جمعه, ۱۴ آذر ۱۴۰۴ / ۱۳:۰۶:۴۷
در تاریخ سازمان ملل این نخستین باری بود که نشست اضطراری شورای امنیت درباره یک وضعیت داخلی و با بهانه حقوق بشری در ایران برگزار شده است.
به گزارش آذر صبح، عصر ایران نوشت: جلسه اضطراری دیشب “شورای امنیت ملل متحد” درباره بررسی وقایع اخیر در ایران، همان طور که انتظار می رفت با پیشنهاد و پیگیری دولت ایالات متحده آمریکا تشکیل شد و نتیجه ای جز یک ساعت و نیم بحث و ارایه نظرات ۱۵ کشور عضو این شورا درباره وقایع اخیر در ایران، نداشت.
این جلسه در تاریخ جلسات شورای امنیت ملل متحد یک اتفاق کم سابقه بود چرا که بر اساس منشور ملل متحد، شورای امنیت نهاد مسئول صلح و امنیت بین المللی است و تنها در موضوعاتی ورود می کند که از نظر کشورهای عضو این شورا ” تهدیدی علیه صلح و امنیت بین المللی” باشد، اما جلسه دیشب شورای امنیت با تفسیر بدیع ایالات متحده آمریکا که از نظر غالب کارشناسان بین المللی هدفی جز تلاش برای ایجاد فشار سیاسی علیه حکومت جمهوری اسلامی ایران در پی نداشت، با یک بهانه حقوق بشری و ایجاد ارتباط – دستکم تا به اینجای کار- “نچسب” بین وقایع روزهای اخیر ایران با صلح و امنیت بین المللی برگزار شد.
درباره نشست اضطراری دیشب و مطالب مطرح شده در آن ذکر نکاتی خالی از فایده به نظر نمی رسد:
۱- در تاریخ بیش از ۷ دهه ای از عمر سازمان ملل متحد، این نخستین باری بود که یک نشست اضطراری شورای امنیت درباره موضوعی حقوق بشری و داخلی ایران برگزار می شود. در این نشست روسیه و ایالات متحده آمریکا در منتهی الیه دو طیف مختلف از ۱۵ کشور عضو شورا قرار داشتند که مخالف و موافق برگزاری این نشست اضطراری بودند؛ هر چند که تفسیر ارایه شده از سوی غالب کشورهای عضو شورای امنیت با نظر روسیه همراه بود که معتقد بود نشست های شورای امنیت نمی تواند درباره مسایل داخلی کشورها و موضوعات غیر مرتبط با صلح و امنیت بین المللی برگزار شود.
جالب اینکه نخستین دستور کار شورای امنیت نیز در تاریخ ۷۲ ساله خود بررسی قطعنامه ای از سوی ایالات متحده آمریکا بود که در آن از اتحاد جماهیر شوروی درخواست می کرد برای حفظ احترام به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی ایران نیروهای خود را از استان آذربایجان ایران خارج کند. در آن زمان شوروی به بهانه جنگ جهانی دوم نیروهای خود را از شمال وارد آذربایجان ایران کرده بود و تعهد داده بود ۶ ماه پس از پایان جنگ نیروهایش را خارج کند، اما پس از گذشت ۶ ماه از اتمام جنگ دوم جهانی روس ها نیروهایشان را خارج نکردند و به دنبال ایجاد فشار به دولت وقت ایران بودند تا امتیازاتی از جمله امتیاز استخراج نفت شمال ایران را بگیرندو در غیر این صورت استان آذربایجان را از ایران جدا کنند.
نزدیک به ۷ دهه پس از آن سال ها بار دیگر دو کشور آمریکا و روسیه درباره ایران اختلاف نظر دارند اما این بار جاها عوض شده و روس ها مدعی حمایت از حاکمیت ملی و عدم مداخله در مسایل داخلی ایران هستند ولی آمریکایی ها به بهانه مسایلی همچون نقض منشور ملل متحد و حقوق بشر معترضان ایرانی از سوی دولت جمهوری اسلامی، به دنبال ایجاد فشار سیاسی به دولت تهران هستند.
۲- همان طور که اشاره شد بر اساس منشور ملل متحد، شورای امنیت ملل متحد نهادی است که مسئول رسیدگی به وضعیت صلح و امنیت بین المللی در جهان است و موضوعاتی مجال و امکان و صلاحیت طرح در نشست های این نهاد را دارد که در حیطه تهدیدات صلح و امنیت بین المللی باشد.
“نیکی هیلی” نماینده ایالات متحده آمریکا در سازمان ملل دیشب در توجیه نشست اضطراری به دو نکته اشاره کرد: نخست اینکه بر اساس ادعای او دولت ایران با سرکوب معترضان ایرانی و نقض آزادی های اساسی آنها، منشور حقوق بشر و منشور ملل متحد را نقض می کند در حالی که آن را امضا کرده است و دوم اینکه جامعه جهانی نباید اشتباه ۷ سال پیش خود در آغاز بحران داخلی سوریه را دوباره تکرار کند؛ چون به گفته او عدم ورود شورای امنیت به مساله سرکوب معترضان از سوی دولت بشار اسد، زمینه جنگ داخلی و تهدید صلح وامنیت بین المللی را فراهم کرد.
نیکی هیلی نماینده آمریکا در سازمان ملل در جلسه اضطراری دیشب شورای امنیت درباره وقایع اخیر در ایران/عکس: “گتی ایمجز”
با این دو استدلال نماینده آمریکا در سازمان ملل پیشنهاد برگزاری نشست اضطراری شورای امنیت درباره ناآرامی و اعتراضات اخیر در ایران را ارایه کرد اما در مقابل روسیه معتقد بود که مساله ایران یک مساله داخلی است که در صلاحیت ورود شورای امنیت نیست.
۳- دولت روسیه دیروز به رغم اینکه گمان می رفت مانع تشکیل جلسه اضطراری شود اما از انجام این کار سرباز زد و اجازه تشکیل نشست اضطراری بدون رای گیری را داد. شاید روس ها با اشراف به احتمال رای مثبت ۹ عضو شورای امنیت نمی خواستند روی مخالفت شان پافشاری کنند و یا شاید به دلیل اینکه منطق روس ها در موضوع جلسه اضطراری دیشب نزدیک تر به نگاه حقوقی غالب ناظران و تحلیلگران است می خواستند با اجازه برگزاری این نشست به دنیا نشان دهند که ایالات متحده آمریکا تا چه میزان حاضر به سوء استفاده از جایگاه ابرقدرتی و عضویت دایم خود در این شورا برای سیاسی کاری و طرح موضوعات غیر مرتبط با وظایف و صلاحیت ذاتی این شوراست.
شاید نیز روس ها این تصور را داشتند که از فرصت تشکیل این جلسه استفاده کنند تا متلک های آبدار خود را نثار آمریکا کنند و چنین نیز کردند.
۴- در جلسه دیشب شورای امنیت، از میان ۵ عضو دایم شورای امنیت ۳ عضو آنها با دیدگاه روسیه همراه بودند و دو عضو نیز در جبهه آمریکا قرار داشتند. روسیه، چین و فرانسه با استدلال عدم تطابق دستور کار نشست اضطراری دیشب با صلاحیت ذاتی شورای امنیت موافق بودند در حالی که ایالات متحده آمریکا پیشنهاد برگزاری این نشست را داده بود و نماینده بریتانیا نیز در سخنان خود به این مساله اشاره ای نداشت.
۵- به نظر می رسد هدف ایالات متحده آمریکا از برگزاری نشست اضطراری دیشب شورا در چند نکته خلاصه می شود:
در مجموع نشست دیشب شورای امنیت با وجودی که دستاورد خاصی برای آمریکا نداشت و با همراهی غالب اعضای شورای امنیت با دیدگاه روس ها درباره عدم تطابق موضوع طرح شده با صلاحیت ذاتی شورای امنیت پایان یافت، نشان داد که دولت جدید آمریکا تا چه میزان در سیاست تغییر رژیم در ایران جدی است و به دنبال استفاده از هر فرصتی برای پیشبرد این سیاست خود است.
