موجب شده تنوع گونه‌های دو زیست و زیست‌آبی نیز به وفور مشاهده شود. دو آبگیر شاخص در شیروان دره «آت گولی» و «جیران گولی» است که پراکنش گونه‌های جانوری و گیاهی ساکن در آن را گسترده است.
مدیر کل حفاظت از محیط‌زیست استان اردبیل معتقد است «شیروان دره» اقلیم و شرایط جغرافیایی منحصربه‌فردی دارد که موجب شده گونه‌های متنوع گیاهی و جانوری زیستگاه خود را در آن انتخاب کنند.
محمد خداپرست تصریح کرد: به دلیل افزایش حضور گردشگران، روستاییان و در مجموع افزایش حضور انسان در این منطقه ضروری است حفاظت ویژه‌ای از گونه‌های گیاهی و جانوری صورت گیرد.
وی با تأکید به اینکه این حفاظت تنها با تبدیل این منطقه به شکار ممنوع و یا اثر طبیعی ملی امکان‌پذیر است، اضافه کرد: گام‌های اولیه تبدیل شیروان دره به اثر طبیعی ملی برداشته شده است.
یادگار انسان‌های سنگی و افسانه حیات دیرینه
طبیعت راز آلود شیروان دره موجب شده تا افسانه‌های متعددی حول‌وحوش آن شکل بگیرد. تا جایی که دره‌های عمیق و صخره‌ای موجب پدید آمدن شکلی از انسان‌های سنگی شده و افسانه حیات دیرینه پیرامون شیروان دره نقل اشعار و داستان‌ها شده است.
دره‌های عمیق و صخره‌ای موجب پدید آمدن شکلی از انسان‌های سنگی شده و افسانه حیات دیرینه پیرامون شیروان دره نقل اشعار و داستان‌ها شده استیکی از روستانشینان شابیل از سنگی نام می‌برد که نادرشاه در هنگام عبور از منطقه از آن به مناطق مقابل نگریسته و وضعیت عبور خود را بررسی کرده است.
سنگی که به گفته فتح علی خدایی امروز به «نادر باخان» معروف است و در هنگام عبور از مسیر کوه‌های سنگی به وضوح مشاهده می‌شود.
مدیر کل میراث فرهنگی استان اردبیل نیز معتقد است شیروان دره از مواریث طبیعی غنی استان اردبیل است که معرفی گسترده آن ضرورت ویژه دارد.
کریم حاجی‌زاده تصریح کرد: یکی از جاذبه‌های اصلی گردشگری اردبیل طبیعت بکر و دیدنی آن است که در گسترده استان می‌توان نمونه‌هایی را مشاهده کرد.
وی افزود: از جمله آثار قابل توجه گردشگری استان، کوه سبلان و تمامی مناطق پیرامون آن است که مطالعه، حفاظت و معرفی گسترده آن می‌بایست موردتوجه قرار گیرد.
اردبیل در یک قدمی ثبت سومین اثر طبیعی ملی
موضوع حفاظت ویژه از شیروان دره چند سالی است که مطرح شده و با وجود اینکه پرونده مطالعه و بررسی شیروان دره کمی معطل تصمیم‌گیری‌ها شد، اما در نهایت تبدیل آن به اثر طبیعی ملی با پیگیری های مختلف در آستانه تحقق است.
با موافقت منابع طبیعی امیدواریم صنعت و معدن نیز موافق تبدیل این منطقه به اثر طبیعی ملی باشد تا بتوانیم برنامه‌های حمایت از گونه‌های حیات‌وحش و گونه‌های گیاهی کم‌نظیر منطقه را پیاده کنیممدیر کل حفاظت از محیط‌زیست استان در این خصوص تأکید کرد: ما یک قدم به تبدیل این منطقه به اثر طبیعی ملی نزدیک شدیم و توانستیم موافقت منابع طبیعی را اخذ کنیم.
محمد خداپرست بیان داشت: در ارتقای مناطق حفاظت شده و یا تبدیل این منطقه به منطقه حفاظت شده ضروری است دو حوزه منابع طبیعی و صنعت و معدن موافقت کنند.
وی افزود: با موافقت منابع طبیعی امیدواریم صنعت و معدن نیز موافق تبدیل این منطقه به اثر طبیعی ملی باشد تا بتوانیم برنامه‌های حمایت از گونه‌های حیات‌وحش و گیاهی کم‌نظیر منطقه را پیاده کنیم.
مدیر کل حفاظت از محیط‌زیست استان متذکر شد: در حال حاضر دو اثر طبیعی ملی در استان داریم که شامل کوه سبلان و غار یخگان است.
بنابراین گزارش در سال ۹۰ مستند شیروان دره به کارگردانی بهزاد مولود با هدف بررسی ویژگی‌های زمین‌شناسی، زیست محیط، حیات گیاهی و جانوری همچنین فرهنگ عشایر منطقه ساخته شد.
افسانه‌های متعددی پیرامون این منطقه وارد ادبیات بومی شده است. اما چه چیزی طبیعت این منطقه را افسون کرده و نام خود را به کتاب‌های شعر و داستان برده است؟ برخی ساکنان افسانه‌هایی را نقل می‌کنند که تندیس‌های سنگی این منطقه در واقع انسان‌های اولیه‌ای هستند که به فکر فرورفته‌اند.
افسانه‌ای که در واقع به دلیل بهت و حیرت در مقابل زیبایی طبیعت منطقه در ذهن رشد و نمو یافته اما وضعیت اقلیم منطقه گویای کوه‌های سنگی است که به نظر می‌رسد توسط هنرمندان چیره‌دست شکل و شمایل یافته است.
به گفته فعالان گردشگری اردبیل طبیعت متنوع شیروان دره روح‌نواز بوده و باید زمینه معرفی جاذبه‌های گردشگری این منطقه به دلیل اهمیت تاریخی و طبیعی آن به‌ویژه برای گردشگران خارجی فراهم شودعلاوه بر این وجود گونه‌های جانوری مختلف و لانه‌سازی آن‌ها معماری منحصربه‌فردی را در این بخش از طبیعت مشگین شهر به ودیعه گذارده است.
به گفته فعالان گردشگری اردبیل طبیعت متنوع شیروان دره روح‌نواز بوده و باید زمینه معرفی جاذبه‌های گردشگری این منطقه به دلیل اهمیت تاریخی و طبیعی آن به‌ویژه برای گردشگران خارجی فراهم شود.
دره شیروان یکی از یازده زیستگاه وحشی کشور است که در منطقه کوه سبلان واقع شده است که نزدیکی این منطقه به آبگرم شابیل، کوه سبلان، هوشنگ میدانی و مناطق بکر طبیعی دامنه سبلان موقعیت ممتاز طبیعی به آن بخشیده است.
در سال‌های اخیر معرفی بدون حفاظت این منطقه موجب شده گردشگران به شیروان دره سرازیر شوند و از سویی وجود رگه‌های معدنی موجب شده بهره‌برداری‌های معدنی افزایش یابد. اما در مقابل حفاظتی اصولی در کار نیست.
ثبت ملی این منطقه فرصتی برای اجرای طرح‌های حفاظت شده از منطقه فراهم خواهد ساخت تا گونه‌های گیاهی و جانوری و طبیعت سحرانگیز منطقه لگدکوب گذرهای بی‌اطلاع گردشگران و عابران نشود.
منبع : مهر
